بازار خودرو در ایران، این روزها در شرایطی بحرانی قرار دارد؛ جایی که قیمت نجومی خودروهای نو، نوسانات شدید و دلالی‌های گسترده، دست به دست هم داده‌اند تا تجربه خرید خودرو را برای بسیاری از مصرف‌کنندگان به امری دشوار و گاه غیرممکن تبدیل کنند. در این میان، کارشناسان اقتصادی به دنبال راه‌حل‌هایی برای خروج از این بحران هستند. یکی از راه‌حل‌های مطرح‌شده، آزادسازی واردات خودروهای کارکرده است که می‌تواند بازار خودرو را به تعادل برساند و از فشارهای قیمتی بکاهد. اما آیا این اقدام واقعاً می‌تواند به کاهش قیمت‌ها کمک کند؟ آیا صنعت خودرو داخلی قادر است با ورود خودروهای کارکرده به بازار رقابت کند؟ و آیا این تصمیم، موجب کاهش دلالی و افزایش شفافیت در معاملات بازار خودرو خواهد شد؟
مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه اهواز، در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» به تحلیل ابعاد مختلف این تحولات پرداخت. او بر این باور است که آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به ایجاد رقابت در بازار داخلی و کاهش فشار اقتصادی بر مصرف‌کنندگان کمک کند، اما درعین‌حال هشدار داد که برای تحقق این اهداف، باید نظارت‌های دقیق و ساختارهای حمایتی لازم پیاده‌سازی شوند. افقه همچنین به بررسی تاثیرات این سیاست‌ها بر قیمت‌ها، کیفیت خودروها، صنعت خودرو داخلی و کاهش دلالی پرداخت و راهکارهایی را برای موفقیت این طرح ارائه داد.
آزادسازی واردات خودروهای کارکرده چه تاثیری بر قیمت‌ها در بازار خودرو خواهد داشت؟
آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت‌ها در بازار خودرو داشته باشد. با ورود خودروهای دست‌دوم به بازار، تقاضا برای خودروهای جدید کاهش می‌یابد و این کاهش تقاضا می‌تواند موجب تعدیل قیمت‌ها در بازار خودروهای نو شود. علاوه بر این، خودروهای کارکرده معمولا به دلیل قیمت پایین‌تر نسبت‌به مدل‌های نو، گزینه‌ای جذاب برای مصرف‌کنندگانی هستند که توان مالی خرید خودروهای نو را ندارند. این امر موجب می‌شود بازار خودروهای کارکرده رونق بیشتری پیدا کند و قیمت‌ها در این بخش از بازار نیز تحت‌تاثیر رقابت با خودروهای نو قرار گیرد. به این ترتیب، آزادسازی واردات می‌تواند باعث تعادل قیمت‌ها در بازار خودرو شود و فشارهای قیمتی که درحال‌حاضر بر مصرف‌کنندگان وارد می‌شود، کاهش یابد.
آیا آزادسازی واردات خودروهای کارکرده مزیتی برای صنعت خودرو داخلی خواهد داشت؟
آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به صنعت و بازار خودرو داخلی، رقابت بیشتری وارد کند. درحال‌حاضر، خودروسازان داخلی به دلیل انحصار موجود در بازار، نیازی به رقابت جدی احساس نمی‌کنند و همین امر باعث کاهش کیفیت و افزایش قیمت‌ها در محصولات داخلی شده است. اما با ورود خودروهای کارکرده، خودروسازان داخلی تحت فشار رقابت قرار خواهند گرفت و مجبور به بهبود کیفیت محصولات خود و کاهش قیمت‌ها خواهند شد. این رقابت می‌تواند موجب نوآوری در فرآیندهای تولید، بهبود فناوری و ارتقای خدمات پس از فروش شود. در نتیجه، آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به نفع مصرف‌کنندگان و حتی به نفع صنعت خودرو کشور باشد، زیرا این صنعت برای باقی ماندن در رقابت مجبور به افزایش کارایی و کیفیت خواهد شد.
واردات خودروهای کارکرده چه تاثیری بر کیفیت خودروهای موجود در بازار خواهد داشت؟
واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به بهبود کیفیت خودروهای موجود در بازار کمک کند. از آن‌جاکه خودروهای کارکرده معمولا از کشورهای پیشرفته وارد می‌شوند، این خودروها به‌طور معمول از استانداردهای بالاتری برخوردارند. ورود این خودروها به بازار ایران می‌تواند موجب ارتقای سطح کیفیت خودروهای موجود شود و مصرف‌کنندگان را به انتخاب گزینه‌هایی با کیفیت بالاتر ترغیب کند. به علاوه، با افزایش رقابت در بازار، خودروسازان داخلی نیز مجبور خواهند شد استانداردهای کیفیت خود را بالا ببرند تا بتوانند در برابر خودروهای کارکرده خارجی رقابت کنند. این امر به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود زیرا آن‌ها گزینه‌های متنوع‌تری از نظر کیفیت، تکنولوژی و ایمنی خواهند داشت.
آزادسازی واردات خودروهای کارکرده چه چالش‌هایی از نظر ایمنی برای مصرف‌کنندگان به همراه خواهد داشت؟
یکی از چالش‌های مهم واردات خودروهای کارکرده، احتمال ورود خودروهایی با کیفیت پایین یا دارای آسیب‌های فنی است. خودروهای کارکرده ممکن است دارای مشکلاتی در سیستم‌های ایمنی، موتور یا قطعات دیگر باشند که اگر به‌درستی ارزیابی و بازرسی نشوند، می‌توانند تهدیدی برای ایمنی رانندگان و سرنشینان باشند. به همین دلیل، برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی نیاز است نظارت‌های دقیقی بر واردات خودروهای کارکرده اعمال شود. برای ورود این خودروها باید استانداردهای مشخصی تعیین و اطمینان حاصل شود که خودروهای وارداتی از نظر فنی و ایمنی مشکل قابل‌توجهی نداشته باشند. این نظارت‌ها می‌تواند شامل بررسی دقیق خودروها از نظر تاریخچه تصادف، کیفیت قطعات و وضعیت فنی باشد تا از هرگونه مخاطره احتمالی جلوگیری شود.
چه اقداماتی باید انجام شود تا واردات خودروهای کارکرده از نظر کیفیت و ایمنی در بازار ایران کنترل شود؟
برای اطمینان از کیفیت و ایمنی خودروهای وارداتی، دولت و نهادهای نظارتی باید مجموعه‌ای از اقدامات را در نظر بگیرند. اولین گام، تعیین استانداردهای دقیق‌تری برای واردات خودروهای کارکرده است. این استانداردها باید شامل الزامات مربوط به ایمنی، آلایندگی، وضعیت فنی و کیفیت قطعات باشد. علاوه بر این، خودروهای وارداتی باید پیش از ورود به بازار ایران تحت بازرسی‌های فنی دقیق قرار گیرند تا از هرگونه نقص یا آسیب احتمالی جلوگیری شود. همچنین، برای تضمین کیفیت خدمات پس از فروش، باید شبکه‌ای از تعمیرگاه‌ها و تامین‌کنندگان قطعات یدکی معتبر برای این خودروها ایجاد شود. در نهایت، نظارت مستمر بر وضعیت خودروهای کارکرده پس از ورود به بازار نیز ضروری است تا اطمینان حاصل شود آن‌ها در طول زمان مشکلات ایمنی یا فنی جدیدی پیدا نمی‌کنند.
آزادسازی واردات خودروهای کارکرده چه تاثیری بر بازار خودروهای دست‌دوم خواهد داشت؟
آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر بازار خودروهای دست دوم داشته باشد. یکی از اصلی‌ترین اثرات این سیاست، رقابتی‌تر شدن این بازار است. خودروهای وارداتی معمولا با قیمت‌های پایین‌تری نسبت‌به مدل‌های نو عرضه می‌شوند، بنابراین ممکن است با کاهش تقاضا برای خودروهای داخلی، فشار بر قیمت خودروهای دست‌دوم نیز کاهش یابد. در نتیجه، واردات خودروهای کارکرده می‌تواند باعث پایین آمدن قیمت‌ها در بازار خودروهای دست دوم و فراهم آمدن فرصتی مناسب برای مصرف‌کنندگانی شود که به دنبال خودروهایی با قیمت مناسب‌تر هستند. همچنین با ورود خودروهای کارکرده با کیفیت بالا از بازارهای خارجی، خودروهای دست‌دوم داخلی که از کیفیت پایین‌تری برخوردار هستند، تحت‌فشار قرار خواهند گرفت. این موضوع می‌تواند به افزایش تقاضا برای خودروهای کارکرده خارجی و کاهش قیمت‌های خودروهای داخلی منتهی شود. در نهایت، با بهبود کیفیت خودروهای وارداتی، بازار خودروهای دست‌دوم ممکن است از خودروهایی با استانداردهای بهتری پر شود، که موجب بهبود شرایط خرید و فروش در این بازار خواهد شد.
آیا آزادسازی واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به کاهش دلالی در بازار خودرو کمک کند؟
یکی از مهم‌ترین اهداف آزادسازی واردات خودروهای کارکرده، کاهش دلالی و فساد در بازار خودرو است. درحال‌حاضر، بازار خودرو در ایران تحت سلطه دلالان و واسطه‌ها قرار دارد که با خرید و فروش خودرو در مقیاس وسیع، قیمت‌ها را بالا می‌برند و شفافیت بازار را کاهش می‌دهند. ورود خودروهای کارکرده به بازار به‌ویژه خودروهای وارداتی که قیمت‌ها و کیفیت‌شان رقابتی است، می‌تواند به کاهش قدرت دلالان در بازار کمک کند. این امر به دلیل افزایش رقابت در بازار و وجود گزینه‌های بیشتر برای مصرف‌کنندگان است که باعث می‌شود دلالان نتوانند به راحتی با دستکاری قیمت‌ها بازار را به نفع خود کنترل کنند. با گسترش بورس خودرو و واردات خودروهای کارکرده، فرآیند خرید و فروش خودرو شفاف‌تر و نظارت‌ها دقیق‌تر خواهد شد. در این شرایط، تقاضا و عرضه خودرو به‌طور مستقیم و بدون نیاز به واسطه‌ها تعیین می‌شود که این خود موجب کاهش فعالیت‌های دلالی در بازار می‌شود. علاوه بر این، با فراهم شدن شرایط برای واردات خودروهای کارکرده، احتمالا تولیدکنندگان و فروشندگان خودروهای داخلی مجبور خواهند شد تا قیمت‌ها و کیفیت محصولات خود را به‌طور واقعی تنظیم کنند که این موضوع در نهایت به نفع مصرف‌کنندگان و کاهش دلالی در بازار خواهد بود.
