انتقال ویروس کرونا در شبکه حمل‌ونقل عمومی تهران، از ابتدای اعلام وضعیت همه‌گیری کرونا در کشور در زمستان 1398، به موضوعی نگران‌کننده بدل شد. با این همه، در حالی که مجموعه مدیریت شهری تهران، به دلیل مشکلات مالی شدید، برای بیش‌از یک دهه گذشته به جز مواردی، قادر به تزریق اتوبوس‌های جدید به ناوگان اتوبوسرانی پایتخت نبوده، این نگرانی اکنون تشدید هم شده است. دلیل تشدید نگرانی هم واضح است: سرانه صندلی اتوبوس به ازای هر یک‌هزار نفر تهرانی، بسیار پایین بوده و با از رده خارج شدن اتوبوس‌های قدیمی، این شاخص دائما در حال کاهش است. در واقع، کار به حدی بالا گرفته که محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران، چندماه پیش، نسبت به فروپاشی قریب‌الوقوع سیستم حمل‌ونقل عمومی در پایتخت هشدار داد.
اعمال محدودیت‌های تردد در شهر تهران و البته تداوم اعمال طرح‌ترافیک در محدوده قبلی (با وجود برخی هشدارها)، موجب ابتلای برخی رانندگان اتوبوس‌های شهری تهران به ویروس کووید-19 شده که می‌تواند نمونه آماری مبنی‌بر میزان ابتلای شهروندانِ استفاده‌کننده از ناوگان اتوبوسرانی هم باشد.
ضدعفونی کردن اتوبوس‌ها فایده‌ای ندارد
آمارها نشان می‌دهند شبکه اتوبوسرانی تهران حدود 5 هزار و 500 راننده دارد. در حالی که تا پیش از آغاز همه‌گیری کرونا در ایران، آمار مسافران این شبکه به حدود یک‌میلیون و هشتصد هزار نفر در روز می‌رسید اما به‌گفته مسئولان اتوبوسرانی، تعداد مسافران اکنون به کمتر از یک‌سوم (حدود 500 هزار نفر در روز) رسیده است.
روز گذشته محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در مورد وضعیت ابتلا به ویروس کرونا در میان کارمندان اتوبوسرانی پایتخت گفت: «متاسفانه تاکنون یک نفر در اتوبوسرانی تهران، از میان رانندگان، نیروهای ستاد،کارمندان و حتی یک نفر از نیروهای اجرائیات، جان خود را به‌دلیل ابتلا به ویروس کووید-19 از دست داده، همچنین تا کنون بیش از 1200 نفر در اتوبوسرانی تهران در بخش‌های مختلف به این ویروس مبتلا شده‌اند.»
ترفع در ادامه به فارس گفت: «ضدعفونی اتوبوس‌ها، به ویژه اتوبوس های پر مسافر، در ابتدا و انتهای خطوط انجام می‌شود ولی گمان می‌کنم ضدعفونی چندان کارساز نیست. البته پروتکل‌ها را دقیق انجام می‌دهیم ولی مشخص است اگر اتوبوس حتی در ابتدای خط هم ضدعفونی شود، در زمان حرکت 60 نفر مسافر سوار می‌شوند و همه آنها سطوح داخلی اتوبوس را لمس می‌کنند و به این ترتیب، ویروس می‌تواند منتقل شود.»
آیا لغو طرح ترافیک می‌تواند چاره ساز باشد؟
در این میان، عده‌ای هم می‌گویند مدیریت شهری تهران باید با لغو دوباره اجرای طرح‌ترافیک، مردم را به استفاده از خودرو شخصی به جای شبکه حمل‌ونقل عمومی سوق دهد تا سرایت ویروس در این شبکه کاهش پیدا کند.
شهرداری تهران می‌گوید مشکلی با این اقدام ندارد اما تصمیم گیرنده در این مورد، نه شهرداری، بلکه ستاد ملی مقابله با کروناست. از آن‌سو، برخی مسئولان شهرداری تهران هم معتقدند لغو طرح ترافیک، عملا کمکی به کاهش انتقال ویروس نمی‌کند.
غلامحسین محمدی، مدیر روابط‌عمومی و مشاور شهرداری تهران، چندی پیش در در گفت و گو با خبرنگار «دنیای خودرو» در مورد مخالفت شهرداری تهران با لغو طرح ترافیک گفت: «برخی می‌گویند شهرداری به دلیل کاهش درآمدهای خود اصرار به اجرای طرح ترافیک دارد، اما این درست نیست، چون درآمدهای شهرداری از محل اجرای طرح ترافیک بخش بسیار کوچکی از درآمدهای این نهاد را تشکیل می‌دهد.»
مدیر روابط‌عمومی شهرداری تهران ادامه داد: «علاوه‌بر این، براساس تحقیقات و ارزیابی‌های شهرداری تهران، اثر اجرای طرح ترافیک بر ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر تهران تنها حدود 10درصد است، به این معنی که در صورت اجرای مجدد طرح ترافیک، تنها 10درصد به متقاضیان شبکه حمل‌ونقل عمومی در تهران افزوده می‌شود و این برای مدیریت شیوع بیماری چندان نگران‌کننده نیست.»
از آن‌سو زهرا نژادبهرام، عضو شورای شهر تهران هم با اشاره به داده‌های آماریِ موردتایید درباره تاثیر اجرای طرح ترافیک بر فشار واردشده بر شبکه حمل‌ونقل تهران، به «دنیای خودرو» گفت: «شورای شهر مخالفتی با موضوع لغو دوباره طرح ترافیک ندارد و این اتفاق در طول همه‌گیری چند بار رخ داده است. با این همه برخی مطالعات نشان می‌دهند لغو طرح ترافیک تنها منجر به افزایش رفت‌وآمد شهروندان می‌شود و در کاهش آمار مبتلایان تاثیری ندارد. علاوه‌بر این، لغو طرح ترافیک، آمار مسافران در شبکه حمل‌ونقل عمومی، اعم‌از اتوبوس و مترو را نیز به شکل قابل‌توجهی پایین نخواهد آورد و به این ترتیب، اجرای طرح ترافیک منطقی‌تر از لغو آن به نظر می‌رسد.»
این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: «با این همه، تابع نظرات ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم و چنانچه این ستاد تشخیص بر لغو طرح ترافیک بدهد، این موضوع اجرایی خواهد شد.»
