بخش نخست - ورود علم الکترونیک به صنعت‌خودرو سبب شده است طی سه دهه اخیر شاهد تحولات گسترده‌ای در این صنعت باشیم. این مهم به‌قدری درکار خودروسازی‌ها تاثیرگذار بوده که هریک تلاش کرده‌اند در حد خود از فناوری نوین منحصربه‌فردی در این زمینه برخوردار باشند و به‌کارگیری فناوری‌های جدید در خودروها ایمنی آن‌ها را تا حد زیادی افزایش داده است. درنهایت به‌رغم آن‌که در صنعت‌خودرو جهانی شاهد رشد و پیشرفت چشمگیری در این عرصه هستیم، اما متاسفانه کمکاری و کوتاهی در این بخش در صنعت‌خودرو کشورمان کاملا مشهود است.
بر این اساس مطابق با تجربه کشورهای دیگر، محرکه اصلی در تحقق این امر ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و برگزاری رویدادهای مهمی است که منتج به‌رشد و شکوفایی این صنعت در کشور شود.
همین مساله سبب شد با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و گروه خودروسازی سایپا رویداد فناورانه «خودروهای آینده ۲» در مهرماه سال جاری برگزار و از شرکت‌های دانش‌بنیان میزبانی شود. با عنایت به‌این موضوع با دکتر سید شهریار زینی، مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی ستاد حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌گفت‌وگو نشستیم و شرح آن در ادامه به‌نظرتان می‌رسد.
درباره رویداد کمی توضیح دهید.
رویداد فناورانه خودروهای آینده ۲ در ادامه رویداد فناورانه خودروهای آینده ۱ است که در سال ۱۳۹۸ با همکاری سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد. درحقیقت رویداد قبلی محورها و دستاوردهایی داشت که اساس مباحث آن مربوط به‌خودروهای برقی و هیبرید می‌شد. با این تفاوت که در رویداد نخست بیشتر تمرکز بر محصولات بود و این رویکرد دنبال می‌شد.
اما در رویداد ۲ ما به‌مبحث فناوری‌ها و ماژول‌ها درحوزه خودروهای هیبرید و الکتریکی وارد می‌شویم و بر زیرساخت‌های تست و آزمون نیز متمرکز شده‌ایم. علاوه‌بر این به‌خودروهای متصل ورود کردیم که در رویداد جدید درباره آن برنامه‌ریزی شده است.
درباره رویداد فناورانه خودروهای آینده ۲ بیشتر توضیح دهید تا مخاطبان نیز با آن بیشتر آشنا شوند.
علاقه‌مندان برای حضور در این رویداد باید در سایتی به‌نشانی www.airicsaipa.com/register که از روز ۱۴ شهریورماه سال جاری آغاز به‌کار کرده و تا ۱۶ مهرماه فعال است، ثبت‌نام کنند. البته ثبت‌نام برای فرهیختگان، دانشجویان، اساتید دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان رایگان است.
همچنین ذکر این نکته ضروری است که هیچ فرد یا نهادی خارج از بحث ثبت‌نام حق حضور در این رویداد را ندارد. این رویداد در دو روز ۲۵ و ۲۶ مهرماه سال جاری در محل مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا برگزار خواهد شد و سرفصل‌های اصلی رویداد و محوریت آن خودروهای برقی، هیبرید، متصل و زیرساخت‌ها و تجهیزات آزمون خودروهاست.
همچنین طراحی و ساخت خودروهای الکتریکی و هیبرید ارزان‌قیمت، طراحی و ساخت قطعات ماژول‌های خودروهای الکتریکی و هیبرید، طراحی و ساخت سیستم‌های پیشرفته کمک‌راننده ADAS، توسعه فناوری خودروهای متصل و طراحی و ساخت تجهیزات زیرساخت خودرو و ایستگاه‌های شارژ خودروها و موتورسیکلت‌های برقی (سوآپ و ثابت) جزو محوریت این رویداد است.
چرا این مباحث برای رویداد ۲ انتخاب شده است؟
دلایل مختلفی دارد. نخست این‌که در بحث عرضه و استفاده از خودروهای الکتریکی علاوه‌بر این‌که باید به‌حوزه قانون‌گذاری و زیرساخت توجه ویژه داشت، کیفیت و قیمت محصول نیز باید در رأس توجه خودروسازان باشد. به‌عنوان مثال این منطقی نیست که نسخه الکتریکی مدلی از خودرو احتراق‌داخلی که ۲۰۰ میلیون‌تومان قیمت دارد، ۴۰۰ میلیون‌تومان عرضه می‌شود.
بنابراین چنین خودرویی هرگز به‌خیابان راه پیدا نخواهد نکرد. بر این اساس برنامه این است که برای مهار قیمت الکتریکی‌ها نخست به‌توسعه مدل‌های هیبرید بپردازیم. درواقع استفاده از ساختار هیبرید در کنار کنترل قیمت مزیت‌های دیگری نیز دارد.
نخست آن‌که در بحث فرهنگ‌سازی موثر خواهد بود و سبب استقبال مردم از خودروهای برقی می‌شود. همچنین خلأ موجود در بحث نبود ایستگاه شارژ تا حدی برطرف می‌شود. چراکه خودرو هیبرید نیازی به‌جایگاه شارژ ندارد و هر زمان به‌هر دلیلی مالک خودرو هیبرید نتواند از نیروی الکتریکی استفاده کند، می‌تواند از قوای محرکه بنزینی خودرو بهره ببرد. چنین خودروهایی در بازار کشورمان وجود دارد. به‌عنوان مثال تکنولوژی به‌کار رفته در میتسوبیشی اوتلندر PHEV از همین نوع است و مطابق با بررسی‌ها مالکان این دسته از خودروها از این مساله رضایت کامل دارند.
شما از ساختار هیبرید گفتید؛ راهکار شما برای تجاری‌سازی و فراگیر شدن آن در صنعت‌خودرو کشور چیست؟
باتوجه به‌این‌که ساختار هیبرید می‌تواند در عرضه خودرو الکتریکی تاثیر مثبت داشته باشد و امکان تجاری شدن آن نیز در صنعت‌خودرو وجود دارد، در ابتدا از ساختار هیبرید متوسط Mild Hybrid استفاده خواهیم کرد و این مساله در اولویت برنامه‌ریزی ما قرار دارد.
از آن‌جا که بحث ایمنی خودروهای داخلی همواره مطرح است، برای گسترش فناوری‌های جدید در این رویداد به چه بخش‌هایی توجه بیشتری شده است؟
همان‌طور که اشاره کردید بحث افزایش ایمنی و کاهش سوانح جاده‌ای و شهری برای ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر این اساس سیستم‌های کمک‌راننده مانند سیستم هشدار نقاط کور، هشدار انحراف از مسیر، سیستم فوق پیشرفته جلوگیری از برخورد و... می‌تواند در این بخش بسیار تاثیرگذار باشد. بنابراین چنین سیستم‌هایی با توجه به‌رتبه‌بندی جهانی جزو خودران در سطوح یک، یک پلاس یا دو محاسبه می‌شود.
درعین حال از آن‌جا که سمت و سوی صنعت‌خودرو جهانی استفاده از فناوری‌های جدید است، به‌نظر می‌رسد خودروسازان داخلی در این زمینه بسیار نامناسب و کند عمل کرده‌اند. بر این اساس ضروری به‌نظر می‌رسد که خودروسازان ما سرعت خود را در این بخش تا حد زیادی بالا ببرند. این مهم یکی از محورهای اصلی و قابل توجه در رویداد پیش رو در مهرماه سال جاری خواهد بود.
باتوجه به‌این‌که صحبت از سیستم‌های کمکی رانندگی به‌میان آمد، آیا قرار است در این بخش تنها تمرکز بر این سیستم‌ها باشد؟
بحث اساسی در کنار سیستم‌های کمک‌راننده به‌اتصال‌پذیری خودروها مربوط می‌شود. درواقع بحث مربوط به‌خودروهای متصل یا «Connected» از موارد مهم دیگر این رویداد محسوب می‌شود که با توجه ویژه به آن می‌توان شاهد تحولات گسترده‌ای در میان محصولات داخلی بود. اگرچه این سیستم در خودروهای به‌روز چندان جدید و نوین محسوب نمی‌شود؛ زیرا امروزه این سیستم در اکثر خودروها درسطح جهان استفاده می‌شود.
همچنین تولید تجاری این سیستم حدود یک دهه قدمت دارد و خودروهایی که از ۵ سال قبل تا به‌امروز ساخته شده‌اند، به‌این فناوری مجهز هستند. هرچند که شاید سطح فناوری اتصال‌پذیری آن‌ها پایین باشد، اما این فناوری ارتقا یافته و به‌جایگاهی رسیده که دیگر راننده و مالک خودرو دغدغه آن را نخواهد داشت که درصورت وارد شدن آسیب و از کارافتادگی خودرو به‌هر دلیلی چه‌کاری انجام دهد؟ زیرا تکنولوژی eCall یا bCall برای چنین مواقعی طراحی و در خودروها تعبیه شده است.
تکنولوژی eCall درحقیقت مخفف عبارت Emergency Call است که به‌معنی تماس اضطراری بوده و اگر خودرو تصادف کند یا حادثه‌ای برای آن رخ دهد، به‌صورت اتوماتیک با مراکز اورژانس و امداد ارتباط برقرار می‌شود.
فناوری bCall نیز به‌این صورت خواهد بود که راننده می‌تواند با فعال کردن این سیستم به‌اصطلاح با امدادخودرو ارتباط برقرار کند و عیب خودرو توسط یونیت‌ها به‌نزدیک‌ترین مرکز تعمیر یا امدادی اطلاع داده خواهد شد. در این مورد این نکته حائز اهمیت است که تکنسین با آمادگی کافی برای رفع عیب خودرو اقدام می‌کند. بر این اساس صنعت‌خودرو کشورمان به‌شکل جدی به‌این تکنولوژی و فناوری نیاز دارد؛ چراکه به‌این شکل میزان رفاه، آسایش و اطمینان سرنشینان حین سفر تا حد زیادی افزایش می‌یابد.
با توجه به‌آن‌چه مطرح شد، برای تحول صنعت‌خودرو باید به چه مواردی توجه بیشتری داشت؟
موضوع دیگری که در حال کار روی آن هستیم و از اهمیت زیادی نیز برخوردار است، تحول صنعت‌خودرو است؛ اما این مساله تنها با دادن شعار محقق نمی‌شود و در این راستا ما باید برنامه داشته باشیم که از مهم‌ترین آن‌ها راه‌اندازی مراکز تست و آزمون خودروها و درنهایت ارتقای این مراکز است.
همان‌طور که گفتید، مراکز تست و آزمون خودرو از اهمیت زیادی برخوردارند. برای ارتقای این بخش در صنعت‌خودرو باید چه‌تدابیری اندیشیده شود؟
مهم‌ترین مساله راه‌اندازی دو مرکز اساسی است که یکی از آن‌ها مرکز تست آزمون عابرپیاده است که تیم بسیار پویایی در مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا روی آن کار کرده‌اند و به‌زودی شاهد راه‌اندازی آن خواهیم بود و نام این مرکز Pedestrian test (تست عابرپیاده) خواهد بود. مورد دیگر نیز مرکز تست تصادف است که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران (ISQI) روی آن کار می‌کند و در قالب کنسرسیومی که در اردیبهشت‌ماه شکل گرفت، راه‌اندازی شد.
بنابراین ما با همکاری گروه خودروسازی سایپا در این رویداد این مساله را مطرح کرده و ضمن بررسی آن، تجهیزات و ادوات مورد نظر مراکز تست تصادف و عابرپیاده را نیز شناسایی خواهیم کرد.
بنابراین برای راه‌اندازی مراکز تست و آزمون خودرو نیاز به‌تجهیزات و ادوات است. حال سوال این است که با توجه به‌توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان و ظرفیت‌های ایجادشده در آن‌ها، آیا باز هم نیازمند ورود این تجهیزات از خارج از کشور هستیم؟
درپاسخ باید گفت درصورت به‌کارگیری تمام توانمان قادر خواهیم بود تجهیزات و ادوات مورد نیاز را خود بسازیم. بنابراین بنده از تیم بسیار خوبمان در مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا و همچنین شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران خواهش کردم نیازمندی‌هایشان را در راستای حوزه زیرساخت‌های تست و آزمون مشخص کنند تا شرکت‌های توانمند درحوزه تجهیزات و تست آزمون ضمن ارزیابی آن درصورت وجود توانمندی‌ها بر اساس IFBI ارائه‌شده نسبت به ساخت و تجهیز آن اقدام کنند. دراین صورت به‌جای تبدیل سرمایه به‌ارز و ای بسا نگرفتن نتیجه مطلوب (زیرا در دوران تحریم موارد مورد نیاز با چند واسطه به‌کشور می‌رسد) به‌راحتی آن را در داخل کشور می‌سازیم.
در این صورت گارانتی و خدمات پس از فروش نیز توسط یک شرکت داخلی ارائه خواهد شد که این ارزش زیادی دارد. درنهایت این مساله سبب ارتقای سطح فناوری تجهیزات، کاهش ارزبری، اشتغال‌زایی و خودکفایی می‌شود. بنابراین باتوجه به‌آن‌چه گفته شد، تحول صنعت‌خودرو کاملا ضروری به‌نظر می‌رسد.
به‌شکل جزئی‌تر علاوه بر آن‌چه ذکر شد، اتفاقات دیگری که قرار است در این رویداد بیفتد چیست؟
قرار است در این رویداد شاهد اتفاقات زیادی باشیم که از آن جمله برگزاری نمایشگاهی در حد قطعات و ماژول‌های های-تک است که شرکت‌های دانش‌بنیان روی آن کار کرده‌اند و روی آن‌ها هولوگرام فناوری پیشرفته قرار دارد.
همچنین در این نمایشگاه قطعات با سطح فناوری پایین هرچند که با ارزش باشند و طی چند سال اخیر در صنعت‌خودرو روی آن‌ها کار شده باشد به‌هیچ‌عنوان پذیرفته نمی‌شوند. بنابراین این موضوع در اولویت دوم قرار خواهد گرفت. این نمایشگاه مختص شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود و بخشی از آن توسط تیم مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا مدیریت خواهد شد.
درنهایت هدف اصلی از برگزاری این نمایشگاه گزارش کار شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی روی این قطعات است. همچنین نکته دیگر رایگان بودن شرکت در این نمایشگاه است و از شرکت دانش‌بنیانی که در این نمایشگاه با هدف معرفی دستاوردهای خود، آن را در معرض دید عموم می‌گذارد، هزینه‌ای دریافت نخواهد شد .
علاوه‌بر نمایش دستاوردها، برای این رویداد چه‌برنامه‌های دیگری تدارک دیده شده است؟
از دیگر مباحث مهم در برگزاری این رویداد توجه به‌جلسات و نشست‌هاست که در قالب آن استانداردها و نیازمندی‌های فناورانه که مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا یا شرکت‌های تابع گروه خودروسازی سایپا درحوزه فناوری‌های پیشرفته خودرویی دارند، مطرح می‌شود. همچنین در این جلسات شرکت‌های دانش‌بنیان به‌شکل فیزیکی و مجازی حضور دارند. درنهایت ما هم از توانمندی‌های فضای مجازی در این بستر استقبال می‌کنیم؛ چراکه در این صورت شرکت‌کنندگان دغدغه چندانی برای شرکت در این رویداد نخواهند داشت. علاوه‌بر این، مساله مهم دیگر برگزاری جلسات فرای توانمندی‌هاست. به‌عبارتی پس از برگزاری یکی دو جلسه با هدف ارائه نیاز، جلسه‌ای برای ارائه توانمندی‌ها برگزار خواهد شد.
به‌بیان ساده‌تر اگر شرکت دانش‌بنیانی که احساس می‌کند تاکنون تریبونی نداشته و می‌تواند ظرفیت خاصی را ایجاد و اعلام کند، در این جلسات شرکت می‌کند و توانمندی‌های خود را ارائه می‌دهد. درنهایت مجموعه‌ای از تفاهم‌نامه‌ها را تدارک دیده‌ایم که منجر به‌انعقاد قرارداد نهایی در این بخش می‌شود. درآخر امیدواریم این کارها سبب ارتقای سطح فناوری خودروسازی شود.
