مسئولان اواخر بهمن‌ماه سال گذشته، مقدار قاچاق بنزین کشور را روزانه ۵میلیون لیتر و مقدار قاچاق گازوئیل را حدود ۷میلیون لیتر برآورد کردند. بر این اساس و در زمان انتشار این خبر با در نظر گرفتن قیمت هر لیتر بنزین و گازوئیل معادل ۰.۷ و ۰.۷۸ دلار طبق آمار بورس انرژی، کشور سالانه حدود ۳.۲میلیارد دلار از قاچاق سوخت خسارت می‌بیند. همچنین آژانس اطلاعات داخلی پاکستان اعلام کرد است سالانه ۲.۸۱ میلیارد لیتر سوخت از ایران به پاکستان قاچاق می‌شود و ۹۹۵ پمپ‌بنزین پاکستانی، سوخت قاچاق‌شده ایران را می‌فروشند. در ادامه به بررسی پدیده قاچاق سوخت در کشور می‌پردازیم.
دستگاه‌ها باید نظارت و پایش خود را افزایش دهند
اوایل فروردین‌ماه، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی گفت: بارنامه‌های جعلی بسیار زیادی در کشور صادر می‌شود، بدون اینکه باری جابه‌جا شده باشد و سهمیه ۳۰۰تومانی هر لیتر نفت‌گاز در مرزهای کشور ۲۵ تا ۳۰هزار تومان در لیتر به فروش می‌رسد.
جلیل سالاری با بیان اینکه ۱۶ دستگاه در کشور مثل وزارت صمت، وزارت کشور و وزارت جهاد کشاورزی مسئول تعیین سهمیه‌های سوخت برای بخش‌های مختلف مصرفی هستند، گفت: این دستگاه‌ها باید نظارت و پایش خود را افزایش دهند، چراکه ما براساس سهمیه‌های مشخص‌شده توسط این دستگاه‌ها و ثبت‌نام متقاضیان، سهمیه‌هایی را تخصیص می‌دهیم، اما طبق پایش‌هایی که صورت داده‌ایم در مجموع ۱۶ دستگاه متولی، در بخش مصرف انحرافی ۱.۵میلیارد لیتری دارند.
بر اساس قانون، دستگاه‌های متولی باید نسبت‌به ایجاد سامانه پیمایش اقدام کنند، البته ما اعلام آمادگی کرده‌ایم که در صورت دادن مجوز به ما، رأسا اقدام به ایجاد سامانه برخط برای پایش پیمایش‌ها کنیم.
قاچاق سوخت در یک پمپ‌بنزین حادثه آفرید
روز گذشته معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان از وقوع آتش‌سوزی خودرو پژو ۴۰۵ حامل قاچاق سوخت در یکی از جایگاه‌های عرضه این شهر خبر داد و اعلام کرد یک نازل پمپ بنزین هم در این حادثه سوخت که با حضور به‌موقع آتشی‌نشانان از گسترش آتش جلوگیری به عمل آمد.
جمشید حسین‌خانی با بیان اینکه این، چهارمین مورد آتش ناشی از قاچاق و دومین مورد آن در پمپ بنزین در یک ماه اخیر است، افزود: باتوجه به سرعت عمل تیم‌های عملیاتی، آتش این خودرو شعله‌ور حامل مشک سوخت قاچاق از نوع بنزین بلافاصله خاموش و فقط به یکی از پمپ‌ها خسارت وارد شد. به گفته حسین‌خانی سرعت‌عمل آتش‌نشانان مانع از سرایت آتش به سایر بخش‌های پمپ بنزین و دیگر خودروها شد.
وی با اشاره به اینکه حجم آتش ناشی‌از سوخت بنزین قاچاق در این حادثه بالا بود، گفت: سرعت عمل آتش‌نشانان در این حادثه و حوادث اخیر از بروز حوادث بدتر جلوگیری کرده که جای قدردانی دارد.
معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان ضمن ابراز نگرانی از حوادث و آتش سوزی‌های ناشی‌از قاچاق سوخت در استان کرمان گفت: این حادثه طی یک‌ماه اخیر چهارمین آتش‌سوزی ناشی‌از قاچاق سوخت است که در کرمان رخ داد و دومین آتش‌سوزی طی این مدت بوده که در جایگاه سوخت روی داده است.
کاهش عرضه خارج از شبکه سوخت با اجرای طرح «باک پُر»
سال‌هاست برخی نقاط مرزی کشور، با عنوان محل‌هایی برای قاچاق سوخت، سر تیتر خبرگزاری‌ها شده‌اند و مسئولان در این حوزه طرحی را با عنوان «باک پُر» برنامه‌ریزی کرده اند تا دست قاچاقچیان سوخت از این دروازه‌های اقتصادی برچیده شود.
فروردین‌ماه امسال مهدی شیردل، فرماندار تایباد با اشاره به اینکه اجرای طرح باک پر، در مرز بین‌المللی دوغارون با تجمیع واحدهای مرزی پیش‌از ایکس‌ری اداره کل گمرک دوغارون، امکان هرگونه سوء‌استفاده برای قاچاق سوخت را غیرممکن می‌کند، افزود: با اجرای طرح باک استاندارد و همچنین نشست مشترک مسئولان تایباد و گمرک اسلام‌قلعه، شاهد تردد روان در مرز دوغارون هستیم، شرایطی که باعث افزایش ظرفیت حمل‌ونقل کالا و مسافر در این مرز می‌شود.
طرح باک پر، پیش از این و در سال‌های ۹۲ تا ۹۳ در چند نقطه مرزی توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی کشور اجرایی شد که به‌دلیل نبود هماهنگی میان‌دستگاهی نتایج موفقیت‌آمیزی به‌دنبال نداشت و نیمه‌تمام رها شد، اما با افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی و اختلاف قابل‌توجه قیمت فرآورده در داخل و خارج کشور، این طرح دوباره در دستور کار قرار گرفت و به‌منظور جلوگیری از عرضه خارج از شبکه سوخت اجرایی شد.
براساس این طرح، میزان سوخت داخل باک کامیون‌های ایرانی خروجی از کشور بر اساس «باک پُر» محاسبه و وجه آن بر اساس نرخ تعادلی مرزی دریافت و به حساب خزانه دولت واریز می‌شود.
افزایش درآمدهای مرزی دولت و کاهش عرضه خارج از شبکه سوخت از مهم‌ترین مزایای اجرای این طرح به‌شمار می‌رود. سال گذشته، سرپرست اداره کل گمرک پرویزخان نیز در این باره گفت: در راستای مصوبه های کمیته هماهنگی مرز، پیگیر اجرای طرح «باک پُر» برای کامیون‌های عراقی هستیم و با اجرای کامل آن شاهد کاهش قابل توجه عرضه سوخت قاچاق در این مرز خواهیم بود.
رضا قربانی در ادامه افزود: رایزنی‌هایی با طرف عراقی برای اجرای کامل طرح «باک پُر» انجام شده و در این راستا با هرگونه قاچاق سوخت در این مرز برخورد جدی می‌شود و اجازه نخواهیم داد سوداگران سوخت با خیال راحت به قاچاق این سرمایه ملی اقدام کنند.
وی اظهار کرد: مبارزه با قاچاق سوخت از سیاست‌های اصلی گمرک است و برای این کار تمام تلاش خود را خواهیم کرد و کنترل مبادی ورودی گمرک در پرویرخان تقویت می‌شود.
