برخلاف انتظارها و وعده‌ها، نوروز امسال، دومین سالی بود که با افزایش همه‌گیری کرونا، محدودیت و ممنوعیت سفر و البته رشد آمار فوت بر اثر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ سپری شد. با این همه، به‌نظر می‌رسد رعایت محدودیت‌های نسبتا سختگیرانه برای سفر، در نوروز ۱۳۹۹ در قیاس با ۱۴۰۰، بیشتر بود و بخشی از این امر، به تشتت در برنامه‌ریزی برای اعمال محدودیت‌های جاده‌ای و مسافرتی برمی‌گشت. آمارها؛ تصویری نسبتا دقیق از حجم جابه‌جایی ویروس کرونا با مسافرت به نقاط مختلف کشور ارائه می‌دهند، این در حالی است که گویا تصمیم‌گیری‌ها در مورد سفرهای جاده‌ای در نوروز امسال، چندان دقیق نبود. حال این تصویر چگونه است؟
به گزارش «اخبار خودرو»، ماجرای محدودیت‌های سفر جاده‌ای، پیش از نوروز آغاز شد. اما در این میان تقریبا هیچ عزمی برای اجرای کامل محدودیت‌های سفرهای جاده‌ای وجود نداشت. ستاد ملی مقابله با کرونا پیش از آغاز سال جدید با اعلام رنگ‌بندی کرونایی برای شهرهای مختلف کشور، سفر «به» و سفر «از» شهرهای نارنجی و قرمز (۱۱۷ شهرستان از مجموع ۴۴۸ شهرستان کشور تا پایان روز ۱۱ فروردین) را ممنوع اعلام کرد. به‌عنوان‌مثال، مسافرت به شهرهایی همچون رشت، رامسر، مشهد و خرم‌آباد به‌دلیل قرار گرفتن این شهرها در گروه رنگ‌بندی نارنجی یا قرمز، ممنوع شد.
ازسوی‌دیگر، با تغییر رنگ‌بندی کرونایی در برخی شهرها (از آبی به نارنجی یا قرمز) اعلام شد که مسافران حاضر در این شهرها، ۷۲ ساعت فرصت دارند که به شهرهای مبدا برگردند تا مشمول جریمه نشوند. مبلغ جریمه هم ۵۰۰ هزار تومان برای ورود و خروج از شهرهای نارنجی و قرمز تعیین شده بود.
از رنگ بندی کرونایی، تا مسدود شدن جاده ها با برف
با این همه، میزان جریمه کرونایی برای ورود یا خروج خودروهای غیربومی به شهرهای نارنجی یا قرمز نیز متفاوت اعلام شد. بر این اساس، خودروهای غیربومی درپی ورود (یا خروج) به شهرهایی که در رنگ‌بندی کرونایی در دسته قرمز طبقه‌بندی شده‌اند، باید یک‌میلیون‌تومان و برای ورود (یا خروج) به شهرهایی که در دسته نارنجی قرار دارند، ۵۰۰هزارتومان جریمه پرداخت کنند.
ازسوی‌دیگر، معاون علوم پزشکی استان گیلان ۲۷ اسفندماه، با بیان اینکه طبق آخرین ابلاغیه های وزارت بهداشت، محدودیت سفر به استان های شمالی همچنان برقرار است، گفت: «خودروهای شخصی امکان سفر به استان های شمالی را نخواهند داشت.»
اما به گفته آبتین حیدرزاده، مردم می‌توانستند با وسایل نقلیه‌عمومی سفر کنند، زیرا کنترل مسافران با وسیله‌نقلیه و محل اسکان امکان‌پذیر بوده و دانشگاه علوم پزشکی استان نیز از رفتار بهداشتی مسافران در تورها باخبر است.
اما در مقابل سرهنگ علیرضا قدمی، رئیس پلیس‌راه مازندران، یک روز پس از اظهارنظر معاون علوم پزشکی استان گیلان، از باز بودن راه‌های اصلی، فرعی و روستایی استان مازندران خبر داد و گفت: «تردد در جاده‌های اصلی این استان به‌صورت عادی و روان جریان دارد اما با توجه به وضعیت شکننده کرونایی؛ توصیه پلیس، پرهیز از سفر به مازندران است. اما ظاهرا به این دو هشدار و شاید ممنوعیت، توجه نشد و حتی ترافیک سنگین در جاده‌های منتهی به استان‌های شمالی گزارش شد. در روز چهارم فروردین ، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای از انسداد جاده چالوس و آزادراه تهران-شمال به دلیل بارش برف خبر داد، موضوعی که ممکن است ناخواسته آمار مسافرت‌ها به استان‌های شمالی و گردش ویروس کرونا را کاهش داده باشد.
در این میان اما به نظر می‌رسد تشتت آرا درمورد ممنوعیت یا عدم ممنوعیت سفر به شهرهای مختلف کشور بیش از این‌ها بوده و تصمیم قاطعی در این زمینه در ستاد ملی مقابله با کرونا اتخاذ نشده است.
به‌عنوان‌مثال سردار سیدکمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا در مورد سفرهای نوروزی در جاده ها، در جمع خبرنگاران گفت: «هیچ خودرویی تا پایان تعطیلات نوروزی به‌دلیل جریمه معوقه توقیف نخواهد شد.»
او ادامه داد: «از مدتی قبل، با پیگیری‌های انجام‌شده و موافقت فرمانده ناجا، سقف جرائم معوقه برای توقیف وسایل‌نقلیه، از یک‌میلیون به سه‌میلیون تومان افزایش یافت و دیگر خودرویی به دلیل جریمه یک‌میلیونی توقیف نخواهد شد.»
آمارها چه می‌گویند؟
اما آمارها درباره تفاوت نوروز کرونایی ۱۴۰۰ با ۱۳۹۹ در مورد سفرهای جاده‌ای چه می‌گویند؟ نخستین مورد، به رصد بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در حین مسافرت برمی‌گردد.
در این زمینه سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه درحال‌حاضر ویروس جهش‌یافته کرونا تقریبا در تمام کشور گردش دارد، گفت: «در تعطیلات نوروز بیش‌از ۱۵هزار مبتلا به ویروس کرونا که از بیماری خود آگاه بودند، سفر کرده‌اند.
نکته شایان توجه اینکه با وجود تمام تلاش‌ها برای کاهش شیب ابتلا، تعداد موارد فوت در تاریخ ۱۴ فروردین سال ۱۳۹۹ (۱۲۴مورد)، با فوت ثبت‌شده در ۱۴ فروردین سال ۱۴۰۰ (۱۲۳مورد) تقریبا برابر بوده، این در حالی است که موارد ابتلا به کرونا در ۱۴ فروردین سال قبل، ۲۸۷۵ مورد و در روز مشابه در سال جاری، تا لحظه تنظیم این گزارش، ۱۱۴۲۰ مورد گزارش شده است.
از آن سو به‌گفته سردار محمدعلی نوری‌نژاد، معاون هماهنگ‌کننده ناجا تا ۷ فروردین‌ماه (یعنی زمانی که به صورت سنتی بخش عمده‌ای از سفرهای نوروزی در جاده‌ها انجام شده‌اند) حوادث رانندگی درمقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۶۴درصد افزایش داشته است، موضوعی که به تنهایی از رشد قابل‌توجه آمار مسافرت‌های جاده‌ای در نوروز کرونایی ۱۴۰۰، در مقایسه با سال ۱۳۹۹ خبر می‌دهد.
به‌این ترتیب، به نظر می‌رسد به‌رغم از سر گذراندن یک‌سالِ همراه با کرونا، تجربه مدیریتی برای کنترل آمار مبتلایان به بیماری کووید-۱۹ تنها به گلایه‌ها محدود شده است، آنچنان که وزیر بهداشت، در پایان تعطیلات نوروزی، طی پستی در فضای مجازی به انتقاد از سیاست‌ها و رفتارهای برخی مسئولان و مردم که به انتشار بیشتر ویروس کرونا در کشور ختم شد، اشاره کرد. سعید نمکی نوشت: «تخت بیمارستان‌ها درحال پر شدن و روزهای سختی در پیش است.»
