علت نرمی فرمان خودروها در زمان رانندگی این است که سیستم فرمان دستورات راننده را اجرا کرده و نیروی وارده به غربیلک فرمان را تقویت میکند. در بسیاری از خودروها، فرمان خودرو از نوع هیدرولیک است. فرمان هیدرولیک از پمپ استفاده کرده و توسط تسمهای که به موتور ارتباط دارد، کار میکند تا به این ترتیب روغن هیدرولیک فرمان را به گردش درآورد. فشار وارده به مجموعه فرمان بیشتر از نیروی راننده است و چرخاندن چرخها را راحتتر میکند. در خودروها سه نوع روغن هیدرولیک استفاده میشود که شامل روغن گیربکس اتوماتیک (تقریبا همان روغن مورداستفاده در گیربکس اتوماتیک خودرو است)، روغن سنتتیک مخصوص و روغن هیدرولیک معدنی است.
مخزن مربوط به روغن هیدرولیک فرمان زیر کاپوت قرار دارد بنابراین بهتر است سطح و کیفیت روغن را بهصورت دورهای بررسی کنید .همچنین باید گفت میزان روغن در مخزن و رنگ آن نشانگر خوبی از وضعیت سلامت مجموعه فرمان خودرو خواهد بود.
روغن هیدرولیک فرمانی که بهتازگی خریداری شده باشد، شفاف خواهد بود و معمولا رنگ قرمز یا صورتی خواهد داشت. از آنجاکه روغن در سیستمی بسته کار میکند بنابراین میزان آن در مخزن روغن هیدرولیک باید ثابت باشد. اگر مقدار روغن کاهش یابد یعنی در سیستم فرمان نشتی وجود دارد.
این روغن به چرخش چرخها و روانکاری سیستم فرمان کمک میکند تا قطعات با یکدیگر سایش نداشته باشند. با کارکرد هرچه بیشتر خودرو این روغن میتواند تخریب شده یا گردوغبار و ناخالصی را به خود جذب کند. چنین چیزی رنگ روغن هیدرولیک فرمان را تغییر خواهد داد و شاید در حالت بدتر باعث از دست رفتن قوام آن شود.
حتی در شرایط عادی رانندگی نیز روغن موردبحث میتواند به رنگ قهوهای و حتی سیاه درآید. به همین خاطر زمانی که رنگ روغن هیدرولیک فرمان شروع به تغییر کرد باید آن را تعویض کرد.
روغنی که شفافیت خود را از دست میدهد و به رنگ شیری و حالت فوممانند در میآید حاکی از وجود آب یا هوا در سیستم فرمان است و بنابراین تاثیر آن کاهش یافته و حتی میتواند باعث آسیب فرمان خودرو شود. در این حالت باید روغن از سیستم بیرون کشیده شده و با روغن تازه جایگزین شود.
روغن شیری یا فوممانند نشاندهنده نیاز سیستم فرمان به سرویس است. اما اگر قوام روغن هیدرولیک تغییر کرده باشد باید سیستم فرمان بررسی شود و بهخصوص اگر برادهها و قطعات ریز در مخزن وجود داشته باشند این موضوع باید در اسرع وقت برطرف شود. زمانی که پمپفرمان هیدرولیک خراب شود توانایی روانکاری قطعات را از دست خواهد داد و بنابراین قطعات داخلی سیستم فرمان با یکدیگر برخورد کرده و ساییده میشوند. ذرات ریز حاصل از این برخوردها میتواند در روغن و مخزن آن دیده شود.
اما برخی رانندگان میپرسند اگر روغن هیدرولیک فرمان بهطور منظم تعویض نشود چه اتفاقی رخ میدهد؟ واضح است که چنین کاری به مرور زمان سبب آسیب دیدن مجموعه فرمان خواهد شد.
دنبال کردن دستورالعمل سازنده خودرو در این بخش ضروری است اما قانون کلی این است که روغن هیدرولیک را بین ۶۰ تا ۱۲۰هزار کیلومتر تعویض کنید. استفاده از روغن قدیمی و خراب در خودرو میتواند پمپ فرمان را تحتفشار قرار داده و صداهای عجیبی را در فرمان ایجاد کند.
شاید حتی پمپ باعث سایش قطعات داخلی شده و ذرات و برادهها به داخل مخزن وارد شوند و به دیگر بخشها نیز آسیب وارد کند. روغن بیکیفیت یا اندک در سیستم فرمان میتواند سخت شدن فرمان را نیز در پی داشته باشد. اضافه کردن روغن به مخزن تنها زمانی مفید خواهد بود که روغن موجود در آن کیفیت خود را از دست نداده باشد.
اگر این روغن مدت زیادی مورداستفاده قرار گرفته باشد، افزودن روغن بیشتر احتمالا تاثیری بر سختی فرمان نخواهد داشت. به همین خاطر باید روغن قدیمی را بهطور کامل تعویض کرد. یکی از بهترین کارهایی که میتوان در خانه انجام داد بررسی منظم سطح روغن هیدرولیک و رنگ آن است. این موضوع به یافتن سریعتر مشکلات و جلوگیری از آسیب دیدن سیستم فرمان خودرو کمک شایانی میکند.