امروزه سازمان‌ها به نقش حیاتی مدیران مؤثر جهت پیشبرد برنامه ها و دستیابی به اهداف سازمان واقفند. همچنین به این امر اشراف دارند که آموزش پیشران توسعه سازمان است و در زمان ورود مدیران جدید به سازمان، ضروریست تا با سرمایه گذاری برای اجرای برنامه های آموزشی و توسعه مهارت ها، مدیران جدیدالورود را برای ارتقاء وضعیت موجود و ارائه عملکرد بهتر در موقعیت های مدیریتی آماده کنند.
در حال حاضر توسعه سازمان ها و جوامع در گرو توسعه علم و دانش است و آموزش تکنیک ها ی توسعه کسب و کار به مدیران یکی از مهم ترین عوامل مهم توسعه و موفقیت سازمان محسوب می گردد. آموزش در هر زمینه ای موجب رشد شخصیتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه می شود و افراد یک جامعه یا یک سازمان را به سوی یک هدف واحد رهنمون می‌سازد بنابراین نقش آموزش از جنبه های گوناگون دارای اهمیت است.
آموزش های مستمر موجب ارتقاء استانداردهای سازمانی و موفقیت در توسعه همه جانبه کشور می شود. آموزش، فرآیندی است که انطباق و سازگاری کارکنان و مدیران را با تغییرات و محیط متحول سازمانی و در نهایت انطباق بهتر سازمان را با محیط بیرونی فراهم می آورد. در نتیجه کارکنانی که تحت آموزش قرار دارند در مقایسه با سایر کارکنان به تغییرات سازمانی و تغییرات جامعه آگاهانه تر واکنش نشان می دهند از آن جا که حیات جوامع و سازمان ها تا حدود زیادی به دانش و مهارت کارکنان آن بستگی دارد، افراد آموزش دیده نقش مؤثری در کارآمدی و افزایش بهره وری سازمان ها و جوامع دارند.
مفهوم کلی آموزش کارکنان و مدیران عبارت است از تمامی کوشش ها و فعالیت هایی که به منظور ارتقاء سطح دانش و آگاهی، مهارت های فنی و حرفه ای، همچنین ایجاد رفتار مطلوب در مدیران و کارکنان صورت می گیرد. فواید این نوع از آموزش ها را می توان در چند جمله خلاصه نمود؛ تسهیل در تحقق اهداف سازمانی، ایجاد زمینه رشد و موفقیت در امور شغلی، شکوفا سازی استعدادهای نهفته مدیران و کارکنان، بهبود کمی و کیفی محصولات یا خدمات ارائه شده توسط سازمان، تقویت روحیه پرسنل و ایجاد ثبات در سازمان، تقویت حس وفاداری و همبستگی کارکنان نسبت به سازمان، جلوگیری از تداخل مسئولیت ها و وظایف و کاهش دوباره کاری ها در سازمان ها.
با توجه به نقش کلیدی مدیران و اهمیت آموزش آنان برای توسعه کسب و کار، اجرای نیازسنجی منطقی، عاقلانه و عملی، علاوه براجرای آموزش های متناسب با نیازهای واقعی، از هدر رفت بودجه، امکانات و زمان در سطح گسترده ای پیشگیری می نماید.
نقطه آغازین در هر برنامه آموزشی، نیاز سنجی آموزشی است که نقش مهمی در طراحی مناسب دوره های آموزشی و میزان اثر بخشی آن ها دارد. نیازسنجی اولین گام در اجرای برنامه های آموزشی بهبود و بهسازی عملکرد مدیران و کارکنان می باشد و از یافته های آن برای تعیین اهداف آموزشی، انتخاب و طراحی برنامه های آموزشی، اجرای برنامه ها و ارزشیابی از آنچه که آموزش به وجود آورده است، استفاده می شود.
بطورکلی در فرآیند آموزش و بهسازی، هیچ وظیفه ای مهم تر از تعیین نیاز وجود ندارد.در همین راستا اجرای آموزش های مفید و مرتبط و بهسازی نیروی انسانی سبب می‌شود تا افراد بتوانند علیرغم تغییرات سازمانی و محیط ، با تمرکز بر فعالیت هایشان، برکارایی خود بیفزایند. در واقع هر قدر دانش و مهارت های مدیران و کارکنان با نیازهای جامعه، پیشرفت های علمی و تغییرات فناوری منطبق تر و هماهنگ تر باشد، درجه اطمینان از موفقیت سازمان و توسعه کسب و کار بیش تر است. طبق نظر متخصصان، از آنجا که نیازهای آموزشی مدیران جنبه بین المللی ندارد و در فرهنگ های مختلف بایستی برنامه های متناسب با آن فرهنگ تدوین شود.
محتوای آموزش مدیران هر سازمان باید طبق نیاز آنها و اهداف سازمان تنظیم گردد ولی موضوعاتی مانند: علم ارتباطات، مصاحبه، پویایی گروه ها جزء نیازهای آموزشی مدیران است. باید این نکته را در نظر داشت که وسعت بینش،حدود دانش و سطح اطلاعات و توانایی در رده های مختلف مدیریت متفاوت است و موفقیت مدیران در بهره گیری از آموزش بستگی به میزان دانش، مهارت و توانمندی آنان دارد.
مدیران ناگزیرند به موقعیت و موفقیت سازمان خود بیاندیشند و یکی از گزینه ها برای تقویت سرمایه های انسانی و پرورش نیروی کار ماهر، حضور کارکنان در دوره های آموزشی ضمن خدمت است. دوره های آموزشی می تواند ضمن افزایش قابلیت های دانشی و مهارتی کارکنان، نگرش مناسبی را در کارکنان پرورش دهند و جهت تحقق توسعه کسب و کار بایستی با اجرای دوره های تخصصی آموزشی برای مدیران اجرایی و نیروی انسانی سرمایه گذاری اساسی داشته باشد.
آموزش، قدرت خلاقیت، سازندگی و بهره وری را ارتقاء داده و افراد را به سوی خلاقیت و کار آفرینی ترغیب می‌نماید. بطور کلی اجرای برنامه آموزشی زیرساخت‌های توسعه اجتماعی و اقتصادی را فراهم می کند و نقش تعیین کننده ای در اقتصاد ایمن و توسعه اجتماعی در جوامع و سازمان ها دارد. از سویی افزایش کیفیت عملکرد مدیران و افزایش بهره‌وری در کشور تنها با توسعه آموزش مدیران امکان پذیر است.
آموزش مداوم مدیران از مهم ترین تدابیر برای بهبود و توسعه بهره وری در جوامع مختلف به شمار می‌آید. مدیران همواره در سازمان ها تاثیر گذار بوده و نقش مدیران موفق در توسعه کسب و کار، افزایش سود و دستیابی به اهداف سازمانی، در بسیاری از سازمان های موفق آشکار است.
از طرفی ضرورت مقابله با تهدیدها و استفاده سریع از فرصت های سازمانی، نقش مدیران خبره را بیش از پیش عیان می سازد. به همین جهت توجه به آموزش و توسعه مدیران امری حیاتی است. البته دستیابی به اهداف عالی سازمان بستگی به میزان توانمندی مدیران و کارکنان در انجام امور محوله و انطباق با محیط متغیر دارد.
«ویلیام جیمز از دانشگاه هاروارد، طی یک بررسی نتیجه گرفت که کارکنان در سازمان ها از 20 تا 30 درصد توانائی های خود استفاده می کنند. تحقیق او نشان داد که اگر کارکنان آموزش ببینند و به طور شایسته برانگیخته شوند، 80 تا 90 درصد از توانائی های خود را بروز می دهند.»
در گذشته عده ای از نظریه پردازان علم مدیریت بر این باور بودند که مدیریت یک ذوق است و هر که این ذوق را داشته باشد، مدیر خوبی است و عده ای دیگر مدیریت را یک استعداد می دانستند که بعضی افراد از آن بالقوه یا بالفعل برخوردار هستند؛ همچنین عده ای براین باورند که مدیریت یک هنر است و هر کس از این هنر بهره مند باشد می تواند مدیری موفق باشد، اما امروزه ثابت شده که مدیریت، علاوه بر مطالبی که ذکر شد یک توانمندی علمی همراه با فرآیندنگری و فراگرداندیشی است.
در چند سال اخیر در کشور به توسعه مدیریت توجه بسیاری شده و تلاش گردیده که در قالب برنامه های آموزشی مدیران و سایر سطوح سرپرستی تحت آموزش قرار بگیرند تا بتوانند با همکاران، مشتریان و سایرافراد جامعه ارتباط معقولی برقرار نمایند، زیرا توسعه روش های آموزش مدیران گامی در جهت افزایش آگاهی آنها و بهره دهی به سازمان ها و جوامع است.
* شهرام شیرکوند ، حائـز ۳۴ رتبه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور
