آیا شک دارید که باتری خودروتان خراب شده است یا نه؟ باتری ماشین یک قطعه کلیدی در خودرو محسوب می‌شود که سلامت آن به صورت دوره ای باید چک شود. برای تست باتری ماشین لزوما به ابزار خاصی نیاز ندارید، و یا لازم نیست که حتما جهت تست سلامت باتری آن را نزد باطری ساز ببرید، هرچند که برخی از این روشها به دلیل قطعیت آنها توصیه می‌شوند. ما در این مقاله انواع روشهای تست باتری ماشین را با ابزار (مولتی متر و دستگاه تستر) و بدون ابزار (چشمی و استارت زدن) به شما خواهیم گفت. اما قبل از آنکه به سراغ روشهای تست برویم، بیایید ببینیم که اصلا تست کردن باتری خودرو چه اهمیتی دارد، و برای چه باید انجام شود. با ما همراه باشید.

چرا باید باتری ماشین را تست کنیم؟

تصور کنید که برنامه کاری مهمی دارید و برای آن برنامه ریزی خاصی کرده‌اید. سراغ خودروتان می‌روید تا آن را روشن کنید، اما با استارت زدن آن متوجه می‌شوید که خودرو روشن نمی‌شود. این اتفاق برایتان بسیار ناخوشایند خواهد بود، اما اگر شما از قبل، سلامت باتری تان را چک کرده بودید، به احتمال زیاد به این مشکل بر نمی‌خوردید.

بله همانطور که گفته شد، روشن شدن خودرو شما در گرو درست کار کردن باتری است. اما برق رسانی برای استارت زدن ماشین تنها وظیفه باتری نبوده و استفاده از نور خودرو، دزدگیر، سیستم هشدار دهنده و ضبط صوت و سایر امکانات الکتریکی خودرو در حالت خاموش بودن ماشین، بر عهده باتری است. با این حساب طبیعی است که سلامت این قطعه حیاتی برای خودرو مهم بوده و اقدام به تست آن نماییم.

ضمن اینکه خراب بودن باتری ممکن است به قطعات دیگر خودرو آسیب بزند، پس ضروری است که هر چند ماه یک بار از سلامت باتری اطمینان حاصل کنیم.

روشهای تست باتری ماشین

برخی از این روشها قطعی بوده و به صورت صد در صدی تایید می‌کنند که باتری خراب شده است؛ و برخی دیگر نیز قطعی نبوده و احتمال خراب شدن باتری را تقویت می‌کنند. همچنین برخی روشها نیاز به ابزار خاصی داشته و برخی روشها بدون ابزار انجام می‌گیرند. با این توضیحات برویم به سراغ اینکه چگونه باتری ماشین را تست کنیم.

• تست باتری ماشین با مولتی متر یا ولت متر (روش مناسب)

استفاده از مولتی متر یا ولت متر یکی از روشهای تقریبا دقیق برای سنجش ولتاژ باتری خودرو است. ولت متر در حقیقت یک تستر نیست اما با داده هایی که به ما می‌دهد می‌توانیم بفهمیم که باتری در چه وضعیتی قرار دارد. البته با این دستگاه می‌توانیم با مشاهده جریان برقی که سیم کشی ماشین استفاده می‌کند، برق دزدی خودرو را نیز چک کنیم. این دستگاه را به راحتی از ابزارالات فروشی ها می‌توانید تهیه کنید.

قبل از آنکه تست را انجام بدهید باید بدانید که میزان استاندارد ولتاژ باتری ماشین در زمانی که خاموش است، 12.6 تا 12.8 ولت است. میزان ولتاژ پایین تر از 12 ولت نشانگر این است که باتری خالی شده است. در صورتی که میزان ولتاژ باتری خودرو به 10.8 ولت برسد، یعنی باتری ماشین به طور کامل تخلیه شده است. هر چند که تخلیه شدن باتری به معنای خراب شدن آن نیست، اما اگر چندین بار به طور کامل خالی شود، خراب خواهد شد و چاره کار تعویض آن است. عدد کمتر از 9/6 نیز احتمال خرابی باتری بالاست.

میزان ولتاژ باتری نباید کمتر از 12 باشد، چرا که عمر آن کاهش می‌یابد. یکی از فواید تست باتری همین است که از ولتاژ باتری اطلاع پیدا کرده و می‌توانید از کاهش آن جلوگیری کنید.

جدول وضعیت شارژ باتری با توجه به ولتاژ آن در دمای 26 درجه سانتی‌گراد

حالا با این تفاسیر ببینیم که چگونه باتری ماشین را با ولت متر تست کنیم :

• ماشین را خاموش کنید چون خودرو نباید روشن باشد.

• ولت متر دارای دو سیم قرمز و مشکی است. کابل قرمز را به ترمینال مثبت و کابل مشکی را به ترمینال منفی وصل کنید.

• عددی که روی نمایشگر دستگاه نشان داده می‌شود، ولتاژ باتری است که می‌توانید با استفاده از جدول بالا وضعیت شارژ آن را متوجه شوید.

پیشنهاد میکنیم که تست باتری را چند ساعت بعد از خاموش کردن موتور ماشین انجام دهید، چرا که وقتی خودرو روشن بوده دینام بطور دائم درحال شارژ کردن باطری بوده است. بنابراین ممکن است نتیجه آزمایش باتری درست از آب در نیاید.

نکات مهم تست با مولتی متر :

1. ممکن است با اتصال سیم های مولتی متر ولتاژ بالا 12.6 را مشاهده کنید (ولتاژ کاذب) اما باطری قدرت استارت نداشته باشد. در این مورد می توانید همزمان که سیم های مولتی متر روی قطب باتری متصل است از نفر دیگری بخواهید که استارت بزند. اگر مولتی متر هنگام استارت عدد پایین تر از 9.6 را نشان داد و ماشین به زور استارت خورد باطری صد درصد ضعیف شده است.
2. گاهی اوقات هم این افت به حدی است که عدد 5 یا 4 نیز مشاهده می شود و اصلا استارتی زده نمی شود که باتری خراب است.
3. موقع استارت زدن هیچ اتفاقی نمی افتد. یعنی افت ولتاژی مشاهده نمی شود و یا حتی صدایی شنیده نمی شود حتما اتصالات و فیوز ها بررسی شود و بعد باتری تعویض گردد.

هر 12 درجه سانتی‌گراد کاهش دما سبب می‌شود که ولتاژ باتری 0/01 ولت افت پیدا کند. اگر جدول بالا را در دمای 26 درجه سانتی‌گراد در نظر بگیریم، در دمای منفی یک درجه سانتی‌گراد ولتاژ نرمال باتری 12/588 ولت خواهد بود. همچنین اگر دما به منفی 17 درجه سانتی‌گراد برسد، ولتاژ نرمال باتری 12/516 ولت می‌شود. این در حالتی است که شارژ باتری 100% باشد.

• تست باتری ماشین با دستگاه تستر (روش دقیق)

تستر باتری دستگاهی است که می‌توان به وسیله آن از صحت عملکرد دینام و سالم بودن باطری اطلاع یافت. این دستگاه (پراب پاور) دقیق ترین وسیله برای تشخیص وضعیت باتری خودرو است.

تسترها در دو نوع آنالوگ و دیجیتال در بازار موجود هستند. تسترهای آنالوگ به صورت مکانیکی کار کرده و به وسیله جلو و عقب شدن عقربه ای که در آن تعبیه شده است کار می‌کنند؛ اما تسترهای دیجیتالی دارای پنل دیجیتالی برای نشان دادن اعداد هستند.

در صورتیکه نیاز به تست دقیق باتری خودرو با دستگاه تستر و کسب اطمینان نسبت به سالم بودن آن داشتید و این دستگاه در دسترس شما نبود، در هر کجای تهران که باشید، کارشناسان امداد باتری تهران با یک تماس در محل حضور پیدا کرده و پس از تست باتری ماشین شما، در صورت نیاز آن را تعویض خواهند کرد.

مراحل تست باتری خودرو با دستگاه تستر

• دستگاه پراب پاور (تستر) دارای دو گیره مثبت با رنگ قرمز و منفی با رنگ مشکی است که باید به سر مثبت و منفی باتری متصل شوند.

• حال نتیجه تست سلامت باتری را با رنگ های سبز، زرد و قرمز روی نمایشگر دستگاه می‌توانید ببینید.

بر خلاف دستگاه مولتی متر که فقط نشانگر ولتاژ است، تسترهای دیجیتالی می‌توانند طبق پارامتری با تنظیم دستگاه روی آمپر خاصی (مثلا 60 آمپر)، تشخیص دهند که آیا باتری توان خروجی آمپر مورد نظر را دارد یا نه؛ اصطلاحا به این آزمایش، تست بارکشی باتری می‌گویند.

تست باتری ماشین با چشمی باتری (روش نه چندان مطمئن)

چشمی باتری یا هیدرومتر امکانی است که توسط برخی شرکت های تولید کننده باتری بر روی آن قرار داده می‌شود. این قطعه، اسید موجود در مایع باتری را سنجیده و وضعیت باطری را با سه رنگ سبز، مشکی و سفید نشان می‌دهد. رنگ سبز نشان دهنده سالم بودن باتری، رنگ مشکی ضعیف بودن باتری و نیاز به شارژ داشتن آن و رنگ سفید، خراب بودن باتری را نشان می‌دهد.

چشمی باطری روش مطمئنی برای تست باتری نیست؛ چرا که رنگ سبز این قطعه نشان دهنده پر بودن باتری است نه سالم بودن آن. خوبی این روش تست این است که نیاز به ابزار خاصی ندارد.

البته همانطور که گفته شد، این قطعه بر روی تمامی باتری ها وجود ندارد.

تست باتری ماشین با استارت زدن (روش های احتمالی)

این روشها احتمالی بوده و برای تست دقیقتر بهتر است که از دستگاه تستر استفاده کنید.

خودرو را استارت بزنید و در صورت وقوع هر یک از موارد زیر، احتمال اینکه باتری خراب شده یا مشکلی برایش پیش آمده باشد، وجود دارد.

• هنگام استارت بجای اینکه صدای استارت خوردن موتور را بشنوید صدای تیک تیک سریع به گوشتان برسد

• نه موتور استارت می‌خورد و نه چراغ پشت کیلومتر روشن می‌شود

• موتور گاهی خوب استارت می‌خورد و گاهی بد

• ماشین در هوای سرد به سختی استارت می‌خورد

• کلا قبل از آنکه خودرو را روشن کنید، چراغ ها روشن نمی‌شوند

• رادیو و سایر لوازم جانبی ماشین قبل از استارت خوردن روشن نمی‌شوند

• نور لوازم جانبی و چراغ‌ها با هر بار استارت ضعیف می‌شوند

روشهای تست باتری که در این مقاله معرفی شدند، فقط برای تست باتری از کار افتاده نیستند؛ بلکه می‌توان با این ابزارها و روش ها تست های مختلف روی باتری انجام داد، تا قبل از آنکه به خاطر خراب شدن باتری در راه بمانیم، یا به جلسه کاری مان نرسیم، از ضعیف شدن باتری اطلاع پیدا کنیم.