به گزارش «اخبار خودرو»،خودروسازان طی هفته گذشته قیمت محصولاتشان را بین 17 تا 32 درصد افزایش دادند؛ افزایش قیمتی که پس از ماه‌ها چانه‌زنی با شورای رقابت اعمال شد. حالا در پی این اقدام، بحث ادامه زیان‌دهی تولید یا خروج از وضعیت تولید با زیان مطرح شده است. بسیاری معتقدند در شرایط فعلی و با افزایش قیمتی که هفته گذشته اعمال شد، تولید خودرو دیگر زیان‌ده نیست و از این به بعد خودروسازان باید عرضه محصولات را بیشتر کنند. در همین زمینه، با حسین قاضیان، کارشناس صنعت و فعال بازار خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.

 وضعیت تولید خودرو در شرایط فعلی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ظاهرا تولید خودرو در شرایط مناسبی قرار دارد و روزبه‌روز میزان تولید افزایش پیدا می‌کند. اما در پس پرده، مشکلات بسیاری در بخش تولید وجود دارد. به‌ویژه درحال‌حاضر که تولید قطعه‌سازان به دلیل مشکل تامین دلار و به دنبال آن عدم واردات با چالش همراه شده است. در چنین شرایطی دولت، بانک مرکزی، وزارت صمت، گمرک و به‌طور کلی همه نهادهای درگیر تولید، درصورتی‌که خواهان حفظ ریتم فعلی تولید هستند، باید پای کار بیایند و برخی مشکلات را که بیشتر جنبه داخلی‌ دارد، از میان ببرند. ظاهرا بیش از آن‌که تحریم‌های خارجی گریبان‌گیر تولید باشد، تحریم‌های داخلی راه را بر تولید سد خواهد کرد. در شرایط فعلی اصولا تولیدکنندگان خودرو و قطعه نباید چالش و استرس تامین ارز، ترخیص قطعات و مواد اولیه از گمرک و... را داشته باشند و به‌طور کلی نمی‌توان از تولیدکننده انتظار داشت در همه جبهه‌ها به‌تنهایی بجنگد.

 با این اوصاف پیش‌بینی شما از وضعیت تولید در ماه‌های پیش رو به‌ویژه برای سه ماه پایانی سال که معمولا خودروسازان تیراژ خود را افزایش می‌دهند، چیست؟
به نظر می‌رسد امسال خودروسازان سال خوبی را پشت سر خواهند گذاشت. اما برخی مولفه‌ها در تداوم تولید به‌ویژه‌ در سه ماه پایانی سال که شما اشاره کردید، تاثیرگذار است. اگر کرونا طی ماه‌های پایانی سال که هوا هم رو به سردی می‌گذارد، بر تولید اثر نگذارد و مانند ماه پایانی سال گذشته تولید را کاهشی نکند، می‌توان به تداوم روند خوب تولید امیدوار بود. البته همه این‌ها در گرو ادامه کار زنجیره تامین است. چراکه قطعه‌سازان درخواست اصلاح قراردادهای خود را داده‌اند. همچنین مشکل ارز و دلار هم اگر حل شود و قیمت آن هم در ماه‌های پایانی روند کاهشی داشته باشد، تولید خودرو از مرز یک‌میلیون و 200هزار دستگاه هم عبور خواهد کرد.

درحال‌حاضر شاهد افزایش تولید خودروهای ناقص هستیم. عبور تولید از مرز یک‌میلیون و 200هزار دستگاه با وجود تولید نزدیک به 110هزار دستگاه خودرو ناقص چه تاثیری بر صنعت خودرو می‌گذارد؟
تجربه‌ سال‌های اخیر نشان داده است تولید خودرو ناقص بیش‌از این‌که به کمبود قطعه مربوط باشد، به بحث ترخیص قطعات از گمرک یا تامین دلار مورد نیاز واردات باز می‌گردد. اصولا خودروسازان و قطعه‌سازان، قطعات و مواد اولیه خود را با وجود تحریم‌ها می‌توانند خریداری و تامین کنند. اما مشکل اصلی ارز مورد نیاز است. اگر ارز به سرعت و به‌اندازه برای خودروسازان و قطعه‌سازان تامین شود، واردات قطعه و مواد اولیه با تجربه‌ای که طی این سال‌ها به دست آمده، چندان کار سختی نیست. پس یکی از دلایل تولید خودروهای ناقص تامین‌نشدن به‌موقع ارز مورد نیاز است. مورد دومی که در تولید خودروهای ناقص دخیل بوده، عدم همکاری گمرک و تبدیل به چالش‌شدن ترخیص قطعات و مواد اولیه است. البته به نظر می‌رسد طی ماه‌های اخیر این روند اصلاح شده، اما در این بخش هم نیازمند تسریع در ترخیص قطعات هستیم.

 طی هفته گذشته خودروسازان قیمت محصولات خود را بین 17 تا 32 درصد افزایش دادند که بسته به نوع خودرو افزایش قیمت‌ها متغیر بوده است. آیا می‌توان گفت با افزایش قیمت ابتدای سال و افزایش قیمت اخیر، خودروسازان از تولید با زیان خارج شده‌اند؟
این‌که خودروساز با زیان تولید می‌کند یا خیر را دقیق نمی‌دانیم. پاسخ این پرسش تنها نزد خودروساز است. زیرا می‌داند قیمت تمام‌شده محصولش چقدر است و این‌که آیا همچنان با زیان تولید می‌کند یا خیر. اما با توجه به درخواست‌هایی که از ابتدای سال جاری از سوی خودروسازان مطرح شده است، به نظر می‌رسد مجموع این افزایش قیمت تا حدودی مناسب بوده است و خودروسازان ظاهرا دیگر با زیان تولید نمی‌کنند. البته در هفته‌های اخیر شاهد افزایش قیمت بیش از 8هزار تومانی دلار و نوسان آن تا 26هزار تومان بوده‌ایم. قطعا این افزایش قیمت، برای ماه‌های آینده تاثیر خود را بر تولید خواهد گذاشت و احتمالا بار دیگر شاهد اظهاراتی درخصوص تولید با زیان خواهیم بود. اما درمجموع به نظر می‌رسد وضعیت با قیمت‌های جدید برای خودروسازان و به تبع آن برای قطعه‌سازان مناسب خواهد شد و احتمالا شاهد تعدیل قراردادهای خودروسازان با قطعه‌سازان نیز خواهیم بود.

 افزایش قیمت کارخانه چه تاثیری بر قیمت خودرو در بازار خواهد گذاشت؟
در شرایط عادی هر بار قیمت خودرو در کارخانه افزایش پیدا می‌کرد، تا حدودی در بازار نیز با رشد مواجه می‌شد. البته در سال‌های گذشته اختلاف قیمت کارخانه و بازار خیلی زیاد نبود؛ برای خودروهای ارزان اختلاف قیمت به حدود 3میلیون تومان می‌رسید و برای برخی خودروها این رقم کمی بالاتر بود. 
در مجموع اختلاف چشمگیری بین قیمت کارخانه و بازار وجود نداشت. اما در سال‌های اخیر و با کاهش نرخ سود بانکی شاهد بودیم مسیر افراد بیشتری به بازارهای دیگر ازجمله خودرو افتاد، آن هم درحالی‌که تولید و عرضه خودرو به‌واسطه تحریم‌ها با افت شدید مواجه شده بود. ورود نقدینگی به بخش خودرو سبب شد اختلاف قیمت روزبه‌روز افزایش پیدا کند و با سرکوب قیمت خودرو در کارخانه این اختلاف تبدیل به یک شکاف بزرگ شد. حالا هم رشد نرخ ارز سبب بزرگ‌‌شدن قیمت خودرو در بازار شده است. با این‌حال، از ابتدای سال تاکنون قیمت خودرو به بازار نزدیک شده است و به نظر می‌رسد قیمت‌گذاری بر مبنای حاشیه بازار در حال جا افتادن است. بر این اساس، شرایط بازار در کوتاه‌مدت جالب نخواهد بود و قیمت‌ها افزایشی خواهد شد. اما افزایش قیمت خودرو در کارخانه سبب باز شدن راه تنفس خودروسازان می‌شود. حالا انتظار از خودروسازان این است که افزایش عرضه خودرو به بازار را در دستور کار قرار دهند. عرضه بیشتر خودرو به بازار باعث فرار دلالان از این بازار خواهد شد و قیمت بازار را به سمت نرخ کارخانه می‌کشاند. در آن صورت کنترل بازار به‌طور کامل در اختیار خودروسازان قرار می‌گیرد.

 بسیاری افراد معتقدند افزایش بیشتر قیمت خودرو در کارخانه به ضرر مشتریان است. این موضوع را چگونه تحلیل می‌کنید؟
واقعیت این است که هزینه‌های تولید افزایش یافته و قیمت هر کالایی جهش داشته. این در حالی است که دستمزدها تغییر آنچنانی نداشته و خیلی عقب‌تر از تورم حرکت می‌کند. 
در چنین شرایطی با سرکوب قیمت تنها یک صنعت را از بین می‌بریم و لزوما مشتریان به خواسته خود نمی‌رسند. اما حالا که قیمت خودرو افزایش پیدا کرده و تا حدی دست خودروساز برای قیمت‌گذاری باز شده است، باید عرضه خودرو به بازار افزایش پیدا کند. 
در این صورت قیمت‌ها در بازار تا حدودی شکسته خواهد شد و مشتری نیز به خودرویی با قیمت مناسب و متناسب با شرایط اقتصادی و تورم موجود دست پیدا می‌کند. این‌که قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و هزینه تولید روزبه‌روز رشد می‌کند، مشکلی است که اقتصاد کلان کشور به وجود آورده و خودروساز مقصر آن نیست. اما مقصر تولید محصول بی‌کیفیت با خدمات پس از فروش نامناسب خودروساز است و باید پاسخگوی آن باشد.

 به‌تازگی راهکاری در سطوح تصمیم‌گیری پیشنهاد شده است، مبنی بر این‌که قیمت مواد اولیه به‌صورت دستوری تعیین شود و بر اساس قیمت فوب خلیچ فارس نباشد. آیا این مساله در کاهش هزینه تولید تاثیرگذار خواهد بود؟
ابتدا باید بگویم این کار احتمالا باعث افزایش قاچاق مواد اولیه خواهد شد. دستوری تعیین‌کردن قیمت‌ها به‌طور کلی کار درستی نیست. اما در شرایط فعلی اقتصاد می‌تواند باعث رونق تولید شود و به‌نوعی یارانه‌ای به نفع تولیدکننده باشد که از سوی دولت پرداخت می‌شود. این حمایت قطعا باعث کاهش یا ثبات در هزینه تولید می‌شود. چراکه اگر هزینه تولید بیش از حد افزایش پیدا کند و بازار هم ظرفیت افزایش قیمت را از دست بدهد، شاهد تعطیلی کسب‌وکارها خواهیم بود. 
برای خودروها هم همین شرایط حاکم است. اصولا از یک عددی به بعد صرفه اقتصادی خرید خودرو از بین می‌رود. چراکه دیگر قیمت‌ها به‌شدت از قدرت خرید مردم فاصله می‌گیرد و این شرایط بیشتر به ضرر خودروساز خواهد بود.