به گزارش اخبارخودرو،این روزها برخی شرکت‌های واردکننده و خودروساز خودروهایی را به بازار کشور عرضه می‌کنند که نسبت به سال‌های گذشته امکانات بیشتری دارند. اضافه شدن آپشن‌ها و برخی ویژگی‌ها به خودرو باعث شده است فرایند خرید خودرو تا حدی پیچیده‌تر از گذشته شود. راهکارهای اینترنتی و سایبری کمک زیادی در تسهیل خرید خودروها کرده ولی امروز این فرایند بیشتر در بازار جهانی نتیجه مثبت داشته اما هنوز بازار ایران با چنین روش‌هایی هم‌سو نشده است. امروز بسیاری از شرکت‌های خودرویی شرایط فروش اینترنتی را برای خودروهای خود فراهم کرده‌اند و مشتریان زیادی هم از این راه نسبت به خرید اقدام می‌کنند. ولی مساله اینجاست که در حال حاضر مشتریان نمی‌توانند بسیاری از امکانات خودروها را انتخاب کنند. البته تحلیلی در مورد این قضیه وجود دارد که اکثر خریداران ایرانی دوست دارند خودرویشان بیشترین سطح امکانات را داشته باشد. به عبارت ساده اگر از یک مدل خودرو نسخه کم‌آپشن و فول‌آپشن به بازار معرفی شود، در بسیاری از موارد مدل فول‌آپشن ۹۰ درصد تقاضا را به خود اختصاص می‌دهد. لذا امروز اکثر شرکت‌های واردکننده و تولید‌کننده خودرو کمتر ریسک و از همان ابتدا با نسخه‌های فول‌آپشن کار خود را آغاز می‌کنند یا تنها یک نسخه از خودرو را به بازار کشور معرفی می‌کنند. بدیهی است این مساله برای اکثر خریداران خودرو مطلوب‌تر است زیرا این مساله باعث می‌شود در آینده بازار خودروهای کارکرده ساده‌تر و شفاف‌تر باشد ولی سبک بازار جهانی چنین چیزی را نمی‌پذیرید. زیرا آگاهی خریداران خودرو در بازار جهانی به مراتب بیشتر از خریداران ایرانی است و آن‌ها خودروی موردنظر خود را با توجه به امکانات لازم و کاربردی انتخاب می‌کنند. به عنوان مثال بسیاری از خودروهای لوکس هم در سفارش مشتریان فاقد سقف پانارومیک هستند زیرا تعداد قابل توجهی از مشتریان از این آپشن استفاده خاصی ندارند که بخواهند بهای اضافه را برای آن پرداخت کنند. ولی برعکس در بازار ایران آپشن‌هایی مانند اتوپارک آن‌قدر محبوب هستند که واردکننده در صورت عدم ارائه آن مورد سرزنش مشتری واقع می‌شود. این در حالی است که استاندارد و سامانه فعالیت سیستم اتوپارک به شکلی است که کاملا با سلیقه مشتریان ایرانی متفاوت است و ۹۹ درصد خریداران چنین خودروهایی از این آپشن استفاده نمی‌کنند و فقط دوست دارند خودرویشان را داشته باشند. البته آن‌ها می‌خواهند در زمان فروش خودرو کمترین افت قیمت را داشته باشند و راحت‌تر آن را به اسم فول‌آپشن بودن بفروشند. هر چه لیست آپشن‌ها طولانی‌تر می‌شود شرکت‌ها باید چکش‌کاری‌های بیشتری را برای سفارش‌گذاری قطعات یا خودروهای وارداتی انجام دهند، همیشه یک بند در کاتالوگ‌ها و گاهی قراردادهای خودرو منتشر می‌شود. این بند می‌گوید: «امکان مغایرت امکانات و مشخصات خودروی تحویلی با نسخه اعلام شده وجود دارد.» حال این جمله چه زمانی می‌تواند برداشت منطقی و اصولی داشته باشد؟ بارها اتفاق افتاده که به عنوان مثال واردکننده خودرو را با اتوپارک به تولیدکننده مادر سفارش داده و قرار است خودروها را طی ۶۰ روز به مشتری تحویل دهد. در این میان خودروساز خارجی نمی‌تواند تعداد کافی سیستم اتوپارک را در خط تولید خود موجود کند یا قطعه‌ساز امکان ندارد این میزان سفارش را در بازه زمانی مشخص تامین کند. بعد از انجام سفارش و بروز چنین مشکلی، کمپانی مادر به نماینده خود می‌گوید به‌خاطر ضعف قطعه نمی‌تواند خودرو را در زمان مشخص به آن کشور بفرستد. در این زمان واردکننده به مشتریان اطلاع می‌دهد و سود تاخیر را در صورت عدم مشکل برای تحویل دیرتر خودرو به آن‌ها می‌دهد یا به کمپانی مادر می‌گوید خودرو را بدون آن آپشن تولید کند. بدیهی است به خاطر حذف آپشن قیمت تمام شده خودرو کمتر می‌شود. لذا باید شرکت خودروساز یا واردکننده قیمت این آپشن را از فاکتور نهایی مشتری کسر کند و امروز شاهد هستیم بسیاری از شرکت‌ها چنین کاری را انجام می‌دهند. اما با توجه به جمله‌ای که حین امضای قرارداد اعلام شده است، برخی نیازی نمی‌بینند خسارتی را به مشتری پرداخت کنند. زیرا از قبل اعلام کرده بود احتمال عدم تطابق خودروی نام برده با نسخه تحویلی وجود دارد. تا اینجای کار همه چیز شفاف است و طبق قواعد قابل قبول معامله بین خریدار و شرکت انجام می شود. ولی گاهی از این بند در قراردادها به نفع شرکت سوء استفاده می‌شود که بدیهی است مشتری هم نمی‌تواند از شرکت مطالبه حق خود را داشته باشد. این اتفاق امروز در صنعت و بازار خودرو کم اتفاق نمی‌افتد و شاید بهتر باشد نهادهای نظارتی به این مساله ورود کنند. سوءاستفاده قانونی از این مساله زمانی رخ می‌دهد که شرکت واردکننده یا تولیدکننده با علم نبود یک آپشن، آن را در کاتالوگ و قرارداد خود منتشر کند و با این راه مشتری بیشتری را برای خود جذب می‌کند. به عنوان مثال توسط کمپانی مادر اعلام می‌شود که فلان خودرو را با آپشن سامانه پیشگیری از تصادف در بازار خاورمیانه عرضه نمی‌کند و این آپشن برای مشتریان این کشورها غیر قابل سفارش است و تنها در بازار اروپا و آمریکا امکان سفارش این ویژگی وجود دارد. حال واردکننده یا تولیدکننده برای اینکه در تبلیغات خود امکانات محصولش از رقابتی و بیشتر از رقبا اعلام کند، نام چنین آپشنی را در کاتالوگ و قرارداد می‌نویسد. سپس هنگام تحویل می‌گوید کمپانی مادر این آپشن را روی خودرو نصب نکرده و در آخر تنها می‌توان بهای این آپشن را از مبلغ نهایی خودرو کسر کرد. به عنوان مثال آپشنی که ۲۰۰ یورو قیمت دارد و شرکت ایرانی با رعایت قانون حدود ۹۰۰ هزار تومان را از بهای این خودرو کسر می‌کند ولی در واقع وجود همین آپشن است که باعث خرید مشتری از شرکت شده و وقتی نسبت به مغایرت ایجاد شده به شرکت و نهادهای قانونی شکایت می‌کند، با توجه به وجود آن بند در قرارداد حق قانونی به متشاکی داده می‌شود و بدیهی است در این میان خریدار نمی‌تواند حق به جانب باشد. بروز چنین اشتباه‌های واضحی که در کاتالوگ‌ها و معرفی محصولات رخ می‌دهد، به دو دلیل اتفاق می‌افتد. اول اینکه هنوز تیم بازاریابی و فنی شرکت واردکننده یا تولیدکننده از نظر دانش و تحقیقات خودرویی کامل نیست و نمی‌تواند مشخصات قطعی خودرو را در بازار ایران پیش‌بینی کند. برای همین همیشه از فول‌ترین کاتالوگ منتشر شده در وب‌سایت کمپانی مادر برای معرفی محصولش استفاده می‌کند. دومین مساله که بارها اثبات شده است، شرکت با انتشار امکانات غیرواقعی برای جذب بیشتر مشتری، با استفاده از بند قانونی ذکر شده، مسئولیت قانونی نسبت به موارد اعلام شده را از گردن خود برمی‌دارد و در این میان در صورت کم اطلاع بودن مشتری، بحث کم فروشی به آن پیش می‌آید. در مواردی دیده شده برخی خودروسازان و واردکننده‌ها به دلیل نبود آپشنی که تنها اسم آن در کاتالوگ برده شده است، ارزش خودروی خود را بالاتر از حد واقعی اعلام می‌کنند و باز هم تا حدی بحث گران‌فروشی به میان می‌آید. یکی از راهکارهای ساده که می‌توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد، تاییدیه کمپانی مادر قبل از آغاز فروش یک خودرو در بازار ایران جهت نصب آپشن‌های اعلامی است زیرا در حال حاضر تمام واردکنندگان و خودروسازان کشور به صورت مستقیم با شرکای خارجی در ارتباط هستند و گرفتن چنین تاییدیه‌ای کار سخت و دشواری نیست. در حال حاضر برخی شرکت‌های خودرویی از این بند قانونی در اعلام کاتالوگ و شرایط فروش خود استفاده می‌کنند.