به گزارش «اخبار خودرو»، طرح ساماندهی عرضه خودرو هفته گذشته توسط اعضای کمیسیون صنایع مجلس به تصویب رسید. در این راستا، مقرر شده است عرضه خودروهای پرتیراژ از طریق بورس کالا باشد و فقط خودروهایی که تیراژ تولید محدودی دارند یا شرکت‌هایی که تولیدشان بسیار محدود است، از این قاعده مستثنا شوند.
هر خریدار نیز هر سه‌سال تنها یک‌بار می‌تواند اقدام به خرید خودرو از بورس کالا کند. این راهکار می‌تواند کمک کند رویکرد مردم در حوزه خودرو از سرمایه‌ای به مصرفی تغییر پیدا کند. اگر خودرو با قیمت مناسب و با سرعت در اختیار مشتری قرار بگیرد، اصولا تقاضا کاهش پیدا می‌کند. زیرا مشتری اطمینان دارد می‌تواند در زمان لازم خودرو را خریداری کند و چندان به تورم انتظاری و سود چندبرابری هنگام دریافت خودرو چشم نخواهد داشت. در این شرایط اصولا نقدینگی کاذب از بازار خودرو خواهد رفت و رانت وحشتناکی که از تفاوت قیمت کارخانه و بازار به جیب دلالان می‌رود، می‌تواند در بخش حمل‌ونقل عمومی سرمایه‌گذاری شود؛ چیزی که هم به نفع مردم خواهد بود و هم باعث رونق تولید در شرکت‌های تولید اتوبوس و مینی‌بوس خواهد شد.
در بخش پایانی مصاحبه با مصطفی طاهری، نماینده مجلس و عضو کمیسیون صنایع مجلس به مباحثی همچون تقاضای کاذب در بازار، قیمت مواد اولیه و بحث واردات بدون انتقال ارز پرداخته‌ایم.
به نظر شما آیا با عرضه خودرو در بورس قیمت خودرو پس از مدتی بینابینی خواهد شد؟ یعنی از قیمت کارخانه بیشتر و از قیمت بازار بسیار کمتر خواهد بود؟
به نظر من اگر خودروسازان در این زمینه همراهی و کمک کنند، قیمت خودرو حتی می‌تواند به کف نزدیک شود. در عین‌حال اگر قیمت خودرو با عرضه در بورس بینابینی هم شود، باز هم به نفع مشتریان است. ضمن این‌که درآمدی که از فروش خودرو حاصل می‌شود، اگر بیش‌از قیمت شورای رقابت باشد؛ به خزانه واریز خواهد شد. درواقع این افزایش درآمد برای مردم و در بحث حمل‌ونقل عمومی خرج خواهد شد. یعنی عایدی گران تمام‌شدن قیمت خودرو به جیب مردم می‌رود و خیر آن به مردم می‌رسد و مثل الان نخواهد بود که تعداد محدودی با قرعه‌کشی و رانت به خودرو دست پیدا کنند؛ حداقل این نفع برای عموم مردم خواهد بود و به‌عنوان رانت در جیب عده خاصی نخواهد رفت.
علت بالا بودن تقاضا برای خودرو را چه می‌دانید؟
نقدینگی مردم به‌دلیل تورم امکان سرازیر شدن به بازار مسکن را ندارد و به زبان ساده، پولی نیست که به درد خرید خانه بخورد. ازاین‌رو مردم ترجیح می‌دهند با این پول خودرو بخرند تا ارزش آن از بین نرود و به همین جهت تقاضا شاید بیش از ده‌برابر نیاز واقعی بازار است که البته بخش زیادی از این افراد نیازمند واقعی خودرو نیستند. متاسفانه میزان حاشیه و اختلاف فروش خودرو در کارخانه و بازار طی یک‌سال گذشته به‌شدت افزایش پیدا کرده و سبب توزیع رانت بسیار گسترده‌ای در کشور شده است. به‌همین‌دلیل، باید راهکار موثری برای حل این مشکل اندیشیده می‌شد. به‌نظرم عرضه از طریق بورس کالا و به‌طور کلی هر راهی که این رانت را از بین ببرد موثر خواهد بود.
ضمانت اجرایی طرح عرضه خودرو در بورس چیست؟ چه عواقبی برای تخطی از این موضوع برای خودروساز یا خریدارانی که مصرف‌کننده واقعی نباشند و خودرو را پس از خرید در بازار بفروشند، وجود خواهد داشت؟
همان‌طور که سخنگوی کمیسیون صنایع هم اعلام کرده؛ فروشنده و خریدار خودروهایی که در بورس کالا عرضه نشوند، از نظر قانون قاچاقچی تلقی شده و کالا نیز به‌عنوان کالای قاچاق محسوب می‌شود. همچنین اگر شخصی قبل از پایان ۳سال، اقدام به فروش خودرو کند، باید ۸۰درصد مابه‌التفاوت نرخ پایه و قیمت فروش بازار را به‌عنوان مالیات به دولت پرداخت کند و این موضوع برای از میان برداشتن دلالی است. در نتیجه از بین رفتن این رانت، طبیعتا میزان تقاضا نیز واقعی خواهد شد. اصولا وقتی تفاوتی بین قیمت کارخانه و بازار وجود نداشته باشد و خودرو نیز با سود مناسب توسط کارخانه تولید شود، حجم تقاضا واقعی خواهد شد و کسی برای سرمایه‌گذاری به کارخانه خودروسازی برای خرید خودرو مراجعه نمی‌کند. درحال‌حاضر رانتی که در این حوزه تقسیم می‌شود به اندازه یک‌پنجم بودجه کشور است. یعنی به اندازه یک‌پنجم بودجه کشور فقط در صنعت و بازار خودرو رانت توزیع شده است. برای ساماندهی بازار، باید قیمت خودرو تک‌نرخی شود و مابه‌التفاوت کارخانه و بازار که پیش از این وجود داشت نیز به حساب دولت واریز شده تا در مسیرهایی مانند بهبود وضعیت حمل‌ونقل و ... استفاده شود.
آیا خود خودروسازان نیز سهمی از سود مازاد احتمالی ناشی از فروش خودرو در بورس خواهند داشت؟
صندوقی بدین‌منظور در وزارت صمت تشکیل خواهد شد که این سود مازاد به آن واریز می‌شود و از محل این صندوق، ۱۰درصد به‌عنوان پاداش به خود خودروساز بابت افزایش کمی‌وکیفی خودرو پرداخت می‌شود. همچنین ۲۰درصد به‌عنوان تسهیلات وام به زوج‌های جوان که توان خرید خودرو را ندارند، ۵۰درصد به‌عنوان تسهیلات قرض‌الحسنه به خودروسازان برای تحقیق‌وتوسعه، ۲۰درصد برای شبکه حمل‌ونقل عمومی و جایگزین کردن خودروهای فرسوده و توسعه حمل‌ونقل تعلق می‌گیرد.
برخی نمایندگان نگران میزان عرضه ناکافی خودروسازان در بورس هستند که می‌تواند عامل افزایش قیمت‌ها باشد. شما این مساله را چگونه می‌بینید؟
بله؛ این هم نظام بازار است و اگر عرضه کم شود، تقاضا بالا می‌رود و قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. اما باید حواسمان باشد اگر از یک‌سو به خودروساز برای بهبود اوضاع کمک می‌کنیم، از سوی دیگر اجازه ندهیم در بازار اخلال ایجاد کند و تعارف با خودروساز را کنار بگذاریم. نمی‌شود خودروساز به عرضه قطره‌چکانی در بورس روی بیاورد و مابقی نگاه کنند. همان‌قدر که نیاز به حمایت از تولیدکننده وجود دارد تا سودش افزایش پیدا کند، موانع تولیدش برداشته شود و زیان‌های انباشته‌اش کاهش پیدا کند، باید درصورتی‌که هم اخلالی ایجاد کند، با قوه قهریه با او برخورد شود.
نظر خودروسازان در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا چیست؟ آیا از این مساله استقبال کرده‌اند؟
بله؛ خودروسازان همواره در جلسات مشترک از عرضه خودرو در بورس کالا حمایت کرده‌اند و به‌طور کلی نظر مثبتی در این خصوص دارند.
بحث واردات خودرو نیز بار دیگر مطرح شده، آیا قرار است در این طرح به منظور واردات خودرو نیز گشایشی انجام شود؟
ممکن است در چند ماه آینده، اگر مشکلات ارزی مرتفع شود، این اتفاق رخ بدهد. اما درحال‌حاضر اولویت‌های ارزی ما مواردی غیر از خودرو است. البته درصورتی‌که مطابق پیشنهاد انجمن واردکنندگان خودرو، امکان واردات بدون انتقال ارز و از محل حساب‌های شخصی در خارج کشور وجود داشته باشد، به‌شخصه موافق آن هستم. چراکه اگر واقعا واردات خودرو بدون انتقال ارز باشد، می‌تواند تاثیر مثبتی بر بازار خودرو بگذارد و این برای شرایط فعلی بسیار خوب است.
یکی از مباحث اصلی این روزهای صنعت خودرو و قطعه، بحث تامین مواد اولیه از کشور با هزینه دلاری و به قیمت‌های جهانی است؛ موضوعی که هزینه تولید خودرو و قطعه داخل را به‌شدت افزایش می‌دهد. در این خصوص چه نظری دارید؟
از آن‌جاکه مواد اولیه مورد استفاده تولید خودرو متناسب با رشد نرخ ارز افزایش می‌یابد، قیمت تمام‌شده تولید نیز بیشتر شده و خودرو به‌صورت روزانه گران می‌شود. اما باید به این نکته نیز توجه داشت که بخشی از این مواداولیه که براساس ارز گران شده و موجب رشد قیمت خودرو می‌شود، مانند ورق های فولادی و... داخلی است. مواد اولیه تولید مانند فولاد که از داخل تامین می‌شود، نباید براساس نرخ ارز گران شود. چراکه این فرآیند در قیمت تمام‌شده تولیدات اثرگذار است و موجب بار مضاعف به مصرف‌کنندگان می‌شود.
