سال 1401 در حالی برای شرکت زامیاد به پایان رسید که تولید بیش‌از ۴۸هزار دستگاه انواع خودروهای تجاری سبک در کارنامه این شرکت به ثبت رسید و پرفروش‌ترین محصول آن یعنی نیسان‌وانت پس از نوسازی خط تولید و قالب‌های بدنه و افزایش ایمنی با اصلاح و بهبود قطعاتش طی هفت ماه، سرانجام موفق به ارتقا از سطح یک به سه ستاره کیفی شد.

مجموع این فعالیت‌ها تاثیر مستقیمی بر ارزش سهام زامیاد در بورس اوراق بهادار گذاشت؛ تا جایی‌ که سهام این شرکت (با نماد خزامیا) رشد ۲۳۷ درصدی در سال ۱۴۰۱ را ثبت کرد. این توفیقات نویدبخش عملکرد بهتر زامیاد در سال 1402 به لحاظ کمی و کیفی بود، به‌ویژه آن‌که مدیرعامل این شرکت اعلام کرد؛ در سال جاری، علاوه‌بر تولید انواع وانت و پیکاپ، محصولاتی مانند ون شهری، کامیونت، کامیون و اتوبوس نیز به سبد محصول زامیاد افزوده و وارد بازار خودروهای تجاری خواهد شد.

خوشبختانه کارنامه زامیاد در فصل بهار هم حکایت از افزایش 26درصدی تولید این شرکت (از 9هزار و 984 دستگاه به 12هزار و 570 دستگاه) در سه‌ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد و سالی نکو را برای زامیاد نوید می‌دهد. اما به موازات این حرکت درون‌زا، چالش‌های بیرونی پیش‌بینی‌نشده‌ای بر سر راه زامیاد قرار گرفته که ناشی از مخالفت سازمان ملی استاندارد با شماره‌گذاری محصولات تولیدی این شرکت است؛ مخالفتی که به‌رغم اخذ تاییدیه استانداردهای جدید در مهلت مقرر (پایان اردیبهشت‌ماه) از شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران و ارسال این تایید برای مرکز شماره‌گذاری پلیس صورت گرفته است.

برنامه عرضه بیش‌از ۷۰هزار خودرو تجاری در سال جاری

توقف شماره‌گذاری خودروهای زامیاد آن‌هم نه‌فقط درخصوص محصول نیسان‌وانت بلکه برای محصولات جدیدتری همچون پادرا پلاس، کارون و زاگرس در حالی اتفاق افتاده است که زامیاد برنامه‌های خود برای ارتقای کمی و کیفی تولید در سال جاری را با افزایش قابل توجهی اعلام کرده است.

از یک‌سو؛ قرار است سطح کیفی دو محصول پادرا پلاس و کارون با نصب پیشرانه جدید M24 پلاس همراه با یک گیربکس ارتقایافته شش‌دنده به چهار ستاره کیفی برسد و تلاش بر این است که پیکاپ صحرا (نسخه دودیفرانسیل کارون با موتور و گیربکس مذکور) نیز از ابتدا با چهار ستاره کیفی به بازار بیاید.

از سوی دیگر، عرضه بیش از ۷۰هزار دستگاه خودرو تجاری در برنامه زامیاد است که شامل خودروهای مسافری هم می‌شود. گرچه عمده تولید زامیاد در سه‌ماهه نخست سال شامل محصولات خانواده نیسان در سه تیپ آپشنال، آپشنال دوگانه‌سوز و دیزلی و همچنین پادرا پلاس بوده، اما قرار است تا پایان سال مجموع تیراژ زاگرس و کارون نیز به ۱۲هزار دستگاه برسد.

از سوی دیگر، این خودروساز حوزه کاروتجاری بر آن است تا در سال جاری استراتژی صادرات را با جدیت بیشتری دنبال کند و این مهم نیز در بهار امسال با صادرات به کشورهای همسایه کلید خورده است.

در کنار برنامه‌های تولید و صادرات،‌ بزرگ‌ترین خط رنگ خودروهای تجاری کشور نیز به‌زودی در زامیاد راه‌اندازی خواهد شد. بدین‌منظور، تجهیزات و ماشین‌آلات این خط رنگ از یکی از بهترین کمپانی‌های جهانی خریداری و در این شرکت نصب شده است.

حرکت ارزنده زامیاد در استفاده ماژولار از پلت‌فرم نیسان

یکی از ارزنده‌ترین کارهای زامیاد که قرار است ثمره آن را در سال جاری ببینیم، توسعه و تکمیل سبد محصول این شرکت با طراحی و ساخت خودروهای مسافری به روش استفاده ماژولار از پلت‌فرم نیسان همراه با به‌روزرسانی‌های فراوان بوده است.

جدیدترین محصول زامیاد که روی پلت‌فرم نیسان (Z1V1) تولید شده، ون ۱۴نفره هامون بوده که قرار است ضمن تجهیز به موتور اصلاح‌شده نیسان (M24 با دریچه گاز برقی) و گیربکس ۱+۶ زومکس، با قیمت بسیار مناسبی به متقاضیان عرضه شود.

ارتفاع این محصول به‌گونه‌ای است که یک فرد با قد یک متر و 92 سانتی‌متر می‌تواند به‌راحتی در آن بایستد. ون هامون دو کپسول گاز سی‌ان‌جی دارد که پیمایش آن 400 کیلومتر است و باک این خودرو هم گنجایش 75 لیتر بنزین دارد. زامیاد نمونه دیزل و هیبرید خودرو هامون را نیز در دستور تولید قرار داده است و احتمالا تا پایان سال ۴۰۰ دستگاه از آن تحویل داده خواهد شد. اما با راه‌اندازی کامل خط جدید، تیراژ تولید ون هامون تا ۲۵۰۰ دستگاه افزایش خواهد داشت.

بر این اساس، باید اذعان داشت که زامیاد با استفاده از روش طراحی ماژولار و ایجاد تغییر در یک پلت‌فرم‌ باری، مسیر به‌صرفه‌تر و پایدارتری را برای تولید خودرویی در سگمنت MPV پیموده است.

نمونه خارجی همین روش را می‌توان در تجربه موفق 8 دهه طراحی ماژولار در اسکانیا و تجارب اخیر جهانی ازجمله ساخت پلت‌فرم خودروهای مسافری سبک و نیمه‌سنگین هیوندای شاهد بود که با بهره‌گیری از شباهت و اشتراکات 35 درصدی پلت‌فرم‌های باری و مسافری و اصلاح و تغییر مداوم این پلت‌فرم‌ها در مسیر بهبود کاربردی و طراحی و تولید خودروهای تجاری قدم برداشته‌اند.

سیستم طراحی ماژولار، در بررسی انجام‌شده توسط مدیران عالی‌رتبه اسکانیا در سال 1994، به‌عنوان دلیل اصلی سودآوری مستمر شرکت شناسایی شد.

زیرا اشتراک پلت‌فرم محصولات، تعداد شماره‌ فنی قطعات را کاهش می‌دهد که نه‌تنها هزینه تولید را پایین‌تر می‌آورد، بلکه در بخش خدمات پس از فروش نیز کار را آسان‌تر می‌کند.

با همین رویکرد، زامیاد علاوه بر ون هامون، عرضه یک اتوبوس بین‌شهری 18نفره VIP و یک اتوبوس 41 نفره را در برنامه خود دارد که پلت‌فرم یکسانی با کامیون دارد. اما شرکتی که در دوران دشوار تحریم و در غیاب شرکای خارجی بزرگ خود همچون ایویکو، با چنین تفکری و به‌موازات حفظ تولید، سراغ مقوله طراحی و ساخت ماژولار و تکمیل سبد محصول رفته، این روزها به‌جای آن‌که مشمول تشویق و تسهیل و حمایت در اجرای برنامه‌های خود شود، با مشکلاتی مواجه شده که ناشی از ندیدن رویه‌های «استانداردسازی» در این شرکت و تقلیل مفهوم «کیفیت» به «استانداردبازی» است!

تلاش برای عرضه خودروهای عمومی با آلودگی کمتر

یکی دیگر از اهدافی که زامیاد در کنار توسعه محصول دنبال می‌کند، ایفای وظیفه در نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی و کاهش آلودگی هوای شهرها است. تولید دوباره خودروهای کار و تجاری سی.ان.جی‌سوز در این شرکت، درواقع تلاشی در راستای عرضه خودروهای عمومی با آلودگی کمتر در کشور است.

علاوه بر این، عرضه یک اتوبوس برقی نیز در دستور کار زامیاد قرار گرفته که قرارداد تولید آن با یکی از برندهای عرضه‌کننده اتوبوس برقی در بسیاری از کشورهای اروپایی بسته شده است. اما در گام نخست، اتوبوس 12متری زامیاد در دو نسخه دیزل و برقی به بازار معرفی شده که مورد نیاز شهرداری‌ها برای نوسازی ناوگان شهری است.

یک اتوبوس 18متری نیز از سوی این شرکت رونمایی خواهد شد که برخلاف نمونه‌های پیشین با موتورهای 9.5 تا 10لیتری، مجهز به موتور 12لیتری است. این محصولات نیز به لحاظ استانداردهای سوخت و آلایندگی، محصولات به‌روزی هستند.

علاوه بر تولید خودروهای مسافری، زامیاد عرضه خودروهای باری نیمه‌سنگین و سنگین با استانداردهای روز را نیز در برنامه دارد و قرار است از کامیونت ۵.۵ و ۶ تن در دو نسخه خواب‌دار و بدون خواب رونمایی کند.

کامیونت ۹.۵تن خواب‌دار هم از دیگر محصولات این شرکت است که با کاربری‌های مختلف اعم از خدمات شهری، مسقف، یخچال‌دار و... در نیمه نخست سال عرضه خواهد شد. همچنین با توجه به نیازها و خلأ بازار، شرکت زامیاد در حال کار و برنامه‌ریزی برای تولید کامیون ۲۰تن در رده‌های کمپرسی و باری است.

ایجاد تغییرات عمده در پلت‌فرم نیسان

بنابراعلام مدیران شرکت زامیاد، این شرکت در پلت‌فرم نیسان تغییرات قابل‌توجهی را ایجاد کرده و قرار است موتور این خودرو با تکنولوژی موتور میتسوبیشی جایگزین شده و به دو گزینه گیربکس 6دنده و 8دنده اتوماتیک تجهیز شود.

درحال‌حاضر نیز با توجه‌ به الزامات قانونی اعلام‌شده در دو حوزه آلایندگی خروجی اگزوز (مطابق با استاندارد یورو۵) و مصرف سوخت خودرو، نصب پیشرانه M24 پلاس بر روی نیسان‌وانت و پادرا پلاس آغاز شده است.

این موتور که مانند نسخه پایه خود از نوع ۲.۴ لیتری چهارسیلندر و هشت‌سوپاپ است، به فناوری دریچه گاز برقی و سیستم ETC مجهز شده است. پیشرانه M24 پلاس که ۷۰ کیلووات قدرت را با گشتاور ۱۸۰ نیوتن‌متر تولید می‌کند، استاندارد آلایندگی یورو۵ کسب کرده است و مصرف سوخت کمتری نسبت به پیشرانه Z24 دارد.

در این موتور، با توجه الزامات جدید استاندارد در حوزه کنترل پایداری و ترمز اضطراری، ‌پیاده‌سازی سیستم EMS با پروتکل شبکه CAN در دستور قرار گرفته و کالیبراسیون موتور نیز با ECU جدید ساخت داخل نهایی شده است.

همچنین به دلیل افزایش ایمنی در برابر نشتی سوخت، تمام تغییرات لازم برای حذف مسیر برگشت سوخت از ریل به باک (Returnless) پیاده‌سازی شده است. اما جالب‌ترین نکته این‌جاست که سازمان ملی استاندارد به وانت‌بارهایی که زامیاد با این موتور تولید کرده،‌ روی خوش نشان نداده و آن‌ها نیز مشمول ممانعت از شماره‌گذاری شده‌اند!