به گزارش «اخبار خودرو»، با وجود تمام مسائل مشتریان خارجی کماکان به روغن پایه گروه یک ایرانی علاقه مند هستند. توسند بهسراغ یکی از متخصصان شرکتهایی رفته که هنوز بهصادرات روغنپایه مشغول هستند. مژگان مفتخری، مدیرارشد شرکت ندای ساحل جنوب که دفتر مرکزی آن درتهران قرار دارد، دراینباره گفت: «ایران هنوز بهصادرات روغنپایه برای مشتریان اصلی خود ادامه میدهد؛ اما بهاین نکته باید توجه داشت که محیط تجاری رو بهزوال است و ریسک فعالیت پالایشگاهها افزایش پیدا کرده است.»
کشورهایی که هنوز پذیرای روغن پایه ایرانی هستند
وی خاطرنشان کرد: «کشورهایی که با ایران تجارت روغنپایه را حفظ کردهاند، محدود بوده و شامل هند، چین و کشورهای آفریقایی هستند. تجار غیرقابل اعتماد زیادی وجود دارند که درنقش خریدار ظاهر میشوند. البته مجبوریم که برای ارتباط با تامینکنندگان نیز از طریق واسطهها عمل کنیم.»
مفتخری با بیان اینکه ابعاد و ظرفیت بارهای ارسالشده کاهش پیدا کرده است و صادرکنندگان از روشهای جدیدی برای حفظ حجم کلی و ثابت نگهداشتن پرداختها استفاده میکنند، گفت: «درحالحاضر از فلکسیتانکر و کانتینرها استفاده میکنیم. اما برای ارسال بارهای بیشتر از سههزارتن، پذیرش بارهایی که از سمت ایران صادر میشود، بسیار کم است. یکی از دلایل این موضوع پوشش بیمه برای ناوگان دریایی و خسارت نگهداری درگمرک (دموراژ) است؛ چراکه معمولا بارها بهموقع تحویل داده نمیشود.»
هزینههای دموراژ بهاین خاطر افزایش پیدا کرده که کانتینرها در زمان تعیینشده بهخط بارگیری نمیرسند. از سویی مالیات اشغال بودن خطوط ارسال را واردکننده باید پرداخت کند. براساس آماری که موسسه اماراتی گروه جیپیگلوبال اعلام کرده است، دربهترین شرایط ایران تامین بخش عمده نیاز گروه یک منطقه را باصادرات ۴۵۰ هزار تن در سال انجام میدهد.
جبل علی هنوز مرکز تجارت روغن پایه ایرانی است
ایران کماکان بهارسال مستقیم کالا بهبندر جبلعلی اماراتمتحدهعربی تاکید دارد؛ جایی که هنوز هم هاب صادرات روغنپایه ایرانی بهحساب میآید. مفتخری درادامه افزود: «فلکسیتانکرها معمولا بهروش مستقیم ارسال میشوند. اما صادرات بشکهها، چه درنهایت بهمشتری نهایی برسد، چه درمسیر ارسال واسطههایی وجود داشته باشند، معمولا از جبلعلی ارسال میشود.» البته یکی از تجار اماراتی میگوید که صادرات فلکسیتانکرها تنها برای بازارهای محدود انجام میشود.
بهگفته او: «بارهای فلکسی بخشی از کسبوکار است که از قدیم وجود داشته و برای انجام صادرات این بخش نیاز بهتغییر دراسناد یا استوفینگ (Stuffing) وجود ندارد.»
استوفینگ بهفرآیندی اطلاق میشود که بار یک کانتینر داخل یک کانتینر خالی میرود و با پوشش کانتینر دیگری بهمقصد ارسال میشود. پس از اعمال تحریمهای ترامپ امارات مقصد اصلی صادرات فله روغنپایه ایران بود. اما هردو مقصد ابوظبی و دوبی بهخاطر فشارهای ایالاتمتحده، نمیخواهند این روند ادامه داشته باشد. اما بههرحال امارات درحال تبدیل شدن بهمحل اصلی تامین مواداولیه تولید روغنموتور در آفریقاست و برای این کار نیاز است که بخشی از این حجم از طریق ایرانیها تامین شود.
بههمینخاطر براساس اعلام وبسایت «TankerTrackers.com» صادرات کشتی به کشتی کماکان اتفاق میافتد. همچنین ایران بهصادرات محصولات نفتی از طریق خاک عراق هم ادامه میدهد.
در این روش وقتی بارها بهعراق میرسند، مبدأ آنها از ایران بهعراق تغییر پیدا میکند. تحلیلگران مدعی هستند که آمار صادرات روغنپایه از عراق مخدوش شده است. درحالحاضر موسسه جیپیگلوبال پیشبینی کرده است این حجم حدود ۴۵ هزار تن در سال باشد.
افزایش هزینههای صادرات
بههرحال شرایط همچون گذشته نیست و برای حفظ صادرات باید هزینههایی پرداخت کرد. مفتخری میگوید: «باتوجه بهاینکه مسیر مستقیم ارتباط بین ایران و بانکهای بینالمللی وجود ندارد و حتی نمیتوان از گزینههای اعتباری استفاده کرد، بسیاری از نقل و انتقالهای مالی بهوسیله دفاتر صرافی انجام میشود و همچنین برخی شرکتهای تجاری خارج از ایران بهاین روند کمک میکنند. »
بهطور قطع این روند زمان و هزینه بیشتری لازم دارد. حتی شرایط فعلی هم ممکن است در آینده سختتر شود. از زمانی که اخبار انجام مرحله نخست توافق تجاری ترامپ و چین بهگوش رسیده، تحلیلگران این احتمال را وارد دانستهاند که در این توافق او از نفوذ خود استفاده کند تا چین از خرید محصولات نفتی ایران خودداری کند.
کونلون بانک که یکی از بانکهای دولتی چین بهحساب میآید، در قلب تجارت بین چین و ایران قرار دارد؛ ولی برخی شایعات از احتمال توقف پردازش پرداختهای مربوط بهایران توسط این بانک از تاریخ نهم آوریل حکایت دارد.
این حرکت میتواند تاثیر زیادی روی تجارت روغنپایه بین ایران و چین داشته باشد. بهویژه درشرایط فعلی اقتصاد یخزده چین. البته هنوز مشخص نیست چهکسانی میتوانند درصورت تعلیق واردات روغنپایه ایرانی، خلاء بهوجودآمده درچین را پر کنند.
با این وجود، شکاف بین قیمت روغنپایه گروه یک و دو در آسیا کاهش پیدا کرده و براساس گزارشهای اخیر موسسه سرویس اطلاعات مستقل شیمیایی (ICIS) ممکن است روغنپایه گروه 2 با منابعی که احتمالا کرهای هستند، بتوانند این خلاء را جبران کنند.
ایران راه خود را پیدا خواهد کرد
بهرغم شواهدی که نشان میدهد صادرات روغنپایه ایرانی درحال کاهش است، اما ایران همچنان درتجارت روغنپایه، بهویژه درصادرات گروه دو و سه از پالایشگاههای خلیجفارس تاثیر خود را حفظ کرده است. حسن روحانی، رئیسجمهور ایران بارها اظهار داشته است که اگر صادرات ایران متوقف شود، ایران برای مقابله با سایر صادرات درکل منطقه اقدامات متقابل انجام خواهد داد.