به گزارش «اخبار خودرو»،تهران یکی از فشرده‌ترین پایتخت‌های جهان است و با حدود 730 کیلومترمربع مساحت، در روز پذیرای حدود 14 میلیون نفر جمعیت است که تقریبا نیمی از آنها از شهرهای اقماری به پایتخت می‌آیند. برای مقایسه، استانبول در ترکیه با جمعیت مقیم حدود 14میلیون نفری، حدود 5 هزار و 300کیلومتر مربع مساحت دارد و این یعنی این شهر حدود 7برابر بزرگ‌تر از تهران است. باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان نیز با جمعیت حدود 3 میلیون نفری، حدود 2 هزار و 100 کیلومتر مساحت دارد یعنی این شهر حدود 3 برابر بزرگ تر از تهران است. همین مساله، چگالی جمعیت، ساختمان‌ها و خودروها در خیابان‌های پایتخت را بسیار بالا برده و موجب شده است تهران به شهری شلوغ، پرترافیک و آلوده بدل شود که پیدا کردن جای پارک در خیابان‌های مرکزی آن در ساعات اداری، شبیه طی کردن هفت خان رستم باشد. ساخت پارکینگ های عمومی، الزام به تدارک پارکینگ در واحدهای مسکونی هنگام ساخت آنها و نیز شکل‌گیری روند توسعه پارکینگ‌های مکانیزه در برخی محلات تهران با همین رویکرد نیز چند سالی است که کلید خورده اما آیا این رویکرد واقعا درست است و با جدیدترین روندها در شهرسازی علمی در جهان مطابقت دارد؟
در بهمن‌ماه 1397، لایحه ساخت پارکینگ‌های محله‌ای در شورای شهر تهران به تصویب رسید. در بخشی از این طرح، پیش‌بینی شده بود اگر سازنده ملک نتواند به اندازه نیاز واحدهای مسکونی تحت احداث پارکینگ تامین کند، باید معادل هزینه ساخت پارکینگ‌های احداث‌نشده را به شهرداری تهران بپردازد تا شهرداری با استفاده از تجمیع این مبالغ، برای ساخت پارکینگ‌های محله ای اقدام کند.
پارکینگ‌سازی با پول شهروندان
زهرا نژادبهرام، رئیس وقت کمیته شهرسازی شورای شهر تهران، اردیبهشت‌ماه سال گذشته در مورد ساخت پارکینگ در خانه‌های مسکونی تهرانی‌ها گفت: «اگر شخصی ملکی بسازد که از لحاظ قطعه زمین و نقشه این امکان برای او فراهم نباشد تا به تعداد واحدهای ساختمان پارکینگ تامین کند، می‌تواند کسر پارکینگ را به شهرداری منطقه اعلام کرده تا شهرداری در برنامه ریزی ساخت پارکینگ محله برای تامین آن اقدام کند.»
این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: «به‌عنوان‌مثال اگر سازنده 2 پارکینگ از 4 پارکینگ مصوب را تامین کند، بر اساس قانون باید هزینه 2 پارکینگی را که نتوانسته احداث کند، به شهرداری بپردازد تا شهرداری در شعاع 200متری بنا و در پارکینگ محله‌ای آن، 2 پارکینگ احداث نشده را پیش‌بینی کند.»
تهران پارکینگ کمتری می‌خواهد
با این همه، تلاش برای افزایش تعداد پارکینگ‌ها در شهری فشرده مانند تهران، ظاهرا این بار هم بر خلاف روندی بوده که در دیگر کشورهای جهان در حال شکل‌گیری است. محمدعلی سادسی، کارشناس شهرسازی در این مورد به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «چند سالی است در محافل مدیریت شهری در ایران، این موضوع مطرح می‌شود ساخت بزرگراه‌های بیشتر در شهرها، نه تنها مشکل ترافیک را حل نمی‌کند بلکه بر مشکلات ترافیکی نیز می‌افزاید.» او ادامه داد: «بزرگراه بیشتر یعنی تشویق مردم به رانندگی کردن و عدم استفاده از حمل‌ونقل عمومی. این در حالی است که بزرگراه‌ها، دستکم به سبکی که در ایران ساخته شده‌اند، محلات را تکه‌تکه می‌کنند و در بسیاری از مناطق تهران، شما نمی‌توانید به صورت پیاده از یک محله‌به‌محله دیگر بروید.»
این کارشناس شهرسازی ادامه داد: «این رویکرد در مورد ساخت پارکینگ هم صادق است. در شهرهای مختلف در آمریکا که اتفاقا با مشکل کمبود فضا روبه‌رو نیستند، تحقیقات متعددی انجام شده است و نشان می‌دهد تعداد پارکینگ‌ها در بسیاری از موارد از تعداد خودروها بیشتر است. به‌عنوان‌مثال، در مرکز شهر (Downtown) محل‌هایی برای پارک خودرو وجود دارد که شب‌ها خالی می‌مانند و در حومه شهرها که محل زندگی برخی افراد است، محل پارک خودرو در طول روز خالی می ماند. به این ترتیب، به صورت سرجمع، بیش از تعداد خودروها فضا برای پارک کردن وجود دارد.»
سادسی ادامه داد: «در اروپا یا کشورهایی مانند ژاپن، فضای شهرها به شدت فشرده است و آنها هم با مشکل کمبود فضای پارک کردن خودروها مواجه هستند، اما همان طور که در مورد ساخت بزرگراه‌ها گفته شد، رویکرد جدید این است که شهروندان را به عدم استفاده از خودرو در ساعات پیک تشویق کنند. بر این اساس، سیستم حمل‌ونقل عمومی در اروپا دائما هوشمندتر می‌شود و به زودی با اتصال تمام ناوگان، اعم‌از اتوبوس، مترو یا تراموا به یکدیگر، می‌توان میزان تراکم جمعیت را در هر یک از آنها دید و به این ترتیب، یک توزیع جمعیتی هم در میان شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل رخ می‌دهد.»
این کارشناس شهرسازی ادامه داد: «در مورد تهران فقط کافی است به این فکر کنید که اگر هزینه‌هایی که برای ساخت پارکینگ‌های مازاد از شهروندان اخذ می‌شود، برای ساخت خطوط مترو یا تقویت ناوگان اتوبوسرانی هزینه شود، چه اتفاقی می‌افتد.» او ادامه داد: «ازسوی‌دیگر، همچنان جای بخش خصوصی در زمینه ساخت پارکینگ های عمومی در تهران به شدت خالی است. این رویکرد البته وجود دارد، اما هنوز به اندازه ای که باید و شاید سیستماتیک نشده است. اگر تنها بخشی از سرمایه‌گذاری‌هایی را که برای ساخت پاساژها و مجتمع‌های تجاری در این سال ها انجام شده‌اند، به سمت ساخت پارکینگ هدایت می‌کردیم، نه فقط سوددهی برای سرمایه‌گذاران بالاتر می‌بود، بلکه بخشی از مشکل جای پارک در تهران هم حل می‌شد. کافی است به حجم پاساژهای بدون مشتری در سال‌های اخیر نگاه کنیم و اینکه اگر این فضاها و این سرمایه‌ها به سمت ساخت پارکینگ در مناطق پررفت‌وآمد تهران هدایت می‌شد، منافع شهر چقدر بیش از حالا مدنظر قرار می‌گرفت.
