با وجود آن‌که در سنوات اخیر ناوگان حمل‌ونقل عمومی چه در حوزه باری و چه در حوزه مسافری، با مشکلات بسیار و کمبود مدل‌های جدید همراه بوده است. به نظر می‌رسد همکاری مسئولان و سازمان‌های ذیربط در راستای تولید و واردات خودروهای موردنیاز کشور و ترخیص آن‌ها از گمرکات، به اندازه کافی نبوده و همین موضوع باعث شده است؛ بسیاری از این خودروها پشت گمرکات کشور متوقف شوند و به بازار داخلی و به دست مصرف‌کننده نهایی نرسند. البته هر از گاه، خبرهایی از ترخیص و تعیین تکلیف برخی از این خودروها از گمرک کشور شنیده می‌شود اما همزمان اعلام می‌شود برخی سنگین‌های وارداتی همچنان در گمرکات باقی مانده و ترخیص نشده‌اند. این در حالی است که بازار خودروهای سنگین و البته سبک نیازمند عرضه خودروهای بیشتری در سال‌های اخیر بوده و مشخص نیست چرا مسئولان زودتر از این، اقدام به تعیین تکلیف این خودروها نکرده‌اند. حالا پس از سه‌سال قرار است این خودروها از گمرک بندرعباس ترخیص شوند. البته مشخص نیست سه‌سال خاک خوردن این خودروها در هوای بندرعباس چه بلایی بر سر این خودروها آورده و آیا کارآیی سابق را خواهند داشت یا خیر.
تعیین تکلیف بیش‌از 4هزار سواری و سنگین رسوبی در گمرک
رئیس‌کل دادگستری هرمزگان در تازه‌ترین اظهارنظر خود در خصوص خودروهای خاک‌خورده در گمرک بندرعباس عنوان کرده است که دستورات ویژه قضایی به‌منظور تسریع در ترخیص بیش‌از ۴هزار دستگاه خودرو سبک و سنگین از بندر شهید رجایی بندرعباس صادر شده است. این اقدام که در راستای تاکیدات رئیس قوه قضاییه صورت گرفته است، شامل ترخیص 4هزار دستگاه انواع محصولات سبک و سنگین ازجمله ماشین‌آلات و تجهیزات راهسازی و 35 دستگاه اتوبوس می‌شود.
در همین خصوص، رئیس کل دادگستری هرمزگان عنوان کرده است که «بخش عمده‌ای از تجهیزات و ماشین‌آلات راهسازی تعیین تکلیف شده و به فروش رسیده است و باقی‌مانده آن‌ها نیز طی روزهای آینده با برگزاری مزایده فوق‌العاده ارائه خواهد شد.»
ترخیص 35 اتوبوس از گمرک بندرعباس بعد از سه سال
مجتبی قهرمانی درخصوص نتایج بازدید از گمرک بندرعباس و تعیین تکلیف این خودروها نیز بیان کرد: «حدود سه سال است که 50 دستگاه اتوبوس شهری در محوطه گمرک شهید رجایی بندرعباس به‌صورت بلاتکلیف به حال خود رها شده‌اند و واردکننده آن‌ها برای تامین نقدینگی موردنیاز با مشکل مواجه شده و نتوانسته است حقوق و عوارض گمرکی را پرداخت کند.»
رئیس‌کل دادگستری هرمزگان همچنین افزود: «در این راستا با واردکننده اتوبوس‌ها و مسئولان مربوطه تماس گرفتیم و قرار شد در این خصوص حمایت‌های قضایی لازم صورت بگیرد و تعدادی از این اتوبوس‌ها به‌عنوان وثیقه حقوق گمرکی در محل بندر شهید رجایی باقی بمانند و ۳۵دستگاه دیگر نیز به سرعت ترخیص شوند و در چرخه خدمت‌رسانی به شهروندان قرار بگیرند.»
سابقه رسوب کامیون و اتوبوس در گمرک
البته ماجرای عدم‌ترخیص خودروهای ضروری مانند اتوبوس و کامیون به‌رغم وضعیت نابسامان ناوگان حمل‌ونقل باری کشور، ماجرای تازه‌ای نبوده و در سال‌های اخیر خبرهایی در این خصوص منتظر شده است. ازجمله آن‌که در سال 1400، تکلیف 6هزار دستگاه کامیون وارداتی سرانجام با ورود دادستانی و صدور مصوباتی در این رابطه با تعیین مهلت مشخص شد و ماجرای آن‌ها به سرانجام رسید.
ماجرا به آن‌جا برمی‌گشت که براساس ماده30 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه در سال1398 شرایط واردات این کامیون‌ها از سوی وزیر وقت راه و شهرسازی به گمرک اعلام شد اما بعد از آن به‌دلیل ایجاد بسیاری از موانع بر سر راه ترخیص این خودروهای ضروری برای ناوگان، کامیون‌های وارداتی مدت طولانی در گمرکات کشور خاک خوردند. مشکل این خودروها نیز درنهایت با ورود معاونان دادستان تهران و بازدید آن‌ها از گمرک و دستور دادستان عمومی و انقلاب تهران، حل شد.
چرا خودروها مجوز واردات می‌گیرند اما ترخیص نمی‌شوند؟
مشکلات عمده‌ای به‌ویژه در مسیر اداری واردات و ترخیص و حتی شماره‌گذاری خودروهای وارداتی وجود دارد. به‌رغم آن‌که قوانین نشان می‌دهد، نیاز بسیاری به این خودروها وجود دارد و همواره به ضرب‌الاجل‌های اعلامی، این دست از خودروها مجوز واردات می‌گیرند. اما فرآیند کاغذبازی و عدم توافق سازمان‌ها با یکدیگر همیشه باعث شده است روند ترخیص این خودروها بسیار کند باشد.
آن‌طور که گفته می‌شود، عدم صدور ثبت‌سفارش و به تبع آن نبود امکان اظهار خودروها به گمرک، مراجعه نکردن برخی واردکنندگان جهت اظهار و انجام تشریفات گمرکی، تطویل در صدور مجوزهای قانونی و مقرراتی مربوطه جهت ترخیص کالا ازجمله مجوزهای استاندارد و محیط‌زیست، طولانی بودن روند استعلام از نمایندگی‌های مربوطه، طولانی بودن روند استعلام ارزش برخی خودروها از گمرک و عدم ارائه کد رهگیری بانک به گمرک اجرایی ازجمله مواردی هستند که کار ترخیص این خودروها را با مشکل مواجه می‌کنند.
