خودروهای خودران به‌ سرعت در حال پیشرفت هستند و آنچه زمانی عنصر یک فیلم علمی-تخیلی آینده‌نگر بود، ممکن است در آینده نزدیک، به واقعیت تبدیل شود. البته درحال‌حاضر فناوری خودروهای بدون‌راننده، هنوز در بسیاری‌ از کشورها مورد استفاده قرار نگرفته است و همچنان در مراحل آزمایشی قرار دارد. اما آیا در ایران هم امکان استفاده از خودروهای خودران در آینده نزدیک فراهم است؟

ایده خودروهای خودران داخلی، از سال 1399 تا امروز

اسفند سال 1399 رئیس پژوهشگاه ICT وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در یک نشست خبری که به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برپا شد، اعلام کرد از سال گذشته و با اعلام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وقت، توسعه فناوری خودروهای خودران که خودروهای هوشمند بدون نیاز به کنترل مستقیم توسط‌راننده (در چند سطح) هستند، به‌عنوان یکی از اولویت‌های این مرکز قرار گرفته است. وی در این باره توضیح داد: در این زمینه مطالعات و فعالیت‌های مختلفی انجام شده است.

قدم‌های بعدی این مرکز مانند پروژه‌های استاندارد خودروهای خودران، خارج کردن اختیار از دست راننده و تبدیل شدن وی به یک مرسوله در خودرو است.

تجلی سرویس‌های حمل‌ونقل به صورت هوشمند یا همان فرایند Car as A Service موضوعی است که این مقام مسئول در ادامه صحبت‌های خود به آن اشاره کرده و اعلام کرد برنامه‌ای بین ۵ تا ۱۰ساله برای رسیدن به آن نیاز است: بین ۵ تا ۱۰سال احتیاج داریم که یک خودرو کامل خودران و هوشمند داشته باشیم. مهم‌ترین زیرساخت و یا به بیانی بهتر، تنها زیرساخت راه ارتباطی خودرو خودران هوشمند، همان توسعه اینترنت 5G در کشور خواهد بود که مقدمات آن آغاز شده است.

تلاش‌های متخصصان داخلی

سال گذشته و در افتتاحیه بیست و ششمین نمایشگاه الکامپ و همزمان با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در غرفه یکی از اپراتورهای تلفن‌همراه، از ربات خودرو خودران که راهبری آن در مرکز تحقیق و توسعه این اپراتور و با همکاری دانشگاه شهید بهشتی انجام شده بود نیز رونمایی شد. این ربات خودرو خودران کامل در ابعاد یک‌دهم واقعی با قابلیت حفظ حرکت بین خطوط جاده، تشخیص علائم راهنمایی‌ورانندگی، چراغ راهنمایی، موانع ساکن و متحرک انجام پارک خودکار و مکان‌یابی بود.

همچنین پردازش تصویر و شبکه‌های عصبی مربوط به تشخیص علائم و خطوط جاده روی مینی کامپیوتر Nvidia و پلت‌فرم سیستم عامل ربات‌ (ROS) و پیاده‌سازی حرکت ربات و جابه‌جایی محرک‌ها توسط الگوریتم‌های کنترلی پیاده شده روی میکروکنترلر ESP انجام می‌شد.

در همین رابطه، کارشناس اینترنت اشیاء و مدیر پروژه این ربات خودران گفت:‌ این ربات خودرویی در یک دهم ابعاد یک خودروی واقعی طراحی شده است.

امکاناتی که این ربات خودران دارد عبارت است از قابلیت حفظ حرکت بین خطوط، تشخیص مانع و عابر وتشخیص تابلو ها و علایم و همه این اقدامات به صورت کاملا خودکار و در ربات به صورت محلی انجام می‌شود و از پردازش لبه در این ربات خودرویی استفاده می‌شود.

وی افزود: نکته مهمی که وجود دارد این است که این خودرو بدون نیاز به جی‌پی‌اس، لوکیشن خود را کاملا در زمان حرکت تشخیص می‌دهد. هدف از طراحی این خودرو هدف‌گذاری این اپراتور برای امکان‌سنجی توسعه سرویس‌های مورد نیاز خودرو خودران است که در آینده بتواند مورداستفاده احتمالی خودروسازان قرار بگیرد.

مشکلات خودران‌ها در ایران

اما یکی از مشکلات مهم پیش‌روی ورود فناوری خودران به کشور، ضعف راهسازی محسوب می‌شود. این ضعف به‌عنوان مانعی بزرگ بر سر راه ورود این فناوری قرار خواهد گرفت. می‌توان انتظار داشت روند تصحیح و بهبود جاده‌ها پس از همه‌گیری فناوری خودران انجام شود که ورود این فناوری را به کشور چند سال به تعویق خواهد انداخت.

اگر هم مناطق خاصی از شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد یا اصفهان برای تردد این خودروها آماده شود، باز هم گره‌ای از کار مردم باز نکرده است و تنها می‌توان برای سیستم تاکسیرانی و حمل‌ونقل عمومی روی آن حساب کرد.

با این تفاصیل، تا زمانی که سیستم‌های خودران وارد عمل شوند، فرصت داریم تا جاده‌ها و خیابان‌های کشور را برای ورود خودروهای خودران آماده کنیم وگرنه باز هم از قافله جهانی توسعه عقب خواهیم ماند.

همچنین یکی دیگر از نگرانی‌هایی که در کشور احتمالا کمتر موردتوجه قرار خواهد گرفت، حفاظت و ایمنی اطلاعات شخصی کاربران است.

زمانی‌که همه بر سر قیمت، نحوه ورود، کیفیت خودروها و نحوه کاربری این تکنولوژی‌های جدید بحث می‌کنند و هیجان‌زده هستند، کمتر کسی است که واقعا نگران ایمنی اطلاعات کاربران باشند.

همچنین به گفته کارشناسان این حوزه، برای استفاده از خودروهای خودران در کشور، در ابتدا نیاز است که نسبت‌به طراحی و تدوین نقشه راه حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمینه‌های مرتبط با هوشمندسازی حمل‌ونقل خودرو مانند خودروهای برقی، متصل، هوشمند و معابر، علائم هوشمند و غیره اقدام شود که در این برنامه مشخص خواهد شد که کشور در کدام حوزه و در چه سطحی از خودرو هوشمند وارد شود و در مورد میزان تولید داخل یا واردات و رعایت نسبت بین آنها نیز چگونه باید اقدام شود.