بازار خودرو این روزها به‌یکی از موضوعات مهم روز بدل شده است و هر روز شاهد رقابت گسترده‌ای میان برندهای معروف جهان هستیم. اگرچه در زمینه فروش، پارامترهایی مانند طراحی زیبا، مشخصات فنی خوب و خدمات پس از فروش مناسب می‌تواند سبب برتری و موفقیت محصولات یک برند شود، اما در نهایت مهم‌ترین اصل در زمینه فروش خودرو، طراحی آن است.

در پنج سال اخیر شاهد تغییرات طراحی در محصولات خودروسازان مطرح جهان و تغییرات گسترده‌ای در طراحی لوگوهای معروف‌شان بودیم؛ همین موضوع سبب شد خودروسازان ایرانی نیز به‌این سمت حرکت کنند تا در بازار موفق‌تر ظاهر شوند. یکی از خودروسازان موفق در زمینه بازطراحی لوگو، کرمان‌موتور است که با پرستوی جدید معروف خود بسیار مورد استقبال قرار گرفت.

این موضوع سبب شد با طراح لوگوی جذاب پرستوی کرمان‌موتور یعنی حسین وفایی به‌گفت‌وگو بنشینیم که در ادامه آن را می‌خوانید.

حسین وفایی، طراح خودرویی است که تحصیلاتش را در حوزه Transportation Design (طراحی وسایل حمل‌ونقل) در شهر تورین کشور ایتالیا و در دانشگاه IAAD (در مقطع لیسانس و فوق‌لیسانس) به‌پایان رسانده است.

او می‌گوید از کودکی رویای تبدیل شدن به‌طراح خودرو را به‌صورت جدی دنبال کرده و تنها محرک اصلی او در زندگی‌اش، رسیدن به این آرزو بوده است.

درمورد شرکت‌های خودرویی، یک لوگوی مناسب و تاثیرگذار باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

من همواره حوزه طراحی گرافیک (Graphic Design) و طراحی معماری (Architecture Design) را به‌صورت جدی دنبال کردم. همچنین با گرافیست‌ها و معمارهای خوب کشور و خارج از کشور نیز ارتباطاتی دارم و همواره کارهای‌شان را دنبال می‌کنم. از ابتدای نوجوانی در زمینه گرافیک کار کردم و مجلات معماری و گرافیکی بسیاری را خواندم. حتی نخستین درآمد زندگیم در سن ۱۲ سالگی از طراحی یک لوگو برای آتلیه و مجموعه عکاسی در شهر کرمان بود.

به‌خوبی به‌یاد دارم که لوگوی این مجموعه را مورد نقد قرار دادم و به‌فردی که مالک آتلیه بود گفتم که لوگوی شما آن‌چنان که باید مناسب نیست. وی نیز بسیار متعجب شد که یک نوجوان ۱۲ ساله چگونه این حرف را بیان می‌کند؟ در نهایت از من درخواست کرد که لوگوی مناسبی برای مجموعه عکاسی‌شان طراحی کنم. طی دو روز لوگوی جدیدی در فتوشاپ (که کار کردن با آن را به‌صورت خودآموز یاد گرفته بودم) طراحی کردم.

در نهایت مالک آن مجموعه عکاسی از این لوگوی جدید استقبال کرد. بابت طراحی این لوگو در آن زمان ۱۵۰ هزار تومان دستمزد دریافت کردم. منظورم از بیان این خاطره این بود که بگویم همیشه حوزه گرافیک برایم جذاب بوده است. به‌صورت کلی در پاسخ به‌سوال شما باید بگویم که یک لوگو مناسب و تاثیرگذار باید لوگویی طراحی شده در راستای اهداف مارکتینگ و بازاریابی برند مدنظر باشد.

این‌که با لوگوی طراحی‌شده می‌خواهید چه‌پیامی را به‌مخاطب ارائه کنید، بسیار مهم است. به‌عنوان مثال برخی برندها که لوگوی‌شان تنها یک لوگو تایپ است (مانند سامسونگ و سونی)، این لوگو باید در نگاه اول به‌شدت برای مخاطب عادی خوانا باشد. این لوگو باید هم‌زمان که خاص و متفاوت است، تناسبات هم به‌بهترین شکل ممکن در آن رعایت شده باشد. تمام این موارد باید منجر به‌خوانا بودن لوگو شده و لازم است این طراحی فاقد هرگونه اشکالی باشد. به‌نظر من یک لوگو باید در راستای انتقال مفاهیم اصلی برندی طراحی شود که شما برای آن قرار است کار انجام دهید. یک لوگوی مناسب ضمن رعایت تناسبات باید از سادگی و خلوص نیز در فرم لوگو (لوگو تایپ) برخوردار باشد.

از سال ۲۰۱۹ میلادی شاهد ایجاد تغییراتی در طراحی لوگوی برخی خودروسازان هستیم. به‌نظر شما دلیل تغییر در طراحی لوگوی خودروسازان چیست؟

روند ساده‌سازی لوگوها و لوگو تایپ‌ها در اکثر برندهای مطرح و معروف جهان اتفاق افتاده است. اما مهم‌ترین بخش این مساله متوجه خودروسازان است. اکثر برندها به‌سمت فلت (Flat) و دو بعدی شدن لوگو تایپ‌شان رفته‌اند. از طرفی وقتی لوگویی به‌صورت دو بعدی و فلت طراحی می‌شود، باید خوانا باشد.

به‌عبارت ساده‌تر در خالص‌ترین حالت خود قرار بگیرد و بدون هیچ سایه‌روشن و هیچ برجستگی و تزئینات اضافی طراحی شود. زمانی که لوگویی این‌گونه طراحی شود، مخاطبان بسیاری را به‌خود جذب می‌کند. نمونه این موضوع را می‌توان به‌خوبی در پلت‌فرم‌های مختلفی مانند اینستاگرام، وب‌سایت‌ها، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌هایی که در سایزهای کوچک و بزرگ عرضه می‌شوند مشاهده کرد.

این نوع سبک طراحی سبب می‌شود مخاطب بتواند ارتباط سریعی با لوگو برقرار کند. از طرفی این سادگی و فلت بودن سبب شده است مخاطب ارتباط بهتری با لوگو داشته باشد. خوانا بودن لوگو بسیار مهم است و در اصل طراحی لوگو، بسیار حائز اهمیت است. چنین مقوله‌ای سبب شده است اکثر برندها به‌سمت ساده‌سازی لوگوهای‌شان حرکت کنند.

به‌عبارت دیگر انگار همگی به‌دهه ۷۰ میلادی بازگشته‌اند؛ یعنی زمانی که اکثر لوگوها در آن زمان به‌دلیل نبود نرم‌افزارهایی مانند فتوشاپ و دستی بودن کارها، دو بعدی طراحی می‌شدند. البته برای مدتی موجی به وجود آمد که در اثر آن، اکثر لوگوها برجسته و لبه‌دار شدند و از سایه‌روشن برخوردار بودند. اما این موج نیز به‌اصطلاح فروکش کرد و مشخص شد که فلت و ساده بودن یک لوگو بسیار جذاب‌تر است. می‌توان گفت این دو بعدی بودن طراحی لوگو، دو دلیل مهم دارد؛ نخست این‌که بازخوانی یک ترند قدیمی است و همچنین به‌شدت عملکردی است.

به‌عبارت ساده‌تر، خوانا بودن لوگوهای فلت‌ و دو بعدی بودن آن‌ها بدون وجود برجستگی، تورفتگی و سایه‌روشن مهم‌ترین دلیلی است که اکثر برندها مانند کوکاکولا و پپسی که خارج از صنعت خودروسازی هستند هم به این سمت حرکت کنند.

به‌نظر شما در کشور ما، در زمینه طراحی خودرو و لوگو چقدر موفق عمل شده است؟

سوالی که مطرح کردید بسیار کلی است. درباره طراحی لوگو باید بگویم که گرافیست‌های فوق‌العاده حرفه‌ای داریم و همین امر سبب شده است کشور ایران در زمینه طراحی گرافیک بسیار قوی باشد. اما در بخش طراحی خودرو در کشور ضعف‌هایی وجود دارد. متاسفانه در این زمینه بستر مناسب آموزشی وجود ندارد تا نوجوانان و جوانانی که به‌این حوزه علاقه‌مند هستند بتوانند در این مسیر حرکت کنند.

همین کمبودها سبب می‌شود مسیر زندگی بسیاری از این افراد تغییر کند و دیگر نتوانند رویاهای‌شان را دنبال کنند. البته عده کمی از دانشجویان رشته طراحی صنعتی هستند که با دنبال کردن علاقه شخصی‌شان، به‌سطح بالایی در زمینه طراحی خودرو (در حوزه اسکچینگ و رندرینگ) رسیده‌اند. به‌نظرم این افراد روزنه‌های امیدی برای آینده صنعت طراحی خودرو هستند.

البته از این موضوع خوشحالم که خودروسازان بزرگ کشورمان، نسبت به ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته درک بهتری نسبت به‌این موضوع پیدا کرده‌اند. این مساله را به‌رغم آنکه انتقاداتی به طراحی خودرویی مانند تارا دارم، مطرح کردم.

به‌عنوان مثال دوست بسیار خوبم حسین سلیمانی که همیشه کار و طراحی‌اش را تحسین می‌کنم، توانسته با صبوری، پشتکار و تلاش بسیار زیاد به‌خوبی در تیم طراحی مجموعه‌های دولتی حضور داشته باشد و با در نظر گرفتن محدودیت‌هایی که در بستر مجموعه‌های دولتی وجود دارد، کارهای بسیار خوبی را به‌سرانجام رسانده است.

به‌عنوان مثال، پروژه شاهین از منظر طراحی خارجی با وجود تمام محدودیت‌هایی که در خودروسازان دولتی ما حاکم است، بسیار زیبا طراحی شده است. این نشانه بسیار خوبی برای صنعت طراحی خودرو کشور است. من نیز در حوزه کاری خودم در کرمان‌موتور سعی کردم از نخستین روزی که کرمان‌موتور مسیر خودروساز شدن را در پیش گرفت، طبق متدهای روز دنیا و با استفاده از سبک مهندسان ایتالیایی در این مسیر حرکت کنم. من آینده درخشانی را در مسیر طراحی خودرو برای کشور عزیزمان ایران پیش‌بینی می‌کنم و امیدوارم بتوانیم با ایجاد یک بستر مناسب برای آموزش حرفه‌ای، سبب جذب نوجوانان و جوانان با استعداد در این زمینه شویم که متاسفانه تا به‌امروز از استعدادهای‌شان به‌درستی استفاده‌ نشده است.