هنگامی که درحال رانندگی در مسیرهای جاده‌ای و به خصوص کوهستانی هستید، ممکن است متوجه شوید مسیرهای فرعی با شیب زیاد وجود دارند اما کاملا بن‌بست هستند. این جاده‌های فرعی برای متوقف کردن کامیون‌ها و خودروهایی هستند که ترمز ندارند. این رمپ‌ها یا مسیرهای فرار، در مواقع اضطراری برای افراد بسیاری مرز جداکننده مرگ و زندگی هستند. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می‌پردازیم.
توقف اضطراری یک خودرو سنگین ترمزبریده
این رمپ‌ها یا مسیرهای فرار که به شیب‌راه فرار هم معروف هستند، مخصوص کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و خودروهای سنگین فراری طراحی شده‌اند. هنگامی که راننده یک خودرو سنگین نمی‌تواند ترمز کند و به اصطلاح ترمز وسیله‌نقلیه بریده است، راننده برای جلوگیری از تصادف می‌تواند خودرو را به سمت این رمپ‌ها هدایت کند.
کامیون‌ها یا کشنده‌ها با وزنی حدود ۳۶ تا ۴۰ تن در بزرگراه‌ها و جاده‌ها در حال تردد هستند که این وزن به کِشنده در جاده شتاب زیادی می‌دهد و توقف آنها را در شرایط اضطراری دشوار می‌کند. علاوه‌بر این هنگامی که یک کشنده در سراشیبی حرکت می‌کند، وزن بار آن باعث می‌شود سرعت خودرو بیشتراز یک وسیله‌نقلیه مسافربری معمولی باشد.
وقتی راننده کامیون در سراشیبی قرار می‌گیرد، از قبل باید سرعت را کم کند و دنده را کاهش داده باشد. ترمزهای یک کشنده ممکن است به اندازه کافی قوی نباشند تا سرعت خودرو را در سراشیبی، آن هم با بار سنگینی که حمل می‌کند، کاهش دهد. ازسوی‌دیگر اگر راننده نتواند سرعت کشنده را کنترل کند، فضای خطرناکی برای دیگر رانندگان در جاده ایجاد می‌کند که می‌تواند آسیب های غیرقابل‌جبرانی را به خودروها و سرنشینان آنها وارد کند.
رمپ یا شیب راه فرار، به توقف اضطراری یک کامیون یا خودرو سنگین ترمز بریده کمک می‌کند. اولین رمپ‌های فرار کامیونی در سال ۱۹۶۰ ایجاد و از آن زمان به یکی از اجزای اصلی سیستم‌های راهی در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. این رمپ‌های فرار دارای طراحی متفاوتی هستند.
اکثر رمپ‌های فرار از شن و ماسه تشکیل می‌شوند چراکه اصطکاک زیادی را برای توقف کردن کشنده ایجاد می‌کنند. برخی رمپ‌های فرار هم از تورهای سیمی تشکیل شده‌اند. یک رمپ فرار حتما دارای شیب و سربالایی است که از این طریق، از نیروی جاذبه زمین برای کاهش سرعت خودروهای ترمز بریده استفاده می‌کند. البته در برخی موارد ممکن است از رمپ‌های فرار همسطح و صاف هم استفاده شود.
فاجعه در سواد کوه ؛ ۵ کشته و ۲۹ مصدوم
در ساخت رمپ‌های فرار، رعایت اصول دیگر نیز الزامی است. به عنوان مثال چندی پیش، شهردار دماوند با بیان اینکه رمپ فرار ورودی شهر دماوند برای جلوگیری از حوادث برای کامیون‌ها هیچ کاربردی ندارد، گفت: «تا امروز یک‌ونیم‌میلیارد تومان برای احداث رمپ فرار هزینه کرده‌ایم و قسمت کوچکی از کار باقی مانده است که در آینده انجام می‌شود.»
وی در ادامه گفت: «از نظر مهندسی آیا فقط می‌خواهیم رمپ فراری زده باشیم یا به میزان کارآیی آن رمپ فرار هم اهمیت می‌دهیم؟ اگر کامیونی در رمپ فراری که هم‌اکنون در دست احداث است، بیفتد عملا به تیر برق و درختان برخورد می‌کند.»
سال گذشته نیز دادستان شهرستان دماوند درپی تصادفات زیاد در منطقه گیلاوند نسبت‌به تشکیل نشست شورای حقوق عامه اقدام و بر ضرورت تسریع در احداث میدان رمپ فرار کامیون‌ها در ورودی شهر دماوند تاکید کرد. متاسفانه برخی رانندگان که از کاربرد این مسیرهای فرار بی اطلاع بوده یا گمان می‌کنند رخ دادن این حوادث بسیار نادر است، از مسیرهای فرار ایجادشده در جاده‌ها به عنوان محلی برای توقف خودرو و حتی استراحت و صرف غذا به همراه خانواده استفاده می‌کنند که این عمل بسیار خطرناک است.
در همین رابطه متاسفانه اواخر هفته گذشته، اتوبوس حامل زائران گلستانی که از کربلا بازگشته بود در سوادکوه با ۹ خودرو دیگر برخورد کرد و ۵ کشته و ۲۹ مصدوم برجا گذاشت.
اتوبوس موردنظر، حامل ۴۴زائر گلستانی عتبات‌عالیات بود. زائران سه‌شنبه شب از کربلای معلی بازگشته و از طریق مرز مهران وارد کشور شده بودند. آنها پس از گذشتن از شهرهای مختلف به سوادکوه رسیده بودند و مسافت زیادی تا خانه فاصله نداشتند که در سوادکوه اتوبوس دچار نقص در سیستم ترمز شد. هرچند راننده تلاش کرد خودرو را کنترل کند اماموفق نشد تا اینکه پس از برخورد با ۹خودرو وارد بخش فرار اضطراری جاده شده و در آنجا متوقف شد.
به‌دنبال این حادثه هولناک، گروه‌های امداد و نجات خود را به محل حادثه رساندند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این حادثه دست‌کم ۵نفر جان خود را از دست داده و ۲۹نفر دیگر نیز مصدوم شده‌اند. ابعاد این حادثه باعث شد جلسه مدیریت بحران به شکل فوق‌العاده برگزار شود. براساس برخی شنیده‌ها تعدادی از خودروهای آسیب‌دیده، در راه فرار ذکرشده توقف کرده و سرنشینان آنها مشغول استراحت بودند.
