به گزارش «اخبار خودرو»،کیفیت هوای تهران با ورود به نیمه‌دوم سال به روال همیشگی افت خواهد کرد. با این همه، عوامل تازه‌ای در حوزه آلودگی هوای پایتخت و البته احتمالا دیگر کلانشهرهای کشور دخالت دارند. نخست این که دستکم سه‌سال گذشته، اُزن هم به فهرست آلاینده‌های هوای تهران اضافه شده است.
تا پیش از آن، امکانات فنی برای سنجش این نوع آلودگی در کشور وجود نداشت اما برخی کارشناسان معتقدند احتمالا می‌توان انگشت اتهام را به سمت کیفیت بنزین تولید داخل (که از زمان اعمال تحریم‌ها کاملا در داخل تولید می‌شود) نشانه رفت.
ازآن‌سو، مدیر واحد پالایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران هم روز گذشته با مقایسه سیاهه وضعیت آلودگی هوای پایتخت در نیمه‌نخست سال جاری با نیمه‌‌اول سال 1398، از کاهش تعداد روزهای آلوده خبر داده است. این در‌حالی‌است که به‌گفته این مقام مسئول، استانداردهای سنجش آلودگی هوا ازسوی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزایش پیدا کرده‌اند، هر‌چند شاید این موضوع را بتوان به کاهش رفت‌و‌آمدها به‌دلیل شیوع کرونا ربط داد.
مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، روز گذشته ضمن اشاره به اینکه از ابتدای سال 1399 روش محاسبه شاخص کیفیت هوا براساس ابلاغ سازمان محیط‌زیست سختگیرانه‌تر شده است، گفت: «تعداد روزهای آلوده در ششماهه ابتدایی سال جاری درمقایسه‌با سال گذشته با استفاده از شاخص مشابه، اندکی کمتر از سال قبل بوده است.»
محسن روشنی گفت: «6ماهه نخست سال 1399 در شرایطی به پایان رسید که به‌علت شیوع ویروس کرونا تغییرات قابلتوجهی در جامعه روی داد. این تغییرات شامل کاهش حضور دانش‌آموزان و دانشجویان در کلاس‌های درس، تعطیلی بسیاری از صنوف در ماه‌های نخست سال و دورکاری بسیاری از کارمندان در این ایام بود، همچنین به علت تفاوت در شیوه اجرای طرح‌ترافیک، الگوی آمد‌و‌شد شهروندان تغییر کرد.»
افزایش استانداردهای سنجش آلودگی هوا
مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ضمن ارائه آمار کیفیت هوا در 6ماهه نخست امسال گفت: «این تفاوت‌های ایجادشده به‌دلیل شیوع بیماری در کنار شرایط هواشناسی موجب شد که در ششماهه نخست سال جاری کیفیت هوای تهران15روز در شرایط پاک، 133روز در شرایط قابلقبول، 36روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و 2روز در شرایط ناسالم ثبت شود.»
وی ضمن اشاره به تغییر روش محاسبه شاخص کیفیت هوا در امسال و سختگیرانه‌تر شدن آن نسبت‌به سال‌های گذشته، تصریح کرد: «اگر محاسبه کیفیت هوا طی ششماهه ابتدایی امسال مطابق با سال‌های گذشته صورت می‌گرفت ما طی بهار و تابستان امسال 25روز هوای پاک و 140 روز هوای قابـــل‌‌قبول تنفس می‌کردیم.»
مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران افزود: «چنانچه محاسبه شاخص کیفیت هوا طی شش‌ماه ابتدایی امسال مطابق با سال‌های گذشته صورت می‌گرفت، تنها 21روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ثبت می‌شد. از این‌رو اختلاف قابلتوجهی به‌دلیل تفاوت روش محاسبه شاخص کیفیت هوا وجود دارد.»
بر اساس گزارش روابط‌عمومی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، اطلاعات ثبت‌شده در مدت مشابه سال 1398 نشان می‌دهد در این بازه زمانی هوای تهران 25روز در شرایط پاک، 136روز در شرایط قابلقبول، 24روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و یک‌روز در شرایط ناسالم قرار داشته است.
روشنی در این مورد گفت: «براین‌اساس ملاحظه می‌شود که تعداد روزهای آلوده در ششماهه ابتدایی سال جاری در مقایسه با سال گذشته با استفاده از شاخص مشابه، اندکی کمتر از سال قبل بوده است.»
این اما در حالی است که کیفیت هوای تهران با ورود به نیمه‌دوم سال و تغییر در شرایط اقلیمی که معمولا با بروز پدیده «وارونگی» موجب افزایش آلودگی هوای تهران می‌شود، به تدریج کاهش پیدا میکند. بر‌این اساس، شاخص کیفیت هوا طی شبانه‌روز منتهی‌به روز سه‌شنبه، به‌طور میانگین روی عدد 93 قرار داشت و هوای تهران برای چندمین روز متوالی در مرز آلودگی قرار گرفته بود. شاخص کیفیت هوا در روز سه‌شنبه نیز روی عدد65 بود و کیفیت هوای تهران، قابلقبول در نظر گرفته می‌شد.
اُزن، مهمان تازه‌وارد هوای تهران
با‌این‌همه، هوای تهران در دست کم سه‌سال گذشته، جنس جدید از آلودگی را تجربه کرده که با مدل آلودگی‌های پیشین در هوای پایتخت تفاوت فاحشی داشته است.
براساس اطلاعات در دسترس از آلودگی هوای تهران که توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران منتشر می‌شود، در سه‌سال گذشته میزان آلاینده اُزن در هوای تهران بسیار بالا رفته است، به‌طوری‌که هوای معمولا سالم تهران در فصل تابستان، حالا جای خود را به هوایی داده است که عمدتا برای گروه‌های حســـاس ناسالم تلقی می‌شود. اما اُزن در هوای تهران از کجا آمده است؟ هنوز تحقیق خاصی در این مورد انجام نشده، اما برخی کارشناسان می‌گویند تنها تغییری که در این مدت در عوامل موثر بر میزان آلایندگی هوای شهر تهران رخ داده، احتمالا کیفیت سوخت است.
درحالی‌که دستکم در تابستان سال جاری، به‌رغم اعمال طرح‌ترافیک و تعطیلی‌های پراکنده ناشی‌از شیوع کرونا، میزان رفت‌و‌آمدهای خودرویی در مقایسه با متوسط بلندمدت حتی کاهش هم داشته است.
این در حالی است که پیش از این، غلظت اُزن در هوای پایتخت به‌دلیل نبود امکانات کافی برای اندازه‌گیری به‌طور دقیق اعلام نمی‌شد. با این‌همه، طی تابستان سال 1398 نیز هوای تهران دستکم به مدت 18روز با آلاینده اُزن آلوده شده بود.
اما چه عاملی موجب شده است سهم اُزن از ترکیبات آلاینده هوای تهران در سال‌های اخیر افزایش پیدا کند؟ رسول کاظم‌پور، فعال محیط‌زیست در این مورد به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «ازآنجاکه تحقیقات مستقلی در این مورد انجام نشده است، هنوز به دقت نمی‌توان در این مورد اظهارنظر کرد. ازسوی‌دیگر، همان‌طورکه در مورد ماجرای انتشار بوی نامطبوع در تهران دیدیم، حتی نهادهای اجرایی و تقنینی همچون شـــــهرداری و شورای شهر هم به دلایلی همچون بوروکراسی اداری و نبود بودجه، نمی‌توانند واکنشی سریع و موثر داشته باشند.»
او ادامه داد: «با این همه، اگر بنا باشد در مورد دلیل احتمالی این موضوع حدسی زده شود، می‌توان عامل سوخت را پررنگ‌تر در نظر گرفت، چراکه در این چند سال هیچ تغییر خاصی در سایر عوامل آلاینده به‌وجود نیامده و حتی اقلیم هم تغییر خاصی نکرده است. بنابراین، علت را شاید بتوان در کیفیت سوخت تولیدی پیدا کرد.»
