رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در نشستی که در سازمان گسترش برگزار شد، در خصوص آیین‌نامه جدید اسقاط خودروهای فرسوده، توضیحاتی را ارائه کرد. بر این اساس بعد از واگذاری وظایف اسقاط به وزارت صمت و بعد از آن سازمان گسترش، این سازمان موفق شده دستاوردهای بسیاری را در این بخش به‌دست آورد.
از جمله آنکه به‌گفته مهران سالاریه، اسقاط خودروهای فرسوده در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۱ با رشد ۲۲۸درصدی همراه شد. این در حالی است که سازمان گسترش توانسته آمار اسقاط خودروهای فرسوده را در سال ۱۴۰۲ نسبت‌به ارقام مربوط به چهار سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ بشکند و با رشد ۲۵درصدی، رکورد جدیدی را در این بخش به ثبت برساند.
اهمیت نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ها
رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در این نشست با اشاره به اهمیت نوسازی ناوگان عمومی و خودروهای فرسوده اظهار کرد: «نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی و خودروهای فرسوده یکی از شاخص‌هایی است که در کشورهای مختلف در رتبه بالایی از اهمیت قرار دارد. در بسیاری از کشورها بعد از سلامت و درمان و آموزش، رتبه سوم به حمل‌ونقل عمومی اختصاص دارد.»
مهران سالاریه عنوان کرد: «وقتی که بحث حمل‌ونقل مطرح می‌شود، نوسازی ناوگان شکل می‌گیرد و باید به فکر چاره بود؛ به ویژه مواردی مانند کاهش آلودگی هوا و ناترازی انرژی، بحث تصادفات جاده‌ای و امنیت سفر باید مورد توجه قرار گیرد.»
سهم ۱۰.۹درصدی فرسوده‌ها در آلودگی هوا
سالاریه با اشاره به تاثیر نوسازی ناوگان در کاهش آلودگی هوا عنوان کرد: «در خصوص چرایی آلودگی هوا چند شاخص بررسی شده است؛ شاخص اسقاط خودروهای فرسوده، شاخص ارتقای کیفیت سوخت، مدیریت مصرف سوخت خانگی و تجاری و صنعتی و توسعه و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی.»
وی در ادامه افزود: «بعد از رتبه‌بندی این شاخص‌ها، بالاترین شاخص مربوط به اسقاط خودروهای فرسوده است که اهمیت نوسازی ناوگان را مشخص می‌کند و سهم ۱۰.۹درصدی را در این بخش دارد.»
سهم ۸درصدی فرسوده‌ها در تصادفات جاده‌ای
رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل ناترازی انرژی را موضوع مهمی دانست و عنوان کرد: «تا سال ۱۴۰۱، عرضه و مصرف بنزین در کشور تقریبا مطابقت داشت اما از سال گذشته این تعادل به هم خورد که نشان می‌دهد باید در مدیریت مصرف و صرفه‌جویی دقت لازم را داشته باشیم و به این موضوع به‌صورت جدا بپردازیم.»
وی ادامه داد: «خوشبختانه یکی از جنبه‌هایی که در اسقاط خودروهای فرسوده دیده می‌شود، صرفه‌جویی در مصرف سوخت است که در شرایط کنونی کشور فوق‌العاده اهمیت دارد.»
وی افزود: «آمارهای رسمی نشان می‌دهد ۸درصد تصادفات جاده‌ای ناشی‌از فرسودگی خودروهاست. بنابراین، در نتیجه نوسازی ناوگان فرسوده، هم آمار تردد خودروهای فرسوده کم می‌شود و هم مرگ‌وگیر جاده‌ای و هم جراحات ناشی از تصادفات و هزینه‌های درمان کاهش پیدا می‌کند و برای کشور صرفه‌جویی ایجاد می‌کند.»
رشد اسقاط به رغم مشکلات زیرساختی
سالاریه در ادامه این نشست با اشاره به تشکیل ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در سال گذشته اظهار کرد: «از سال گذشته نسبت‌به ستاد قبلی مدیریت حمل‌ونقل و سوخت تقریبا صد درصد کاهش نیرو داشتیم، یعنی بالغ‌بر ۸برابر نسبت به این ستاد، کمبود نیرو داریم. با این حال به میانگین ۴سال پیش از این، رشد اسقاط داشته‌ایم.»
وی عنوان کرد: «در سال گذشته ستاد را در شرایطی تشکیل دادیم که قانون ساماندهی صنعت خودرو در اواخر سال گذشته تصویب شد و مسئولیت از وزارت راه و شهرسازی برداشته شد و به وزارت صمت منتقل و باعث شد سامانه قبلی به دلیل مسائل فنی متوقف شود. بنابراین متقاضیان باید به مسئول جدید مراجعه می‌کردند و این اقدام انبوهی از مراجعان جدید را در سال گذشته برای ما ایجاد کرد.»
وی عنوان کرد: «علاوه‌بر تکالیف قبلی که در ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت بود، تکلیف جدیدی در ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو وجود داشت که براساس آن برای اولین‌بار خودروسازان مکلف شدند به منظور شماره‌گذاری خودروهای تولیدی خود عوارض نوسازی را به صورت نقدی یا به صورت ارائه گواهی اسقاط پرداخت کنند. این موضوع تکلیف جدیدی بود که باید در این سامانه در نظر گرفته می‌شد.»
وی گفت: «پیاده‌سازی اطلاعاتی که از سامانه قبلی دریافت کردیم و انتقال آن به سامانه جدید هم پروژه مهمی بود و نیاز به دقت داشت.»
وی همچنین افزود: «آیین‌نامه اجرایی قانون ۱۰ ساماندهی در آخرین روز سال گذشته ابلاغ شد. یعنی عملا فقط متکی بر قانون و کلیات آن، اجرا را انجام می‌دادیم و جزئیاتی که در این آیین‌نامه آمده، را نداشتیم.»
رشد ۲۵درصدی اسقاط به‌رغم موانع کمبود منابع در ستاد نوسازی
رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در خصوص دستاوردهای این ستاد به رغم تمام مشکلات عنوان کرد: «نسبت‌به مجموع ۴ سال گذشته (یعنی از سال ۱۳۹۸ تا پایان سال ۱۴۰۱) با ۲۵درصد رشد در اسقاط همراه بودیم. یعنی ۷۲هزار و ۲۲۸ دستگاه خودرو اسقاط کردیم. به‌رغم کمبود منابع و نبود آیین‌نامه، رکورد را شکستیم و رشد ۲۵درصدی را به ثبت رساندیم.»
وی اظهار کرد: «در چهار سال قبل از آن مجموع این رقم ۵۷ هزار دستگاه بود. این آمار مربوط به خودروهای سنگین و سبک است و بخشی از آن بدون جایگزین بوده و بخشی از آن جایگزین شده است.»
وی همچنین گفت: «نسبت به سال ۱۴۰۱ در سال ۱۴۰۲، ۲۲۸ درصد رشد اسقاط داشتیم. این در حالی است که سال ۱۳۹۹ نسبت‌به سال ۱۳۹۸، تنها ۹۱ درصد رشد وجود داشته و این رقم در سال ۱۴۰۰ نسبت‌به ۱۳۹۹، ۲۲درصد بوده و ۱۴۰۱ نیز نسبت‌به سال قبل از آن ۳۹درصد رشد داشته‌ایم.»
کاهش مرگ‌ومیر ناشی‌از تصادفات با نوسازی ناوگان فرسوده
مهران سالاریه در ادامه این نشست به دیگر دستاوردهای ستاد در سال گذشته اشاره کرد و گفت: «میزان صرفه‌جویی سوخت بابت ۷۲هزار و ۲۲۸ دستگاه اسقاط شده، حدودا ۶۶۶ میلیون لیتر و ۱۵۲میلیون دلار صرفه‌جویی در یارانه پنهان سوخت دولت بوده که به دلار تبدیل شده است.»
وی اضافه کرد: «حدود ۹۰۰نفر کاهش تصادف مرگ‌ومیر ناشی‌از خودروهای فرسوده داشته‌ایم. بیش‌از یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه مجوز شماره‌گذاری خودروهای تولید داخل و وارداتی را صادر کرده‌ایم که ۱۵ هزار دستگاه از آنها، خودروهای وارداتی بودند.»
وی در ادامه افزود: «۵۷۳۰ دستگاه خودروهای تجاری کارکرده شماره‌گذاری شدند که مربوط به موضوع بند ۳ ماده ۳۰ قانون احکام دائمی کشور است.»
ورود ستاد نوسازی به ماشین آلات کشاورزی
رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل از دیگر دستاوردهای این ستاد را نوسازی کمباین‌ها عنوان کرد و گفت: «در سال گذشته ما براساس درخواست وزارت جهاد کشاورزی نسبت‌به نوسازی کمباین‌های فرسوده هم اقدام کردیم که دستورالعمل آن تدوین و قرار شد به صورت آزمایشی ۴۸ دستگاه در ۵ استان کشور نوسازی شود.»
وی ادامه داد: «اینجا هم کاهش هدررفت محصول در نظر گرفته شده است. این دستورالعمل کامل شده و در سال جدید خروجی آن را خواهیم دید و درصدد نوسازی ماشین‌آلات کشاورزی خواهیم بود.»
توجه هم‌زمان آیین‌نامه جدید اسقاط به اقدامات سلبی و ایجابی
سالاریه آیین‌نامه جدید اسقاط را یکی از پیشرفته‌ترین آیین‌نامه‌هایی دانست که طی ۱۷سال (از سال ۱۳۸۵ تا امروز) تدوین شده است و اظهار کرد: «قانون هوای پاک بسیار پیشرفته بود اما ضعف عملیاتی داشت و کمی آرمانی بود و شاید در حوزه اسقاط خودروهای فرسوده متناسب با امکانات کشور نبود.»
وی گفت: «در آیین‌نامه جدید، هم به اقدامات سلبی توجه شده که ضامن اجرای موضوع اسقاط خودروهای فرسوده است و هم به موارد ایجابی توجه شده است.»
وی تصریح کرد: «در حوزه موارد سلبی می‌توان گفت منع تردد خودروهای فرسوده در کلانشهرها یکی از مواردی است که قانون ساماندهی در نظر گرفته، نکته دیگر این است که امکان تعویض پلاک برای خودروهای فرسوده به پلاک‌های کلانشهرها وجود ندارد.» وی همچنین افزود: «ازجمله موارد ایجابی در این آیین‌نامه نیز ارائه تسهیلات است.»
وی عنوان کرد: «تولیدکنندگان خودرو نیز موظف هستند، برای متقاضیان نوسازی ناوگان سهمیه ۲۰ درصدی در نظر بگیرند.»
عوامل تاثیرگذار بر تعداد گواهی اسقاط
مهران سالاریه بیان کرد: «عدم صرفه اقتصادی برای اسقاط خودروهای فرسوده، موضوعی بود که تا امروز چندان به آن توجه نشده است. در حال حاضر با ماده ۱۵ آیین‌نامه جدید این اقدام اقتصادی شده است. به‌عنوان‌مثال اگر کسی خودرو فرسوده ۲۰ساله داشته باشد، متناسب با قیمت بازار ارزش‌گذاری شده است و اگر قبلا این خودرو معادل یک گواهی اسقاط بود، در حال حاضر ۳ گواهی اسقاط تولید می‌کند.»
وی ادامه داد: «براساس توافق فعلی هر گواهی اسقاط قیمت ۳۵میلیون تومانی دارد. این موضوع انگیزه ایجاد می‌کند که افراد بیشتری در نوسازی و اسقاط مشارکت کنند.»
وی در پایان تصریح کرد: «بر این اساس به ازای هر دو خودرو وارداتی باید یک خودرو اسقاط شود. در حال حاضر دو پارامتر میزان ارزبری و رتبه انرژی برای آن در نظر گرفته شده است. مثلا اگر خودرو سنگین با رتبه انرژی A و B و قیمت کمتر از ۵۰ هزار یورو باشد، ۶ گواهی اسقاط نیاز دارد. اگر خودرو سنگین با رتبه انرژی E، F و G باشد و ارزش آن بالاتر از ۸۰ هزار یورو باشد باید ۱۲ گواهی اسقاط داشته باشد.»
