به گزارش اخبار خودرو ، انجمن واردکنندگان تایر از دو سال پیش و با هدف ساماندهی به وضعیت واردات تایر و دفاع از حقوق واردکنندگان و حفظ حقوق مصرف‌کنندگان تاسیس شد.
انجمنی که از بدو تاسیس آن تاکنون توانسته است با ساماندهی به بازار واردات تایر علاوه‌بر باز کردن پای برندهای روز دنیا به ایران تا حدی نیز از جولان تایرهای قاچاق و بی‌کیفیت بکاهد.
[caption id="attachment_204775" align="aligncenter" width="488"]
سیدمحمد میرعابدینی ، دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک ایران[/caption]
سیدمحمد میرعابدینی، دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک ایران در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» از دستاوردهای فعالیت دوساله انجمن واردکنندگان لاستیک، سهم شرکت‌های خارجی از بازار ایران و نظارت‌های سختگیرانه دستگاه‌های نظارتی برای ورود تایر به ایران می‌گوید که در‌نهایت باعث می‌شوند تایرهای خارجی موجود در بازار، همچنان حرف اول را از لحاظ کیفیت در بازار بزنند.
او در این گفت‌وگو از میزان و نیازهای وارداتی تایر به کشور می‌گوید و به برخی ابهامات درخصوص کم بودن تعرفه واردات این محصول به کشور پاسخ می‌دهد.
تعرفه‌هایی که با هر بار رشدشان از سوی دولت می‌توانند زمینه‌ساز افزایش قاچاق به کشور و ایجاد انحصار در صنعت و این‌بار صنعت تایر باشند.
به‌طور متوسط سالانه چه مقدار تایر به کشور وارد میشود؟ به‌طور متوسط سالانه چیزی حدود ۴۰۰هزار تن تایر در این مصرف میشود که ۲۵۰هزار تن آن از طریق تولید داخلی تامین و مابقی نیاز کشور نیز از طریق واردات تامین میشود. بر این اساس سالانه حدود ۱۵۰هزار تن تایر به کشور وارد و در سطح بازار عرضه میشود.
البته آمار اعلامی گمرک جمهوری اسلامی ایران واردات تایر در سال‌های ۹۴و۹۵ را حدود ۱۱۰هزار تن است که مابقی به صورت قاچاق وارد کشور میشود و در واقع همین واردات قاچاق باعث ضربه خوردن تولید داخل و واردکنندگان رسمی خواهد شد.
مهم‌ترین نکته در موضوع واردات تایر، واردات تایرهای سواری در سایزهای HP و UHP (تایرهایی با شاخصه های سرعت بالا) است که تقریبا به صورت صددرصد از طریق واردات تامین می‌شوند.
در بخش تایرهای رادیال اتوبوسی و کامیونی هم بیش‌از ۷۰درصد از نیاز بازار از طریق واردات تامین شده و در بخش تایرهای رادیال کشاورزی، راهسازی و صنعتی نیز صددرصد از نیاز کشور از طریق واردات تامین میشود.
جداول ذیل میزان واردات ۵ ماه ابتدایی سال ۹۶ را نشان می‌دهند.
| سواری | |
| وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری |
| ۲۶٫۴۵۶٫۷۷۱ | ۹۰٫۵۷۱٫۵۲۸ |
| هواپیما - موتور سیکلت – دوچرخه | |
| وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری |
| ۲۹۲٫۵۱۶ | ۱٫۹۶۴٫۳۷۶ |
| تیـــوب | |
| وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری |
| ۱٫۳۶۷٫۳۹۳ | ۳٫۱۲۹٫۸۳۵ |
| اتوبوسی و کامیونی TBR | |||
| ۸۰ – ۳۱۵ | سایــــر | ||
| وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری | وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری |
| ۴٫۴۹۷٫۱۰۷ | ۱۴٫۳۲۴٫۴۹۳ | ۶٫۵۴۸٫۹۶۰ | ۱۸٫۶۴۴٫۱۷۶ |
| راه سازی – صنعتی – کشاورزی – معدنی (OTR) | |||||
| تولید داخل دارد | تولید داخل ندارد | سایــــــر | |||
| وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری | وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری | وزن(کیلوگرم) | ارزش دلاری |
| ۸۰۴٫۴۴۱ | ۱٫۹۸۳٫۵۷۱ | ۶٫۲۶۰٫۶۳۹ | ۲۲٫۵۹۶٫۷۹۳ | ۱٫۳۲۰٫۵۱ | ۴٫۸۹۰٫۷۱۵ |
چه تضمینی برای اصلی و با کیفیت بودن تایرهای وارداتی به کشور وجود دارد؟ تا اواخر سال ۹۴ هیچگونه ضوابطی برای ورود تایر به ایران وجود نداشت و هرشخص یا شرکتی می‌توانست برای واردات این کالا اقدام کند.
اما از اواخر سال ۹۴ پس از دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت مقرر شد تمام واردکنندگان در وزارت صنعت، معدن و تجارت شناسنامه‌دار شوند و پس از رویت قراردادشان با کمپانی تولیدکننده تایر اجازه واردات داشته باشند.
همچنین ارائه خدمات پس‌از فروش از سوی واردکننده نیز براساس آیین‌نامه سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان الزامی شد و تمام محصولات وارداتی باید موفق به گذراندن استانداردهای ملی ایران و استانداردهای روز دنیا مانند E-MARK و SWR اروپا باشند.
ضمن اینکه درج DOT CODE آمریکا نیز هنگام ورود کالا به گمرک بازرسی و ارزیابی میشود. این درحالی است که اجباری بودن اخذ استانداردهای کیفی تنها برای تایرهای وارداتی است و تایرهای تولید داخل نیازی به رعایت استانداردهای سختگیرانه و دقیق بین‌المللی ندارند. به همین دلیل درحالحاضر کالاهای وارداتی با داشتن استانداردهای روز دنیا وارد ایران می‌شوند.
بسیاری از واردکنندگان از تحمیل برخی هزینه‌ها مانند هزینه آزمایش کیفیت تایرها گله دارند و معتقدند این هزینه‌ها بر قیمت تمام‌شده کالا تاثیر می‌گذارد.این مشکل از کجا نشات می‌گیرد؟ در ابتدای تدوین ضوابط جدید واردات تایر، تولیدکنندگان و بخش صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت با این ادعا که اداره استاندارد تایرهای وارداتی را تست نمی‌کند، خواستار ارسال تمام سایزهای تایر به آزمایشگاه‌های تست تایر شدند.
طبق این مصوبه تمام واردکنندگان ملزم به ارسال تایرهای خود به آزمایشگاه‌های تست تایر شدند که در نهایت هزینه‌ای حدود ۱۰میلیارد تومان به واردکنندگان تحمیل شد.
ما در انجمن بارها از مسئولان خواسته‌ایم نتیجه پرداخت این هزینه را که باعث بالا رفتن هزینه تمام‌شده تایر میشود، اعلام کنند تا مشخص شود آیا در این مدت نمونه‌ای از این تایرها در آزمون‌های تست تایر مردود شده‌اند یا خیر؟
چه تفاوتی بین گارانتی تایرهای وارداتی با تایرهایی که در داخل تولید می‌شوند، وجود دارد؟ در حال‌حاضر بر اساس مقررات سازمان حمایت، شرکت واردکننده باید به مدت ۵ سال از تاریخ تولید تایر ضمانت کیفیت به‌همراه ضمانت‌نامه کتبی معتبر به مصرف‌کننده ارائه دهد، درحالی‌که این مدت برای تایرهای تولید داخل ۳سال است.
نکته قابل‌توجه شیوه خرید‌و‌فروش تایرهای وارداتی است که بیشتر به صورت اعتباری انجام میشود. از سوی دیگر به‌دلیل رقابت شدید میان برندهای خارجی ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی نیز در بین نمونه‌های وارداتی بسیار قوی صورت می‌گیرد.
چراکه در صورت ضعف در زمینه خدمات پس از فروش بازگشت سرمایه واردکننده با مشکل مواجه خواهد شد و از سوی توزیع‌کنندگان نیز از آن برند استقبال نخواهند کرد.
چرا سهم صادرات محصولات داخلی به بازارهای جهانی اندک و چندان قابل‌توجه نیست؟ میزان صادرات تایر در سال گذشته براساس آمار اعلامی از سوی گمرک جمهوری‌اسلامی ایران در سال۹۵ ، ۰٫۰۴ درصد از کل تولیدات داخلی بوده است.
در ابتدا باید گفت برای انجام صادرات باید به استانداردها و گواهی‌های کیفی بین‌المللی که ضرورت ورود به بازارهای جهانی هستند، دست یافت. از سوی دیگر باید بازه وسیعی از محصولات و سایزهای موردنیاز در بازارهای جهانی تولید شود و قیمت تمام‌شده نیز نسبت به رقبای پرقدرت خارجی قابل‌رقابت باشد. یکی دیگر از شاخصه‌ها دسترسی به تکنولوژی روز دنیا به‌ویژه در سایزهای سنگین است.
شاید به این دلایل سهم تایرهای ایرانی از بازار صادراتی اندک است. البته در گذشته (۲ دهه گذشته) بازار صادراتی تولیدات داخل بسیار گسترده‌تر از امروز بودند و هم در گروه سنگین و هم در گروه محصول تایرهای سبک به کل کشورهای منطقه صادرات انجام می‌شد.
۶٫درحالحاضر حداقل و حداکثر حقوق ورودی (سود بازرگانی و حقوق پایه گمرکی) برای واردات انواع لاستیک خودرو چنددرصد ارزش لاستیک است؟ با توجه اینکه به تشکیل این انجمن در اواخر سال ۹۴ باعث شد تا خوشبختانه در سال‌های ۹۶-۹۵ تعرفه ثابت بماند اما باید گفت درحالحاضر به‌دلیل تعرفه‌های ۳۲درصدی برای لاستیک‌های سواری، ۲۰درصدی برای لاستیک‌های اتوبوسی و همچنین هزینه‌هایی مانند ۹درصد مالیات بر ارزش‌افزوده، حمل‌و‌نقل، بیمه، استاندارد و خدمات بندری در عمل واردکنندگان تعرفه بالاتری نسبت به آنچه در قانون آمده است، پرداخت می‌کنند.
این موضوع باعث میشود مصرف‌کننده نهایی بین ۴۵ تا ۵۰ درصد در تایرهای سواری - اتوبوسی و کامیونی بهای بالاتری نسبت به بهای خریداری‌شده از سوی واردکننده بپردازد.
به‌عقیده ما در انجمن اگر این تعرفه‌ها و ارقام به صورت مهندسی مدیریت و کاهش یابند، از میزان تایرهای قاچاق و واردات غیرمتعارف به کشور کاسته میشود.
حتی باید توجه داشت برخلاف برخی ادعاها مبنی‌بر بالا بودن تعرفه واردات در کشورهای مختلف، تمام کشورهای همسایه ایران دارای تعرفه ۴درصدی هستند و درواقع این امر بزرگ‌ترین تهدید ورود تایرهای قاچاق به ایران است.
چرا درحالی‌که در کشورهای دیگر تعرفه واردات تایر بیشتر از ایران است، واردکنندگان اصرار به کاهش تعرفه واردات دارند؟ خصوصا برای واردات تایرهای چینی که آمریکا برای آنها تعرفه ۶۰ درصدی اعمال می‌کند.
چنین موضوعی صحت ندارد، کدام کشور مدنظر شماست؟ تعرفه واردات در آمریکا تعرفه ۴درصد، در فرانسه ۴٫۵درصد است و درکره‌جنوبی تعرفه ۵درصدی از واردکننده دریافت میشود. حتی در چین نیز تنها ۱۰درصد تعرفه تعیین شده است و آلمان و ایتالیا هم تعرفه ۴٫۵درصدی را برای واردات تایر به کشورهایشان درنظر گرفته‌اند.
جالب اینجاست در ژاپن با وجود فعالیت بهترین برندهای تولید کننده تایر، تعرفه واردات صفر تعیین شده است. باید در نظر داشته باشیم اساسا وضع تعرفه‌های بالا در گمرکات برای چه خواسته‌هایی وضع می‌شوند.
مگر غیر از این است که برای توسعه تولید داخل هستند. در ۲دهه گذشته که تعرفه بسیار سنگین روی تایرهای وارداتی بسته شده، افزایش تولید داخل و بهبود کیفیت تایرهای داخلی به چه میزان بوده است ؟ آیا تولید تایرهای بایاس وانتی و کامیونی هنوز توجیه دارد؟
اما با این وجود درحالحاضر با تعرفه ۳۲درصدی (تایر سواری) و دیگر هزینه‌های واردات که پیش‌از این به آنها اشاره شد، یک تایر وارداتی که وارد بازار ایران میشود، قیمت آن نسبت به کشور مبدا ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد و در این بین واردکننده تنها ۳ درصد از سرمایه‌گذاری و فروش خود سود می‌برد.
دلیل اصلی بالا بودن سهم قاچاق تایر در بازار ایران چیست؟
به‌طور کلی قاچاق تایر به دو دسته تقسیم‌بندی میشود؛
نخست تایرهای بی‌کیفیتی که نتوانسته‌اند استانداردهای لازم را کسب کنند و این امر سبب میشود مبادرت به قاچاق آن تایر کنند.
دوم به‌دلیل وجود تعرفه بالا در تایر و همچنین الزاماتی مانند خدمات پس از فروش، ارائه فاکتور رسمی، مالیات عملکرد و ... سبب می‌شوند هزینه فروش کالا به‌صورت رسمی بسیار بالا باشد که این امر موجب قاچاق کالا خواهد شد.
درواقع باید بدانیم آنچه امروز به تولیدکننده داخلی و همچنین واردکننده ضربه می‌زند، واردات رسمی نیست بلکه قــاچـــاق است که بدون پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و ... کالا وارد میشود و با قیمت بسیار پایین‌تر در داخل به فروش می‌رسند که این امر سبب ضربه و نابودی تولیدکننده و واردکننده رسمی میشود.
بارها خواستار برگزاری جلسه حضوری با آقای خورشیدی (مدیرکل مبارزه با قاچاق کالاهای هدف) شدیم ولی متاسفانه این امکان فراهم نشد.
