به گزارش «اخبار خودرو»،آیین‌نامه واردات خودرو با انتقاد گسترده رسانه‌ها و البته نمایندگان مجلس و فعالان حوزه خودرو مواجه شده است. وزارت صمت نیز در مقابل این انتقادات گارد گرفته و سعی در رد انتقادات دارد؛ تاجایی‌که به‌شکلی بی‌سابقه جوابیه‌های متعدد جداگانه‌ای را به برخی روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری ارسال و منتشر کرده است. با این‌حال، به عقیده برخی کارشناسان؛ همین که وزارت صمت در این شرایط تصمیم جدی برای واردات خودرو دارد، اقدام بسیار مثبتی است. گرچه شاید بهتر بود قبل از تدوین آیین‌نامه با انجمن‌ها، کارشناسان و فعالان حوزه خودرو هم مشورت انجام می‌داد که تا این حد با واکنش منفی مواجه نمی‌شد. در همین زمینه، با احمد نعمت‌بخش؛ دبیر انجمن خودروسازان کشور به گفت‌وگو پرداختیم. این‌که آیا آیین‌نامه واردات خودرو به نفع خودروسازان تدوین شده و این‌که واردات خودرو از سوی خودروسازان با چه هدفی باید انجام شود، مورد بحث قرار گرفته است. به اعتقاد نعمت‌بخش؛ تعیین سقف قیمت، مهم‌ترین ایراد وارده به آیین‌نامه واردات خودرو است، اما این‌که شرایط برای واردات خودرو توسط خودروساز فراهم شود اقدام مناسبی است.

آیین‌نامه واردات خودرو در بخش‌های مختلفی مورد انتقاد قرار گرفته است. بسیاری معتقدند؛ این آیین‌نامه به نفع خودروسازان تنظیم شده است. این آیین‌نامه را چگونه می‌بینید؟
ابتدا باید بگویم که در تنظیم این آیین‌نامه هیچ جلسه‌ای با انجمن خودروسازان برگزار نشده است و نظر مشورتی ما را دریافت نکرده‌اند. در قوانینی مانند قانون رفع موانع تولید، کارگزاران نظام موظف شده‌اند که از انجمن‌ها نظر مشورتی برای پیشبرد امور و کارشناسی‌شدن آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌ها و... اخذ شود. اما در این مورد هیچ‌کس نظر مشورتی از انجمن‌ها دریافت نکرده‌ است. ضمن این‌که در تمام این سال‌ها که خودرو وارد نشده بود، همه خودروسازان را سرزنش می‌کردند و اعتقاد داشتند خودروسازان مانع واردات خودرو هستند. درصورتی‌که انجمن خودروسازان بارها اعلام کرد که مخالف واردات خودرو نیست. حتی من به‌عنوان یک کارشناس پا را فراتر گذاشتم و اظهار کردم باید ۱۰ تا ۱۵درصد برخی اقلام مورد نیاز کشور را از طریق واردات تامین کنیم و ۸۵ تا ۹۰ درصد این واردات هم در اختیار تولیدکنندگان داخلی باشد. یک زمانی جنجالی ایجاد شد بر سر این‌که مربا وارد شده است. چه اشکالی دارد بخشی از نیاز کشور از این طریق تامین شود؟ برای خودرو هم باید این اقدام انجام شود و مشکلی وجود ندارد که بخشی از نیاز خودرو به کشور با واردات تامین شود. ما هم هیچ‌گاه مخالف این بخش نبودیم. اما به‌طور کلی هیچوقت از ما نظر مشورتی نخواسته‌اند.

به طور مشخص در کدام بخش این آیین‌نامه نیاز به بازنگری می‌بینید؟ به عنوان یک کارشناس ایراد اصلی را در کجا می‌بینید؟
برخی از مردم متمول هستند و خودرو بهتر و باکیفیت‌تری می‌خواهند. به نظر من قرار دادن سقف ۲۰هزار دلاری برای واردات خودرو اقدام صحیحی نیست. متاسفانه قراردادن سقف قیمتی باعث گران‌تر شدن خودروهای خارجی در بازار می‌شود. یعنی خودروهایی مانند بنز و ب‌ام‌و و... با این سقف قیمتی گران‌تر خواهد شد.

وزارت صمت و دولت به‌طور کلی چگونه می‌توانستند بحث واردات خودروها را مدیریت کنند؟
دولت می‌توانست تعرفه‌ها را به‌صورت پلکانی دربیاورد؛ یعنی اگر قرار است خودرویی در بازه قیمتی ۲۰ تا ۳۰ هزار دلار و مثلا با تعرفه 50 درصد وارد شود، تعرفه را ۶۰ درصد محاسبه کند. خودرو ۳۰هزار دلاری را ۷۰درصد و خودرو ۴۰هزار دلاری را ۸۰درصد و به همین منوال تعرفه را افزایش بدهد. یعنی با ابزار تعرفه واردات را مدیریت کند. خودروهایی مانند ب‌ام‌و، لکسوس و... در بازار ایران به لحاظ قیمتی کشش دارند. یعنی قیمت این خودروها در بازار ایران نسبت به قیمت بین‌المللی آن بسیار بالاتر است. بنابراین اگر با ما مشورتی می‌شد، این پیشنهاد را مطرح می‌کردیم. باید تعرفه واردات نسبت به ارزش خودرو افزایش پیدا کند و به‌صورت پلکانی محاسبه شود. در این شرایط هم دولت از سود بازرگانی بیشتری بهره می‌برد، هم بازار با تعدیل قیمتی مواجه می‌شد. ضمن این‌که با ورود خودروهای روز دنیا تکنولوژی‌های جدید هم به نمایش درمی‌آید. خودروسازان با آخرین امکانات خودروسازان کلاس بالا آشنا می‌شدند و افراد هم می‌توانستند خودروهای به‌روز را خریداری کنند. در صورتی که دولت سقف قیمتی برای واردات تعیین نمی‌کرد، قیمت خودروهای خارجی که بیش از حد گران شده، افت می‌کرد. درحال‌حاضر خودروهای مدل ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ با قیمت‌های بسیار گران در بازار به فروش می‌رسد.

این روند بر خودروهای چینی چه تاثیری می‌گذاشت؟
به نظر من چون خودروهایی مانند ب‌ام‌و و... امکان واردات ندارند، قیمت خودروهای چینی‌ هم افت نمی‌کند. به‌هرحال در این شرایط چون قیمت خودروهای خارجی افزایش پیدا می‌کند، قیمت خودروهای مونتاژی چینی هم خود را بالا می‌کشد و افزایش پیدا خواهد کرد. مثلا اگر خودرویی خارجی با یک خودرو چینی یک‌میلیارد تومان اختلاف قیمت داشته باشد، در صورت اعمال سقف قیمتی برای واردات، قیمت خودروها افزایش پیدا می‌کند و این اختلاف یک‌میلیاردی حفظ خواهد شد. بنابراین در این شرایط نمی‌توان امیدوار به کاهش قیمت این خودروها در بازار بود.

یک شرط موجود در آیین‌نامه بحث انتقال تکنولوژی است. بسیاری معتقدند این بند مخصوص خودروساز تنظیم شده است تا بتواند واردات انجام دهد. خودروسازان هم تقریبا استقبال خوبی از این آیین‌نامه داشتند و اعلام کردند که برای واردات آماده هستند. بحث انتقال تکنولوژی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
البته این سوال را باید از کسانی که این آیین‌نامه را تدوین کردند بپرسید. اما به‌هرحال این هم یک ایده است. احتمالا خواسته‌اند حالا که قرار است به‌صورت انبوه خودرویی وارد شود، با آن برند خارجی صحبت شود تا خط تولید آن خودرو را در داخل ایجاد کنند. یعنی ابتدا خودرو را به‌صورت سی‌بی‌یو وارد کنند و اگر خودرو مورد استقبال در جامعه واقع شد، بتوان در این بخش سرمایه‌گذاری انجام داد و آن را در داخل تولید کرد. به نظر من این بند از واردات خودرو بد نیست و نمی‌توان خیلی به آن انتقاد کرد. مثلا چه اشکالی دارد خودروسازی فردا خودرویی وارد کند و بتواند در داخل آن را تولید کند؟ با این نوع اقدامات، قطعه‌سازی کشور هم درگیر می‌شود و تولید در داخل بالا می‌رود. همچنین سایر خودروسازان می توانند ابتدا یک خودرو وارد و در ادامه آن را تولید کنند. بنابراین من مخالفتی با این بند از آیین‌نامه واردات ندارم. چراکه این شرایط برای همه سواری‌سازان فراهم است.
بحث انتقال تکنولوژی به‌واسطه واردات را معطوف به حوزه تولید خودرو می‌دانید یا بیشتر به انتقال تکنولوژی در حوزه خدمات پس از فروش؟ واردات خودرو چه تاثیری بر این حوزه دارد؟
واردات خودرو بر همه این موارد اثرگذار خواهد بود. زمان آقای نعمت‌زاده (وزیر اسبق صمت) که قراردادهای خودرویی منعقد شد، به ایشان پیشنهاد کردم که تمام فرآیند یک خودروسازی و به‌اصطلاح از الف تا یای آن را به یک خودروساز خارجی پیشنهاد کنیم. بحث این بود که این «بلدم‌، بلدم» را کنار بگذاریم.
به‌هرحال کشورهای اروپایی از ما پیشرفته‌تر هستند و نمی‌شود منکر شد. اگر یک شرکت اروپایی در ایران خط تولید بزند و اقدام به انتخاب قطعه‌ساز کند و همچنین خدمات پس از فروش بدهد، همگی این‌ها باعث پیشرفت سایر خودروسازان خواهد شد. درگذشته قطعه‌سازان ما از همکاری با رنوپارس بسیار راضی بودند. در بحث خدمات پس از فروش هم شرکت‌های ما می‌دیدند که یک شرکت خارجی چگونه سرویس می‌دهد. آن‌ها هم ترغیب می‌شدند مانند خارجی‌ها عمل کنند. این مساله درنهایت به نفع مردم بود و باعث ارتقای صنعت خودرو می‌شد.

به‌طور کلی اینکه واردات خودرو قرار است انجام شود را چقدر مهم می‌دانید؟ چراکه انتقاداتی انجام می‌شود و وزارت صمت هم نسبت به انتقادات گارد گرفته است؟
نسبت به چند سال اخیر که واردات خودرو ممنوع بود، آزادسازی واردات اقدام مثبتی است. یعنی همین‌که برجام هنوز قطعی نشده، اما دولت یک‌میلیارد دلار برای واردات در نظر گرفته، اقدام مثبتی است و نباید به وزارت صمت حمله کرد. به‌هرحال وزارت صمت هم به دنبال ایجاد شرایط مناسب برای اقشار کم‌درآمد است.
به همین دلیل، بند واردات خودرو زیر ۱۰هزار دلار و مشوق‌های آن را در آیین‌نامه می‌بینیم تا خودروهای پرتیراژ داخلی رقیبی در کنار خود ببینند. به‌هرحال همین‌که در این شرایط بد ارزی یک‌میلیارد دلار در نظر گرفته شده است، بسیار اهمیت دارد. حالا اگر برجام هم به نتیجه برسد، شاید تغییرات بزرگ‌تری در این
بخش ببینیم.