بی‌تردید حمایت از جهش تولید محصولات جدید، نقطه قوت در توسعه فروش و افزایش سهم بازار است و یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای دوام شرکت‌های تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی به‌شمار می‌رود که رقابت‌پذیری را در بازارهای داخلی و خارجی را تضمین می‌کند. در این راستا، توجه به تولیدات نوآورانه و توسعه محصولات جدید به‌عنوان یکی از راهکارهای افزایش مزیت رقابتی در محیط کسب‌وکار امری اجتناب‌ناپذیر است.
به این منطور بهره‌گیری از نوآوری برای توسعه برند، کاهش هزینه و توسعه فرهنگ صنعتی در سازمان در راستای ارائه راهکار مناسب برای رفع مشکلات حائز اهمیت است.
در شرایط رقابتی بازارهای امروز، تولیدکنندگان با در نظر داشتن اهمیت تقویت برند داخلی در جهت جهش در تولیدات با کیفیت، ارایه محصولات جدید و ایجاد مزیت رقابتی گام برمی‌دارند تا سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند. لذا تولید محصولات جدید و با کیفیت مقدمه ورود به بازارهای رقابتی داخلی و خارجی خواهد بود.
شرکت‌های پیشرو به این امر واقف هستند که توانمندی در طراحی و عرضه محصول جدید به بازار پیش از رقبا، مهم‌ترین عامل موفقیت و برتری آنها در بازار رقابتی است.
در حال حاضر فرآیند تولید مبتنی بر دانش و توسعه محصول جدید برای سازمان‌های مختلف تولیدی و خدماتی یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود. در این میان، توجه به خواسته‌ها و نیازمندی‌های مشتریان و بهبود مستمر کیفیت محصولات از اصلی‌ترین عوامل انگیزشی برای ارائه محصول است ضمن اینکه نوآوری در فرآیند طراحی و تولید محصول با ایده‌های نوآورانه مزایای رقابتی را افزایش می‌دهد.بنابراین لازمه حمایت از کالاها و محصولات تولید داخل، حمایت از مصرف‌کننده و توجه و تامین رضایت مشتریان است. در واقع، آنچه موجب رونق بازار تولیدات و صنایع داخلی می‌شود، پاسخگویی به نیازهای مشتری و احترام به حقوق مصرف‌کننده است.
تولید برای حرکت به‌سمت نوآوری نیازمند «نوآوری صنعتی» است و توسعه صنایع داخلی نقش مهمی در اشتغالزایی، رشد اقتصادی، توسعه و پویایی کسب‌وکار در کشور دارد.
به‌جرات می‌توان گفت ناکامی بسیاری از مدیران حوزه صنعت و مشکلات اقتصادی در حوزه تولید به دلیل کم‌توجهی یا بی‌توجهی به نوآوری در تولیدات بوده است.البته باید به این نکته توجه داشت که نوآوری نوعی تغییر است، اما هر تغییری نوآوری نیست. نوآوری عبارت است از بهره‌برداری از ایده‌های جدید؛ به‌نحوی که ارزش‌افزوده و مزیت رقابتی ایجاد کند. در واقع، نوآوری صنعتی یک موضوع اساسی در رشد صنایع ، حرکت به‌سمت خودکفایی صنعتی و مقاوم سازی اقتصاد است و این امر در کشورهای صنعتی موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی بلندمدت می‌شود.
اهمیت نوآوری را می‌توان در واژگان تام پیترز (خطاب به سازمان‌های صنعتی) خلاصه کرد: «یا نوآوری یا مرگ»! نوآوری نه به‌معنای «تحقیق و توسعه» است و نه به‌معنای علم و فناوری پیشرفته. زمانی که از مبحث نوآوری سخن به‌میان می‌آید، اذهان ناخواسته بر نوآوری محصول و گاه فرآیندتولید آن متمرکز می‌شود لذا در این برهه از زمان به نوآوری در کل فرآیندها نیاز داریم.پیش‌زمینه نوآوری، حاکمیت فرهنگ نوآوری در سازمان ها و شرکت های تولیدی است.
به‌طورکلی در فرآیند نوآوری در سازمان‌های مختلف سه نکته اساسی وجود دارد که عبارتند از:
۱- توانمندی و تواناسازی که همان منابع است
۲- فرهنگ سازمان
۳- سیستم‌ها و ابزارهایی که در آن سازمان وجود دارد
درباره ویژگی‌های محیط نوآوری باید در نظر داشت که نوآوری را فرآیند، محصول و سازمان ایجاد نمی‌کند، بلکه پرسنل ایجاد می‌کنند و این همان مدیریت نوآوری است. مسئولیت مدیران ارشد یا پرسنل یک سازمان این است که محیطی را برای نوآوری فراهم کنند. برای ایجاد چنین محیطی، ۸ شرط لازم است که عبارتنداز: ریسک، اعتماد بین افراد، رک‌گویی، تعهد افراد نسبت به شغل و سازمانی که در آن مشغول فعالیت هستند، دادن آزادی و اختیار عمل به افراد برای تصمیم‌گیری، سرزندگی و وجود روحیه خوب در افراد یک سازمان، گفت‌وگوی باز برای ایجاد سینرژی و پشتیبانی از ایده منابع.
توسعه نوآوری در بخش تولید و رشد تولیدات نوآورانه مستلزم استقرار نظام و سیستمی در زمینه «نوآوری صنعتی» است و این نظام ضمن اینکه الگوهای موثر ممالک صنعتی و پیشرفته جهان را در خود دارد ، انعطاف‌پذیری لازم را نیز برای بومی‌سازی و انطباق داراست. در این الگو، سیستم ملی نوآوری دارای ۳ گروه بازیگر اصلی است که عبارتند از: واحدهای صنعتی، مرکز توسعه منابع انسانی و موسسات فناوری و دانش.
این عوامل برای تحقق دو هدف کلیدی فراهم کردن منابع علم و فناوری و تخصیص و بکارگیری این منابع با یکدیگر تعامل دارند.
استفاده از فناوری‌های نوین از پیش‌شرط‌های مهم برای جهش در تولیدات مبتنی بر دانش و تقویت و توسعه برند تولیدات داخلی است. البته کیفیت محصول در کنار قیمت گذاری مناسب و ارائه خدمات پس از فروش، ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقه‌ای و جهانی است که اگر مورد عنایت جدی تولیدکنندگان کشور قرار گیرد، تولید رقابتی محقق می‌شود.
تحقق تولید نوآورانه برای بازارهای رقابتی تنها با تولید محصولات باکیفیت و قیمت رقابتی ممکن است و با این اقدام در شرکت‌های تولیدی، بازگشت سرمایه، سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینه‌ها و ارزش سهام از رشد قابل‌توجهی برخوردار خواهد شد. بدیهی است بهبود مستمر کیفیت توأم با رشد تولید و موضوع رقابتی بودن تولیدات به عوامل متعددی بستگی دارد که بســته شدن چرخه تحقیق، تولید و بازار از جمله مهم‌ترین آنها است که بخشی از آن برعهده تولیدکنندگان و صنعتگران و بخش مهم دیگر وجود سیاست‌های حمایتی و بسترسازی برای توسعه صنعت است.
بنابراین جهش در تولید محصولات جدید و با کیفیت و توجه به تقویت برند تولیدات ایرانی، علاوه بر توسعه صنعت به افزایش اشتغال، رقابت‌پذیری، توسعه کسب‌وکار، مقاوم سازی اقتصاد و پایداری اقتصاد کلان کشور خواهد انجامید.
* شهرام شیرکوند ؛ حائز ۳۳ رتبـه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور
