به گزارش «اخبار خودرو»، کریستوفر دلا کورت، تکنسین ارشد تریبولوژی (علم بررسی واکنش بین سطوح و حرکت) در ناسا حین سخنرانی مجازی در انجمن ملی روانکاری در تاریخ ۲۶ آگوست گریسها را روانکارهایی کاملا کاربردی در فضای خارج از جو معرفی کرد. شاید با خواندن این جمله این سوال برای شما پیش بیاید که مگر سایر روانکارها چهمشکلی دارند که در فضا کمتر از آنها استفاده میشود.
با وجود اینکه مایعات روانکار نیز در برخی از کاربردهای مکانیکی در فضا استفاده میشوند و جایگاه خاص خود را دارند، اما دلا کورت معتقد است: «گریسهای ساختهشده از فلوئورکربن (Fluorocarbon) با خلاء سازگار هستند و در دمای پایین نیز بهخوبی عمل میکنند. روانکارهای جامد همچون پلیتترافلوئوراتیلن لایه نرم خوبی ایجاد میکنند. دیسولفید مولیبدن نیز یک گزینه جامد مناسب است که با خلأ سازگار است. برای پوشش نازک روی قطعات فلزی از جنس نقره، طلا یا پلاتین میتوان از همین مواد استفاده کرد. روانکارهای جامد دارای طول عمر محدود هستند و اغلب نمیتوان آنها را مجدد پر کرد؛ درحالیکه روانکارهای مایع فرآیند سادهتری برای تعویض دارند، اما در عوض معمولا از کیفیت کمتری برخوردارند. بههمین خاطر روغنهای سنتی بهندرت در فضا قابل استفادهاند؛ چراکه در این محیط یا تبخیر میشوند یا بیش از حد غلیظ و حتی منجمد میشوند. اما گریسها شخصیت مثبت تمام روانکارها را با هم ترکیب کردهاند؛ طول عمر بیشتری دارند، حالتشان نیمهجامدی است و هر آنچه ما از لحاظ کیفی نیاز داریم را ارائه میکنند. همچنین گریسها میتوانند با ویژگیهای خاصی که مدنظر ماست، سازگاری پیدا کنند و ما نیازهای خود را بهشرکت سازنده انتقال میدهیم تا گریس مناسب را بهما تحویل دهد.»
تاریخچه استفاده از گریس در فضا
اگر برایتان سوال شده که کدام گریسها کاربری بیشتری در فضا داشتهاند، درپاسخ باید گفت در دهه ۱۹۵۰ از گریسهای سیلیکون و سیلوکسان (siloxanes) بیشتر استفاده میشد؛ اما این نوع از نظر جلوگیری از اصطکاک و سایش بهترین گزینه محسوب نمیشد. سپس در دهه ۱۹۷۰ گریسهای فلوئورکربن راه خود را بهکاربریهای فضایی باز کردند.
دلا کورت گفت: «گریسهای فلوئورکربن نوعی ماده عجیب و غریب هستند که از ترکیب روغنپایه فلوروکربن با ذرات تفلن غلیظشده تولید میشوند. اما هرچقدر طی سالهای اخیر درباره روانکارهای فضایی مطالعه شده، عمدتا روی تغییر ادتیوهای مناسب با فلوروکربنها بوده که کار واقعا دشواری است. در نظر داشته باشید که ادیتوهای کنترل فشار و ضدسایش عادی در فضا کاربری کافی ندارند و بهعنوان یک گزینه کاربردی مطرح نیستند. سپس در دهه ۲۰۰۰ میلادی جامعه فضایی دریافت که گریسهای سیکلوپنتان چندآلکیله بسیار ایدهآلتر از فلوئورکربنها هستند. چرا که این نوع از گریس سازگاری بیشتری با ادتیوهای مختلف دارد.»
بهباور دلا کورت این نوع از گریسها را میتوان ستون فقرات نسل بعدی گریسهای فضایی دانست. این نوع از گریسها در رولبرینگها، چرخدندهها، یاتاقانهای کشویی، قفلها، کابلها و سایر مکانیسمها روانکاری را برعهده میگیرند و اغلب برای مدت طولانیتری تحتفشار شدید دوام میآورند.
چالشهای روانکاری در فضا
درنظر داشته باشید که روانکار در محیط فضا بهخاطر عدم جریان داشتن هوا، بخش زیادی از روند خنک کردن را برعهده دارد. محیط سرد فضا باعث میشود که گریسها لایه ضخیمتری را روی سطوح پوشش دهند که بهخاطر محدود بودن توان موتورها، روانکارها کار سختتری خواهند داشت.
اشعه ایکس و فرابنفش مشکل دیگری بوده که روانکارها در فضا با آن مواجه هستند و باعث میشود راکتها با لرزش بیشتری حرکت کنند. بههمین دلیل مکانیسم فعالیت آنها در فضا متفاوت میشود. بلبرینگها و دندهها در فضا برای مواجه شدن با این مشکلات باید روانکار مناسبی داشته باشند.
درنهایت توجه داشته باشید که امکان اینکه هرچندروز یکبار فردی را بهفضا بفرستند تا روانکار قطعهای را تعویض کند، وجود ندارد و اکثر گریسها باید بهنحوی طراحی شوند که در کل عمر دستگاهها یا حداقل ۱۰ سال کارایی داشته باشند.