در ادامه به رایج‌ترین سوالات درباره این روغن پاسخ می‌دهیم تا ضمن کمک به سلامت خودرو، انتخاب و نگهداری از آن برای شما آسان‌تر شود.
وظایف روانکار گیربکس
اولین سوال این است که روغن گیربکس چیست؟ در پاسخ باید گفت روغن گیربکس (روغن جعبه‌دنده) یک نوع روانکار است که برای کاهش اصطکاک و سایش بین قطعات متحرک گیربکس خودروها و ماشین‌آلات استفاده می‌شود.
این روغن نقش حیاتی در عملکرد صحیح و طول‌عمر گیربکس دارد، زیرا علاوه‌بر کاهش اصطکاک، به انتقال حرارت و خنک کردن سیستم، جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی، عملکرد بهتر دنده‌ها و کاهش صدای گیربکس و حفظ پایداری قطعات کمک می‌کند. روغن‌های گیربکس در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هرکدام با توجه به نوع سیستم گیربکس و نیازهای آن انتخاب می‌شوند. کیفیت و استاندارد این روغن تاثیر زیادی بر عملکرد خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دارد.
زمان تعویض روغن گیربکس
زمان تعویض روغن گیربکس به عوامل مختلفی مانند نوع گیربکس (دستی یا اتوماتیک)، شرایط رانندگی، نوع روغن مورد استفاده و توصیه‌های سازنده خودرو بستگی دارد. به طور کلی در خودروهایی با گیربکس دستی، معمولا روغن هر 40هزار تا 60هزار کیلومتر یا هر چند سال یک بار (بسته به شرایط)، نیاز به تعویض دارد. در خودروهای اتوماتیک، این بازه ممکن است بین 50هزار تا 100هزار کیلومتر متغیر باشد.
در دفترچه راهنمای خودرو زمان دقیق تعویض روغن ذکر شده است. شرایط سخت رانندگی مانند ترافیک سنگین، حمل بار سنگین یا رانندگی در دمای بالا می‌تواند زمان تعویض را کوتاه‌تر کند. برای تعیین دقیق‌تر زمان تعویض، بهتر است دفترچه راهنمای خودرو یا توصیه‌های سازنده را بررسی و وضعیت روغن را به صورت دوره‌ای توسط مکانیک بررسی کنید.
علائم تعویض روانکار گیربکس
برخی علائم نشان‌دهنده نیاز به تعویض روغن عبارت‌اند از تغییر رنگ روغن به قهوه‌ای تیره یا سیاه، بوی سوختگی گیربکس، سختی در تعویض دنده و صدای غیرعادی هنگام رانندگی.
انتخاب روغن مناسب
همیشه از روغن توصیه شده توسط سازنده استفاده کنید. زیرا استفاده از روغن نامناسب می‌تواند موجب افزایش سایش قطعات داخلی خودرو شود، انتقال حرارت به درستی انجام نشود و گیربکس داغ کند یا دنده‌ها به درستی عمل نکنند. برای انتخاب روغن مناسب باید پیش از هرچیز به دفترچه راهنمای خودرو توجه کرد.
این دفترچه، نوع و مشخصات روغن توصیه‌شده توسط سازنده را مشخص می‌کند. این مشخصات شامل ویسکوزیته (غلظت)، استانداردها (مانند GL-4 یا GL-5 برای گیربکس دستی) و نوع روغن (معدنی، نیمه‌سنتتیک یا سنتتیک) می‌شود. همچنین شرایط رانندگی مثل رانندگی در شرایط آب‌وهوایی گرم یا سرد حمل بار سنگین یا ترافیک نیز ممکن است بر انتخاب روغن تاثیر بگذارد. درنهایت، توصیه می‌شود از روغن‌های دارای استانداردهای معتبر مانند API یا ASTM و برندهای شناخته شده استفاده کنید تا از کیفیت و کارآیی روغن مطمئن باشید. در صورت تردید، مشورت با یک مکانیک متخصص می‌تواند به شما در انتخاب صحیح کمک کند.
تفاوت واسکازین و روغن AFT
این دو نوع روغن کاملا متفاوت هستند و استفاده از روغن اشتباه می‌تواند به گیربکس آسیب بزند. مهم‌ترین تفاوت‌های این دو روغن عبارت است از اینکه روغن دستی ویسکوزیته بالاتر دارد و برای کاهش اصطکاک بین چرخ‌دنده‌ها طراحی شده است. همچنین روغن گیربکس اتوماتیک دارای ترکیباتی است که علاوه بر روانکاری، عملکرد هیدرولیکی سیستم را نیز بهبود می‌بخشد.
