بازار خودرو طی هفته‌های اخیر و همزمان با کاهش نرخ ارز، جز در دو روز مشخص (چهارشنبه هفته گذشته و شنبه هفته جاری) شاهد کاهش شدید قیمت‌ها بود. تا جایی‌که نرخ قیمت خودروها در بازار به بهای کارخانه نزدیک شد و قیمت وارداتی‌ها هم افت بسیاری را تجربه کرد. همچنین قیمت محصولات داخلی نیز ریزش قابل‌توجهی داشت. با این‌حال، سه عامل «رشد دوباره نرخ ارز»، «مخالفت شورای رقابت و وزارت صمت با برنامه یکی از خودروسازان برای عرضه خودرو سواری در بورس» و «نارضایتی تعدادی از متقاضیان خرید خودرو از سامانه یکپارچه به‌دلیل اعلام موعد دوساله برای تحویل خودرو» سبب شد چهارشنبه هفته گذشته قیمت خودرو جهش بالایی داشته باشد؛ جهشی که به‌رغم کاهش نسبی قیمت‌ها در روز پنجشنبه، در روز شنبه هفته جاری نیز دوباره تکرار شد.
هرچند با تصویب لایحه واردات خودروهای کارکرده در روز یکشنبه، قیمت‌های افزایش یافته طی دو روز گذشته تا ۳۰میلیون تومان هم کاهش پیدا کرد. با این‌حال، به‌نظر می‌رسد بازار در انتظار نهایی‌شدن این مصوبه و تایید آن در شورای نگهبان است. درحال‌حاضر قیمت‌ها به‌نوعی شیب کاهشی گرفته‌اند و در صورت رد یا تصویب این لایحه در شورای نگهبان، دستکم با افزایش ۱۵درصدی یا کاهش بیش‌از ۱۵ درصد مواجه خواهیم بود.
تحقق واردات خودروهای دست‌دوم به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، تاثیر خوبی بر بازار خواهد داشت. حتی اگر مانند خودروهای نو بر واردات این خودروها نیز تعرفه سنگینی بسته شود، تاثیر آن در بازار خودرو که جلوتر از نرخ ارز و تورم موجود در اقتصاد حرکت می‌کند، چشمگیر خواهد بود.
از این حیث، بسیاری از فعالان بازار خودرو تقاضا دارند تا زمانی که این بازار به تعادل و رفع کامل حباب قیمتی نرسیده، تعرفه واردات برای خودروهای نو و کارکرده بسیار پایین در نظر گرفته شود.
تعرفه کمتر از ۵۰درصد برای واردات خودروهای دست‌دوم سبب ریزش شدید بازار خودروهای مونتاژی و بسیاری از خودروهای ساخت داخل خواهد شد؛ موردی که به نظر می‌رسد فشار را از روی خودروسازان داخلی نیز برخواهد داشت.
در همین زمینه با سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران به گفت‌وگو پرداختیم.
بازار خودرو طی هفته‌های اخیر چه شرایطی داشته است؟
بازار خودرو طی هفته‌های اخیر نوسان داشته است و با ریزش نرخ دلار و ورود به کانال ۴۷هزار تومان شاهد ریزش در بازار خودرو بودیم. اما با جهش نرخ دلار بار دیگر قیمت خودرو نیز افزایش پیدا کرد. با این‌حال، با انتشار خبر مربوط به تصویب لایحه واردات خودروهای دست‌دوم، شاهد کاهش نسبی قیمت‌ها بودیم. طی روز دوشنبه نیز قیمت‌ها تغییر چندانی نکردند و در محدوده خود ثبات داشتند. اکثر خودروها طی دو روز گذشته ریزش کردند. به‌هرحال وقتی خودرو تبدیل به کالای سرمایه‌ای شود، با هر خبر مثبت و منفی شاهد تغییر قیمت خواهیم بود. بنابراین خبر مربوط به واردات خودروهای دست‌دوم باعث ریزش تا ۲۰میلیون تومان در روز یکشنبه و تا ۱۰میلیون تومان دیگر در روز دوشنبه شد. اما به‌طور کلی، قیمت‌ها نسبت‌به هفته‌های گذشته که با کاهش نرخ دلار ریزش بسیاری تجربه کرده بود، در روزهای ۲۴ و ۲۷ خردادماه برگشت داشت. هرچند تاکید می‌کنم؛ خبر تصویب لایحه واردات سبب کاهش قیمت شد.
به نظر شما شرایط بازار و قیمت خودروها تغییر چشم‌گیری در آینده خواهد داشت؟
اگر ارز در کانال ۴۸ تا ۴۹هزار تومان باقی بماند، تا زمانی که واردات خودرو عملیاتی شود، قیمت خودرو در بازار بر همین مدار خواهد چرخید. اما اگر خبر برسد که ثبت‌سفارش برای واردات خودروهای دست‌دوم انجام شده، قیمت‌ها نیز ریزش خواهند کرد. اما این‌که چقدر این ریزش قیمت را در بازار خواهیم دید، به انجام ثبت‌سفارش و مشخص شدن میزان تعرفه واردات این خودروها بستگی دارد. به نظر من بازار خودرو تا زمانی که شورای نگهبان مصوبه واردات خودروهای دست‌دوم را تایید کند، در شرایط فعلی باقی خواهد ماند. پس از تصویب این مصوبه در شورای نگهبان بازار نیز ریزشی خواهد شد و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند.
اگر شورای نگهبان این مصوبه را تایید کند، قیمت‌ها تا چه اندازه ریزش می‌کنند؟
به نظرم با تایید شورای نگهبان بازار در انتظار تعرفه واردات باقی نمی‌ماند و همان روز ریزش دستکم ۱۰ تا ۱۵ درصدی را خواهیم داشت. به‌هرحال دولت برای تنظیم بازار این کار را انجام خواهد داد و ثبت سفارش با سرعت انجام خواهد شد. خبر مربوط به واردات و برخی اخبار مثبت سیاسی باعث ریزش قیمت خودروهای مونتاژی شد و قیمت‌ها به نرخ کارخانه نزدیک شد.
در صورت تصویب نهایی و انجام واردات آیا افراد نسبت‌به فروش خودروهای خود در بازار اقدام خواهند کرد؟ یعنی خودرو فروشی در بازار افزایش پیدا خواهد کرد؟
صد درصد. ما خودروهای پارکینگی بسیاری داریم؛ بسیاری افراد، تعدادی خودرو را برای سرمایه‌گذاری در پارکینگ‌ها نگه داشته‌اند. بنابراین با ورود خودروهای به‌روزتر کسی سراغ خودروهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ نخواهد رفت. چراکه خودروهای مدل ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ با نرخ ارزان‌تری به بازار ایران خواهد رسید.
برای واردات خودروهای نو شاهد افزایش تا ۱۷۰درصدی تعرفه برای یک‌سری از خودروها بودیم. این تعرفه تا چه اندازه می تواند بر بازار تاثیر بگذارد؟ اگر این تعرفه هایی که برای خودروهای صفر درنظر گرفته‌اند برای دست‌دوم‌ها هم اعمال شود، بازهم شاهد تاثیرگذاری در بازار خودرو خواهیم بود؟
وقتی تعرفه ۱۷۰درصدی برای خودرو در نظر گرفته می‌شود، یعنی اگر خودرویی ۱۰هزار دلار قیمت داشته باشد، در کشور حدود ۳۰هزار دلار تمام می‌شود. بنابراین حتی با تعرفه ۱۷۰درصدی هم شاهد تاثیرگذاری ورود خودروهای جدید بر بازار خواهیم بود. یک خودرو سانتافه کم‌کارکرد مدل ۲۰۱۸ در خارج برای ما حدود ۱.۴میلیارد تومان تمام می‌شود. اگر برای این خودرو صددرصد تعرفه گمرکی در نظر گرفته شود و ۴۰۰میلیون تومان هم هزینه گمرکی و شماره‌گذاری و... در نظر بگیریم، باز هم این خودرو از خودروهای موجود در بازار حدود ۲.۵میلیارد تومان ارزان‌تر تمام می‌شود.
یعنی با تعرفه بالا هم واردات این خودروها صرفه اقتصادی خواهد داشت؟
صددرصد صرفه اقتصادی دارد. بررسی قیمت‌ها از سال ۹۷ به بعد نشان از رشد بیش‌از ۲۰برابری قیمت خودرو در بازار دارد؛ تا جایی که قیمت خودرو بیش از نرخ ارز و تورم رشد داشته است. بنابراین با واردات خودرو با تعرفه‌های بالا هم قیمت تمام‌شده از بهای فعلی بازار کمتر خواهد بود.
اگر واردات خودروهای دست‌دوم با تعرفه کمتر از ۵۰درصد انجام شود، شاهد چه تغییراتی در بازار خودرو خواهیم بود؟
در این صورت، قیمت خودروهای مونتاژی به‌شدت کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین بیشترین کاهش قیمت با این میزان تعرفه مربوط به خودروهای مونتاژی خواهد بود و بعد از آن، خودروهای درجه‌یک ایران‌خودرو، مانند هایما، دناپلاس، تارا و ۲۰۷ شاهد ریزش قیمت در بازار خواهند بود. ضمن این‌که اگر روند واردات خودروهای دست‌دوم ادامه‌دار باشد، قیمت‌ها در بازار به‌شدت دستخوش تغییر خواهند شد. وقتی افراد اقدام به واردات مداوم خودرو کنند، خودرو را با سود پایین به فروش می‌رسانند تا بتوانند باز هم واردات داشته باشند. بنابراین کسی که سانتافه را با ۲میلیارد تومان وارد کند و بتواند واردات را ادامه دهد، حاضر است با سود ۳۰۰میلیون تومانی آن را به فروش برساند و بازهم بتواند این چرخه را ادامه دهد. بنابراین اگر واردات خودرو انجام شود و ادامه‌دار باشد، افراد مجبور می‌شوند خودروها را با سود پایین به فروش برسانند و منتظر افزایش قیمت نباشند. چه‌بسا اگر تداوم واردات را شاهد باشیم، کسی که خودرویی مثلا ۳میلیارد تومان برایش تمام شده است، با ضرر هم به فروش برساند. بنابراین وقتی خودرو در بازار زیاد باشد، قیمت ریزش می‌کند و وقتی خودرو کم باشد، قیمت‌ها رشد می‌کند و این افراد هستند که ارقام را تعیین می‌کنند، نه عرضه و تقاضا. درمجموع اگر تعرفه پایینی در نظر گرفته شود، بازار به‌صورت جدی تکان خواهد خورد و شاهد یک ریزش اساسی در آن خواهیم بود.
برای خودروهای دست‌دوم چه تعرفه‌ای مناسب خواهد بود؟
تاکید ما بر واردات خودروهای دست‌دوم نیست. ما می‌گوییم خودرو نو وارد کنند، اما تعرفه پایین در نظر بگیرند. پیشنهاد ما این است که برای مدتی تعرفه‌ها را کمتر از ۵۰درصد در نظر بگیرند تا نتیجه آن را در بازار خودرو ببینیم. با در نظر گرفتن ارز آزاد و دلار ۵۰هزار تومانی برای خودروها حتی با اِعمال بیشترین تعرفه هم واردات خودرو سانتافه مدل ۲۰۲۳ حدود ۴میلیارد تومان تمام می‌شود. با این شرایط آیا کسی حاضر است برای مدل ۲۰۱۸ آن ۵.۵ میلیارد تومان پرداخت کند؟!
آیا با واردات خودرو به سمت خروج خودرو از یک کالای سرمایه‌ای خواهیم رفت؟
بله؛ اگر خودرو به اندازه کافی در بازار وجود داشته باشد و این روند ایجاد شود که خودرو به‌صورت روزانه به بازار تزریق می‌شود، قطعا کسی برای سرمایه‌گذاری به سمت خودرو نخواهد رفت. چراکه با ورود مدل‌های جدید، قیمت خودروهای قدیمی افت می‌کند و این مساله، جلو ورود افراد به بازار خودرو برای سرمایه‌گذاری را خواهد گرفت. ما نمایشگاه‌داران حاضر هستیم با یک‌درصد و حتی نیم‌درصد سود خودرو را به فروش برسانیم، اما همیشه این روند را داشته باشیم. متاسفانه برخی همکاران ما طی سه‌ماه از سال جاری حتی یک معامله هم نداشته‌اند. به این دلیل که کاسبی وجود ندارد. در این شرایط، اگر واردات آزاد شود، شاهد جنب‌وجوش در بازار خواهیم بود و خودرو نیز با کمترین حاشیه سود به دست مصرف‌کننده خواهد رسید.
۱۵:۵۲ - ۱۴۰۲/۰۳/۳۰
