بازار سرمایه در دنیا نقش اساسی در تامین مالی شرکتها دارد. ابزارهای مالی بورسی از مهمترین ابزارها برای تامین مالی شرکتها بهشمار میروند. نظامهای تامین مالی در برخی از کشورها عمدتا نظام بازارسرمایه و بازار بدهیمحور است؛ اما در ایران تامین مالی بانکمحور است.
در سالهای اخیر تصویب قوانین و تعیین مقرراتی از جمله قانون توسعه ابزارها و قانون تامین مالی تولید و زیرساختها و دستورالعملهای سازمان بورس، سبب ایجاد و توسعه ابزارهای بازار بدهی و تامین مالی بدهی از طریق بازار سرمایه شده است.
از سوی دیگر، معافیتهای مالیاتی برای افزایش سرمایه از محل سودانباشته سبب انباشت سرمایه و تشکیل سرمایه در شرکتهای بورسی شده است. همچنین معافیت مالیاتی تجدید ارزیابی سبب واقعی شدن ارزش روز داراییهای شرکتها شده است.
عمده شرکتها با دلارهای هزار تومانی ساخته شدهاند و ارزش دفتری داراییها پس از استهلاک، عملا نمایی واقعی از ارزش روز داراییهای شرکتها برای تصمیمگیری به فعالان و سرمایهگذاران و ذینفعان منتقل میکند. همچنین ساختار و توان شرکتهای تولیدی برای اخذ تسهیلات را بهبود میبخشد.
افزایش سرمایههای سنگین از محل تجدید ارزیابی بهصورت سنتی مورد اقبال بازار بوده است که آخرین نمونه آن را در نمادهایی مانند ایرانخودرو و سایپا شاهد بودیم؛ زیرا ارزش واقعی شرکتها مشخص میشود و با توجه به اینکه عمده شرکتها پس از تجدید ارزیابی بهقیمتهای تئوریک کمتر از قیمت اسمی کاهش مییابند، بهصورت تاریخی قیمت بهمرز روانی هزار ریالی بازمیگردد که میتواند سود عاید سهامداران و سرمایهگذاران را کاهش دهد و در عمده موارد بهجز چند شرکت با زیاندهی سنگین، این مهم رخ داده است.
افزایش سرمایه بهکاهش قیمت تئوریک سهام منجر خواهد شد و این موضوع سبب روانتر شدن معاملات سهام در بورس میشود. بهلحاظ رفتاری، معاملات و گردش سهام ارزانتر در محدوده کمتر از ۵ هزار ریال نسبت به سهام گرانتر بیشتر است و این موضوع سبب پویایی و کشف منصفانه قیمت و افزایش کارایی بازار میشود.
با این حال، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی نیز برای تقویت تامین مالی باید بهلحاظ اجرایی و مقرراتی تسهیل و تسریع شود. از این جهت ضرورت دارد فرآیند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی اصلاح و موارد مازاد از فرآیند حذف شود.