به گزارش «اخبار خودرو»،امروزه یکی از شاخصه‌های توسعه‌یافتگی شهرها، پیشرفت در بخش حمل‌ونقل عمومی است. حمل‌ونقل پایدار شهری درواقع حرکت روان وسایل نقلیه، مردم و کالاهاست که آسایش و پایداری محیط را با مطلوب‌ترین هزینه و زمان تامین‌ می‌کند. در بسیاری‌از کشورهای پیشرفته از بخش حمل‌ونقل (هوایی، دریایی، ریلی، درون شهری و...) به‌عنوان زیربنای توسعه نام برده می‌شود.
یکی از چالش‌های اساسی کلان‌شهرها و مناطق پرجمعیت، رشد پیوسته میزان ترافیک و ازدحام خودروهاست که ارتباطات درون‌شهری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بار اصلی این جابه‌جایی در سفرهای درون‌شهری بر دوش حمل‌ونقل عمومی، به‌خصوص ناوگان اتوبوسرانی است. پایتخت، بیش‌از 5 هزار و 500 تا 6 هزار اتوبوس دارد اما بخش اعظم این اتوبوس‌ها فرسوده هستند. مدیران وقت شهری به‌منظور نوسازی این اتوبوس‌ها اقداماتی را انجام دادند اما مسئولان شهرداری همواره از همکاری نکردن و خلف وعده دولت سخن می‌گویند که موجب کندی نوسازی و بهسازی اتوبوس‌های پایتخت شده است. حتی قرار بود تعداد قابل‌توجهی اتوبوس در سال 1399 وارد چرخه فعالیت شود، ولی نه اتوبوسی آمد و نه اعتبارش تامین شد.

ماجرا از کجا آغاز شد؟
اواسط سال 97 معاون وقت حمل‌ونقل شهرداری تهران از احتمال خرید اتوبوس‌های دست‌دوم به کشور خبر داد و گفت: «خرید اتوبوس‌های دست‌دوم با عمر کمتر از 5 سال از کشورهای خارجی ازجمله راهکارهای توسعه حمل‌ونقل عمومی است و در شرایط فعلی به کاهش آلودگی هوای تهران کمک می‌کند. در تهران اتوبوس‌هایی با فرسودگی بالا داریم که حتی تعمیرات و نگهداری آنها هم به سختی انجام می‌شود. در پایتخت بیش‌از 4 هزار اتوبوس‌ با عمر بالای 8 سال درحال تردد هستند که باید برای آنها جایگزین داشته باشیم درغیراین‌صورت فعالیت مجموعه اتوبوسرانی با مشکل مواجه می‌شود. اتوبوس‌های دست‌دوم با قیمت بسیار ارزان وارد کشور می‌شوند. 2 ، 3 سال از آن استفاده می‌کنیم و هر زمان که دولت توانایی نوسازی داشت و توانست اتوبوس‌های جدید به اندازه کافی خریداری کند، آنها را کنار می‌گذاریم.»
در همین رابطه محمد علیخانی، رئیس وقت کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر هم اظهار کرد: «اتوبوس‌های تهران به جز بی‌آرتی‌ها از رده خارج شده‌اند و عمر 8 ساله‌شان به پایان رسیده است، در واقع اتوبوسی نداریم. کمبود اتوبوس در تهران با نبود نقدینگی در شهرداری تهران همزمان شده زیرا شهرداری پولی برای خرید اتوبوس ندارد. حتی منابع قابل‌اعتنایی نیز برای پیش‌خرید موجود نیست. با این‌حال اگر بخواهیم اتوبوس کارکرده وارد کنیم، اقدامی نادرست است.» وی تصریح کرد: «کسانی که این مسائل را مطرح می‌کنند، قصد دارند اتوبوس‌های دست‌دوم بخرند و بعد روی آن فیلتر ضددوده نصب کنند. هزینه خرید فیلتر ضددوده و تعمیر اتوبوس‌های دست‌دوم را صرف خرید اتوبوس نو کنید!»

خارجی یا داخلی؛ مساله این است!
این طرح هرچند با موافقت و مخالفت فراوانی روبه‌رو شد، اما معطل ماند ولی از گزینه‌های روی میز کنار نرفت. چند روز پیش نیز خبر رسید موضوع خرید و به‌کارگیری اتوبوس‌های دست‌دوم باردیگر مطرح شده و مدیریت جدید شهری تهران آن را پیش کشیده است. علی کرونی، دبیر کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران گفت: «نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که اتوبوس‌های دست‌دوم خارجی که 4 یا 5 سال از عمر آنها گذشته است، از کیفیت بالاتری نسبت به اتوبوس‌های دست اول داخلی برخوردارند و قطعا جایگزین بهتری برای اتوبوس‌های از رده خارج داخلی هستند.»
در سال 98 نیز کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط‌زیست هیات‌دولت با پیشنهاد وزارت کشور مبنی‌بر صدور مجوز واردات ناوگان کارکرده یک تا ۵ ساله با کاربری تاکسی و اتوبوس‌شهری از سایر کشورها و مناطق آزاد تجاری- صنعتی ایران موافقت کرد. این در حالی بود که همان زمان، خودروسازان داخلی بر خالی بودن ظرفیت خطوط تولید داخلی و لزوم تمرکز بر فعال‌سازی صنعت کشور به جای واردات خودروهای دست‌دوم تاکید کرده بودند.
مجتبی شفیعی، معاون حمل‌ونقل عمومی شهرداری تهران نیز درباره ورود اتوبوس‌های دست‌دوم به تهران برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی بیان کرد: «این یک پیشنهاد است زیرا باید وضعیت موجود ناوگان را ببینیم. الان اتوبوس‌هایی با کارکرد 13 ساله داریم که بسیار فرسوده هستند و تعدادشان هم زیاد است؛ بنابراین هر پیشنهادی که بتواند عمر ناوگان را کاهش بدهد، قابل‌بررسی است. برای نوسازی همه روش‌ها را دنبال می‌کنیم. خرید اتوبوس‌های دست‌دوم با کارکرد پایین یک شیوه است اما اصراری هم بر انجام آن نیست ولی چون پیشنهاد شده، درحال بررسی آن هستیم البته همزمان روش‌های دیگر را نیز دنبال می‌کنیم. اتوبوس‌هایی با کارکرد کم، قیمت پایین‌تری به نسبت اتوبوس‌های نو دارند، البته آلایندگی این اتوبوس‌ها موردتوجه است و باید استانداردهای آلایندگی آنها بالا باشد.»

خوب یا بد؟
با این حال موضوع خرید اتوبوس‌های دست‌دوم به محلی برای مناقشه بین مسئولان و کارشناسان حمل‌ونقل تبدیل است. محمدرضا کامیاب، کارشناس ارشد حوزه حمل‌ونقل در این‌باره به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «نخست آنکه اصل و بنیاد این طرح مشخص نبوده و فقط کلیات آن مطرح شده همچنین نحوه عملیاتی آن روشن نیست. با این کار عملا نوسازی در ناوگان اتوبوسرانی صورت نمی‌گیرد چون تازه‌واردها دست‌دوم هستند و 3 ، 4 سال بعد فرسوده و از رده خارج می‌شوند. با این کار فقط به تعداد اتوبوس‌های فرسوده شهر اضافه می‌شود.»