تداوم این روند منجر به کاهش تقاضا برای سوخت خودرو میشود و تاثیر جدی بر بازار آن خواهد داشت. استقبال از برقیها سریعتر از حد انتظار بوده و باعث شده است تحلیلگران بازار نفت در ماههای اخیر پیشبینیهای خود را تغییر دهند. بر خلاف آمریکا و اروپا که نمودار مصرف پس از نقاط اوج، مدتها به شکل افقی باقی میماند، انتظار میرود در بزرگترین کشور واردکننده نفت خام جهان افت تقاضای شدیدی اتفاق بیفتد.
شرکت کارگزاری سیتیک فیوچرز (Brokerage CITIC Futures Co) پیشبینی کرده است تا سال ۲۰۳۰ مصرف بنزین در چین سالانه ۴ تا ۵درصد کاهش یابد. یکی از تحلیلگران نفت در آژانس بینالمللی انرژی میگوید انتظار داشتیم این اتفاقات نه به این زودی بلکه در میانمدت رخ دهد. این مساله قطعا بر تقاضای چین و تقاضای جهانی در سالهای باقیمانده از دهه حاضر تاثیرگذار خواهد بود. چین در بخش اعظم قرن بیست و یکم عامل اصلی رشد بازار جهانی نفت بوده و حالا یکی از ارکان اصلی بازار مصرف در حال سقوط است.
حدود یکپنجم از کل تقاضای نفت در جهان به این کشور اختصاص دارد که تقریبا یکچهارم آن مربوط به بنزین است. علاوهبر کاهش تقاضای سوخت در بخش حملونقل، احتمال افت چشمگیر تقاضا در بخش صنعت (به دلیل کاهش رشد اقتصادی چین) نیز وجود دارد.
محبوبیت فزآینده کامیونهای برقی و همچنین کامیونهایی که از گاز طبیعی مایع استفاده میکنند نیز تقاضا برای گازوئیل را تحتشعاع قرار داده است. طبق گزارش یوبیاس سکیوریتیز (UBS Securities Co)، مصرف گازوئیل چین در سال ۲۰۱۹ به اوج خود رسید که البته تا سال ۲۰۳۰؛ هرسال ۳ تا ۵درصد کاهش خواهد یافت. البته هنوز سوالات زیادی درباره آینده برقیها در چین وجود دارد. مثلا آیا میتوان به برقیسازی کامل این خودروها دست یافت یا خیر و این موضوع چه اثری بر تقاضای سوخت خواهد داشت.
علامت سوال بزرگ دیگر مربوط به خودروهای اتصال برقی دوگانهسوز است که میتوانند با الکتریسیته و یا موتور پشتیبان بنزینی حرکت کنند و عامل بخش عمدهای از رشد فروش خودرو در چند سال اخیر بودهاند، ولی اطلاعات زیادی درباره میزان استفاده رانندگان این خودروها از موتور بنزینی در دست نیست.
آژانس بینالمللی انرژی پیشبینی میکند «برقیسازی» گسترده و در مقیاس انبوه میتواند از سال ۲۰۲۵ به بعد منجر به کاهش تقاضای بنزین در چین شود و میانگین سالانه کاهش تقاضا از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ معادل 2.1 درصد خواهد بود. اما سیتیک انتظار دارد این اتفاق سریعتر رخ دهد، چون بازدهی سوخت و نیز استقبال از برقیها افزایش مییابد و بهعلاوه سرانه یا درصد مالکیت خودرو در جامعه به نقطه اوج رسیده است و در نتیجه افراد کمتری به خرید خودرو نیاز خواهند داشت.
یکی از مهندسان ارشد موسسه مهندسی و برنامهریزی پتروچاینا (از زیرمجموعههای بزرگترین شرکت نفتی چین) در یک مقاله تحلیلی نوشته که امسال ممکن است نقطه عطفی برای بازار نفت تصفیه شده چین باشد، به این ترتیب که مصرف بنزین به حداکثر خود برسد و سپس بهشدت افت کند.
به اعتقاد او تعداد خودروهای بنزینی در این کشور نیز در سال آینده به نقطه اوج میرسد و پس از آن دیگر افزایش نخواهد یافت. پکن بیشاز یکدهه قبل زمینه را برای گذار به سمت برقیها فراهم و یارانههایی به خودروسازان ارائه کرد که فرصت افزایش تولید و کاهش هزینهها را در اختیار آنها قرار داد.
این اقدامات از سال ۲۰۲۱ به ثمر نشست. در این سال تولید خودروهای انرژی جدید (new energy vehicles) نسبت به سال قبل از آن تقریبا سه برابر شد؛ و در سال ۲۰۲۴، در آستانه رسیدن به رکورد ۱۰میلیون دستگاه قرار گرفت.
به گفته یکی از کارشناسان موسسه تحقیقات انرژی آکسفورد، وسایل نقلیه انرژی جدید در حال حاضر حدود ۱۰درصد کل خودروهای موجود در چین را تشکیل میدهند و انتظار میرود که این عدد تا سال ۲۰۲۷ به بیشاز ۲۰درصد و تا دهه ۲۰۴۰ به حدود ۱۰۰درصد برسد.
وی بر همین اساس معتقد است که تا سال ۲۰۴۰، تقاضای نفت این کشور برای بخش خودروهای سبک از رقم فعلی یعنی حدود 5/3 میلیون بشکه در روز به یک میلیون بشکه کاهش پیدا کند.
روند برقیسازی در چین سریعتر از سایر نقاط جهان است. مثلا در آمریکا هنوز فقط حدود ۱۰ درصد از کل آمار فروش خودرو مربوط به برقیها است؛ و پس از پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات هم بلومبرگ انایاف پیشبینیهای خود در مورد رشد بازار این نوع خودروها را بهشدت پایین آورد.
بر اساس دادههای آژانس بینالمللی انرژی، مصرف بنزین در آمریکا در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۲درصد کمتر از قله یا پیک سال ۲۰۰۴ بوده و در اروپا که خودروهای بنزینی و دیزلی هنوز کاملا رایج هستند، مصرف سوخت در بخش حملونقل تنها ۶ درصد نسبت به پیک سال ۲۰۰۷ کاهش یافته است. به نظر میرسد کاهش احتمالی تقاضای بنزین در چین به دلیل گسترش تولید و استفاده از برقیها پدیدهای منحصربهفرد باشد و نمونهای مشابه آن و در چنین سطحی در هیچ کشور دیگری دیده نشود.