تصادفات ساختگی بیشتر در کدام مناطق و چه ساعت‌هایی رخ می‌دهند؟

حوادث ساختگی به چهار دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول تصادفاتی هستند که شخص با هماهنگی و تبانی راننده ایجاد می‌کند. در دسته دوم، شخص پس از خودزنی، خود را جلوی وسیله‌نقلیه پرتاب می‌کند. در دسته سوم این تصادفات فرد خود را جلوی وسیله‌نقلیه پرتاب می‌کند و خسارت پس از آن ایجاد می‌شود اما در دسته چهارم، تصادفی رخ نمی‌دهد ولی شخص با فریب و دروغ قصد در اثبات تصادف ساختگی دارد.

بر اساس ماده ۶۱ قانون بیمه شخص ثالث؛ هر کس با انجام اعمال متقلبانه مانند صحنه‌سازی صوری تصادف، تعویض خودرو یا ایجاد خسارت عمدی، وجوهی را بابت خسارت دریافت کند، به حبس تعزیری درجه ۶ و جزای نقدی معادل دوبرابر وجوه دریافتی محکوم می‌شود. شروع به جرم مندرج در این ماده نیز علاوه‌بر مجازات مقرر برای شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی، مستوجب جزای نقدی درجه پنج هم می‌شود.

در سال‌های اخیر این معضل به منظور دریافت دیه از بیمه روبه افزایش است و با توجه به این‌که میزان دیه افراد نسبت‌به خسارت وسیله نقلیه بسیار زیادتر است، به همین دلیل کلاهبرداری‌های جدید بیشتر بر صدمات ساختگی جرحی و بدنی متمرکز شده است. عواملی مانند فقر، افزایش نامتناسب نرخ دیه، دریافت آسان خسارات تصادفات و حوادث رانندگی از شرکت‌های بیمه‌ای، ازجمله عوامل اقتصادی در زمینه تصادفات ساختگی هستند.

براساس مطالعه انجام‌شده، مجرمان برای تصادف ساختگی معمولا در ساعات پایانی شب، ساعات ابتدایی روز و ساعاتی که کمترین تردد در معابر انجام می‌شود، اقدام به این کار می‌کنند.

همچنین مخدوش کردن و تغییر تاریخ حادثه، فاصله زیاد بین وقوع حادثه و تاریخ اعلام خسارت به بیمه و فاصله بین وقوع تصادف و اعلام تصادف به مراجع انتظامی و قضایی می‌توانند نشانه‌ای از تصادف ساختگی باشند.

مناطق خالی از سکنه، معابر کم‌تردد، جاده‌های برون‌شهری به‌ویژه روستایی و فرعی، انتهای محورهای مواصلاتی و بین‌استانی و معابر حاشیه شهرها مکان‌هایی هستند که ممکن است در آن‌ها تصادفات ساختگی اتفاق بیفتد.

آمارها چه می گویند؟

معاون پزشکی و آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی در مورد آمار تصادفات ساختگی گفت: در سال گذشته 831 پرونده مربوط به تصادفات ساختگی توسط کارشناسان پزشکی سازمان تشخیص داده شد که این میزان نسبت‌به سال قبل از آن (1400)؛ 9/14درصد رشد داشته است.

همچنین هزار و 106 پرونده تصادف وجود داشت که یک سری از جراحات را فرد به صورت ساختگی به جراحات دیگر خود اضافه کرده بود. در این پرونده‌ها، فرد تصادف‌کرده یک سری جراحات ناشی‌از تصادف بر اندامش وجود دارد، اما تعدادی از جراحات دیگر را خود به طور ساختگی اضافه می کند.

البته آمار این نوع پرونده‌ها در سال 1401 نسبت‌به سال 1400؛ 27درصد کاهش داشته است. همچنین براساس اعلام روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی کشور، در پنج‌ماهه امسال، ۱۸۹تصادف ساختگی صورت گرفته (۲۹ زن و ۱۶۰ مرد)، در حالی که طی سال ۱۴۰۱ و در مدت‌زمان مشابه، این رقم ۳۸۶مورد بوده است.

مطابق آمار ارائه‌شده، تصادفات ساختگی در پنج ماهه سال‌جاری کاهش ۵۱درصدی داشته، این در حالی است که مطابق اطلاعات بیمه مرکزی، حدود ۲۰ تا ۳۰درصد تصادفات با هدف دریافت خسارت شخص ثالث، ساختگی بوده است یا در مدارک و مستندات آن دستکاری و تخلف صورت می‌گیرد.

ضرورت کشف شگردهای متقلبانه و نیز تاکید بر طی کردن راه‌های قانونی در تصادفات ساختگی ازجمله نکاتی هستند که کارشناسان و مسئولان مربوطه برای کاهش تصادفات ساختگی در کشور پیشنهاد می‌کنند.

البته در این مسیر استفاده از تکنولوژی‌های روز نیز بسیار موثر خواهد بود. در همین زمینه مدتی است سامانه مقابله با تصادفات جاده‌ای ساختگی برای دریافت غرامت از بیمه‌ها مبتنی‌بر مکانیسم هوش مصنوعی (AI) در روسیه آغاز به‌کار کرده است.

براساس این سیستم، اطلاعات با استفاده از ژیروسکوپ داخلی گوشی‌های هوشمند جمع آوری می‌شود. به این ترتیب اگر گوشی هوشمند ضربه‌ای را تشخیص ندهد، ژیروسکوپ و شتاب‌سنج نیز آن را ثبت نمی‌کنند. درحال‌حاضر، مکانیسم مبتنی‌بر هوش مصنوعی توسط سرویس آنلاین بیمه خودرو Simble استفاده می‌شود. سایر شرکت‌های بیمه نیز در حال بررسی ارائه چنین سیستمی هستند.

اهمیت پیگیری‌های قانونی در زمان تصادف

مدیرکل امور معاینات بالینی سازمان پزشکی قانونی با بیان این مطلب که متاسفانه مصدومان تصادف ساختگی برای رسیدن به هدف خود از سلامت جسمی‌شان می‌گذرند، توضیح داد: برنامه‌ریزی‌های مختلفی ازسوی سودجویان برای جلوه‌دادن یک تصادف ساده و بدون جرح به تصادفی که جرح دارد، صورت می‌گیرد و ضروری است مردم در صورت وقوع سانحه تصادف، جوانب احتیاط را رعایت کنند؛ به خصوص هنگامی که به دلیل کمبود وقت یا درگیری‌های روزمره، از خیر حضور مامور راهنمایی‌ورانندگی در صحنه تصادف می‌گذرند و ماجرا را از راه‌های دیگر حل می‌کنند.

طی شدن روال قانونی و ثبت مستندات قانونی مسلما می‌تواند به کاستن سوءاستفاده‌ها کمک کند. فرزانه مهدی‌زاده اظهار کرد: به هموطنانی که درگیر سانحه تصادف می‌شوند، توصیه می‌کنیم همیشه پیگیری قانونی را مدنظر داشته باشند چراکه بسیاری از مواقع عدم‌دخالت قانون و عدم‌ثبت مستندات، راه را برای سودجویان هموار می‌کند و دست‌شان را در ایجاد صحنه ساختگی تصادف باز می‌گذارد.