واردات خودرو به ایران همواره یکی از مسائل پیچیده و پرچالش در صنعت خودرو بوده است. در شرایط کنونی که بازار خودرو در کشور با مشکلات مختلفی نظیر کمبود خودروهای جدید، افزایش قیمت‌ها و نارضایتی مصرف‌کنندگان دست‌وپنجه نرم می‌کند، بسیاری از تحلیلگران معتقدند آزادسازی واردات خودرو نه‌تنها می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل برای مقابله با این چالش‌ها عمل کند، بلکه مجالی برای احیای فرصت‌های شغلی از دست رفته در زمان ممنوعیت پنج‌ساله آن خواهد بود. اما این موضوع نیز خود مستلزم مدیریت هوشمندانه و اتخاذ سیاست‌های دقیق است.
در این بین، مصطفی ربیعی، فعال و تحلیلگر اقتصادی حوزه خودرو در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» به بررسی ابعاد مختلف واردات خودرو و تاثیرات آن بر بازار داخلی پرداخت. وی از چالش‌های موجود در واردات خودروهای خارجی و مسائل ارزی و تجاری که بر این فرآیند تاثیرگذار هستند، سخن گفت و تاکید کرد تنها با تنظیم سیاست‌های متناسب می‌توان از مزایای واردات خودرو بهره برد و درعین‌حال از آسیب‌دیدن صنعت خودرو داخلی جلوگیری کرد.
ربیعی همچنین به نقش تعرفه‌ها و محدودیت‌های وارداتی در تنظیم بازار اشاره کرد و گفت واردات باید به‌گونه‌ای مدیریت شود که هم رقابت در بازار تقویت شود و هم تولیدات داخلی از تهدیدات واردات بی‌ضابطه مصون بماند.
به گفته وی، واردات خودرو باید با هدف بهبود کیفیت خودروهای داخلی، کاهش قیمت‌ها و ایجاد رقابت سالم در بازار انجام شود. درعین‌حال، آزادسازی واردات باید همراه با نظارت دقیق بر بازار و جلوگیری از سودجویی و احتکار خودروهای وارداتی باشد تا مصرف‌کنندگان بتوانند به خودروهایی با قیمت مناسب و کیفیت بالا دسترسی پیدا کنند.
تاثیر ازسرگیری واردات خودرو بر احیای مشاغل این بخش تا چه اندازه بوده است؟
آزادسازی واردات خودرو در کوتاه‌مدت باعث ایجاد فرصت‌های شغلی در بخش‌های مختلف ازجمله توزیع، خدمات پس از فروش، نگهداری و تعمیرات خودرو و واردات قطعات یدکی شده است. این اشتغال‌زایی می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری و افزایش توانمندی‌های اقتصادی کشور کمک کند. البته برای بهره‌مندی از این مزایا، لازم است واردات خودرو به‌گونه‌ای مدیریت شود که ادامه‌دار باشد، وگرنه به پایداری مشاغل ایجادشده به سبب ازسرگیری واردات خودرو طی یکی دو سال اخیر نمی‌توان امیدوار بود.
همان‌طور که شاهد تعدیل نزدیک به ۱۷هزار کارشناس و متخصص در این حوزه طی سال‌های ممنوعیت واردات خودرو بودیم. این موضوع نه‌تنها بر زندگی افراد تاثیر گذاشت، بلکه به کاهش تخصص و تجربه در حوزه واردات خودرو نیز منجر شد. چراکه بسیاری از فعالان این بخش، از کشور مهاجرت کردند و البته هنوز هم واردات خودرو هنور به حدی نرسیده است که بتوان ۱۷هزار نیروی انسانی متخصص تعدیل‌شده از این حوزه را دوباره جذب کرد.
واردات خودروهای خارجی چه تاثیری بر بازار خودرو داخلی خواهد داشت؟ آیا این امر موجب رقابت‌پذیری بیشتر خودروسازان داخلی می‌شود؟
واردات خودروهای خارجی می‌تواند تاثیرات متنوعی بر بازار خودرو داخلی بگذارد. از یک‌سو، حضور خودروهای خارجی با کیفیت و تکنولوژی روز، می‌تواند بازار داخلی را به رقابت‌پذیری بیشتری سوق دهد و خودروسازان داخلی را مجبور به ارتقای کیفیت محصولات خود کند.
در این شرایط، تولیدکنندگان داخلی برای حفظ سهم بازار خود باید به سراغ بهبود کیفیت، نوآوری و کاهش هزینه‌های تولید بروند تا بتوانند با خودروهای وارداتی رقابت کنند. این امر می‌تواند در بلندمدت به افزایش کیفیت خودروهای داخلی و کاهش قیمت‌ها بینجامد، به‌ویژه در صورت وجود سیاست‌های حمایتی مناسب از خودروسازان داخلی. اما درعین‌حال، واردات خودروهای خارجی می‌تواند موجب کاهش سهم بازار خودروهای تولید داخل شود و درصورتی‌که این واردات به‌صورت بی‌ضابطه یا بدون اعمال تعرفه‌های منطقی صورت گیرد، ممکن است به آسیب به تولیدکنندگان داخلی منجر شود.
در این صورت، صنعت خودرو داخلی دچار رکود و کاهش تولید خواهد شد. بنابراین، برای بهره‌برداری صحیح از واردات خودرو، نیاز به سیاست‌های دقیق و هدفمند است تا هم رقابت در بازار تقویت شده و هم از صنعت داخلی حمایت شود.
درصورتی‌که واردات خودرو برای افراد آزاد شود، چگونه می‌توان از افزایش قیمت خودرو و فشار بیشتر به مصرف‌کنندگان جلوگیری کرد؟
آزادسازی واردات خودرو می‌تواند به خودی خود فشار بیشتری به بازار وارد کند. زیرا به دلیل تقاضای بالا، ممکن است قیمت خودروهای وارداتی به‌طور چشمگیری افزایش یابد. برای جلوگیری از این افزایش قیمت و کاهش فشار بر مصرف‌کنندگان، باید سیاست‌هایی در نظر گرفته شود که تعادل میان عرضه و تقاضا حفظ شود.
یکی از راهکارها، اعمال تعرفه‌های مناسب و کنترل‌شده برای واردات است. این تعرفه‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که واردات خودروهای لوکس یا گران از فشار به منابع ارزی کشور جلوگیری کرده و درعین‌حال، واردات خودروهای اقتصادی و مقرون به‌صرفه را تسهیل کنند.
همچنین، ایجاد رقابت سالم در بازار خودرو و افزایش تنوع محصولات می‌تواند موجب کاهش قیمت‌ها شود. درصورتی‌که خودروسازان داخلی نیز برای رقابت با خودروهای وارداتی مجبور به ارتقای کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید شوند، این امر به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود.
علاوه بر این، واردات خودرو باید با نظارت دقیق بر بازار و جلوگیری از سوداگری و احتکار خودروهای وارداتی همراه باشد تا از افزایش بی‌ضابطه قیمت‌ها جلوگیری شود و مصرف‌کنندگان به خودروهای با قیمت مناسب و کیفیت بالا دسترسی داشته باشند.
واردات خودرو چه تاثیری بر بازار خودروهای کارکرده خواهد گذاشت؟ آیا این بازار را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟
واردات خودرو می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر بازار دست‌دوم خودرو داشته باشد. از یک‌سو، حضور خودروهای جدید و به‌روز در بازار ممکن است باعث کاهش تقاضا برای خودروهای دست‌دوم شود، به‌ویژه اگر خودروهای وارداتی به قیمت مناسب و با کیفیت بالا عرضه شوند. در این صورت، ممکن است بازار دست‌دوم خودرو با رکود مواجه شود و قیمت‌ها در این بازار کاهش یابد. این کاهش قیمت‌ها می‌تواند برای مصرف‌کنندگانی که قصد خرید خودرو دست‌دوم دارند، به‌عنوان یک فرصت محسوب شود. از سوی دیگر، واردات خودرو می‌تواند به بهبود وضعیت بازار دست‌دوم نیز کمک کند.
به‌طور مثال، اگر خودروهای وارداتی به‌ویژه خودروهایی که با تکنولوژی‌های نوین و استانداردهای بالاتر تولید می‌شوند، وارد کشور شوند، این خودروها ممکن است به‌عنوان مرجع جدید قیمت برای خرید خودروهای دست‌دوم نیز قرار گیرند.
به عبارت دیگر، خودروهای وارداتی می‌توانند سطح استاندارد خودروهای دست‌دوم را بالا ببرند و باعث بهبود کیفیت کلی این بازار شوند. این امر می‌تواند به افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان به بازار دست‌دوم و خرید خودروهای دست‌دوم با کیفیت بالاتر کمک کند.
آیا آزادسازی واردات خودرو می‌تواند بر رشد و توسعه صنعت حمل‌ونقل و ایجاد شغل‌های جدید در بخش‌های مختلف تاثیرگذار باشد؟
آزادسازی واردات خودرو به‌طور بالقوه می‌تواند تاثیرات مثبتی بر رشد و توسعه صنعت حمل‌ونقل و ایجاد شغل‌های جدید در کشور داشته باشد.
واردات خودروهای جدید و مدرن، به‌ویژه خودروهای اقتصادی و تجاری، می‌تواند باعث بهبود کیفیت خدمات حمل‌ونقل عمومی و خصوصی شود.
به‌عنوان مثال، واردات خودروهای حمل‌ونقل عمومی با استانداردهای بالا می‌تواند کیفیت خدمات حمل‌ونقل عمومی را افزایش دهد و به کاهش آلودگی هوا و بهبود شرایط ترافیکی کمک کند. همچنین، ورود خودروهای جدید به بازار می‌تواند تقاضا برای خودروهای تجاری و باری را افزایش دهد که این امر به رونق صنعت حمل‌ونقل بار و مسافر منتج می‌شود.
