به گزارش «اخبار خودرو»،صنعت خودرو طی سال‌های اخیر در تولید خودرو وضعیت سینوسی داشته است. هرچند به‌طور کلی روند تولید شکل افزایشی به خود گرفته، اما در برخی ماه‌ها شاهد افت تولید و کاهش عرضه خودرو به مشتریان بوده‌ایم. طی سال جاری و تا پایان تیرماه میزان تولید تنها 1.2درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش پیدا کرده است. ضمن این‌که 140هزار دستگاه خودرو نیز از ابتدای سال به‌صورت ناقص تولید شده و تجاری‌سازی نشده است. خودروسازان دلیل این روند را کاهش نقدینگی و همچنین نبود برخی قطعات عنوان می‌کنند. کمبود نقدینگی سبب شده است خودروساز توانی برای پرداخت پول به قطعه‌ساز نداشته باشد و عدم تزریق پول به قطعه‌ساز تولید را با چالش مواجه کرده است. البته قطعه‌سازان همواره به رساندن قطعات به خط تولید خودروسازان حتی با وجود مشکلات در پرداخت پول تاکید کرده‌اند. این روند باعث شده است خودروها نیز از کیفیت مناسبی برخوردار نباشند. چراکه خودروساز مدعی است با زیان تولید می‌کند و نمی‌تواند افزایش هزینه مواد اولیه را برای قطعه‌سازان پوشش دهد. به‌طور کلی روند صنعت خودرو با جدی‌شدن بحث عرضه خودرو در بورس کالا دچار تغییراتی خواهد شد. هرچند خودروسازان به‌نوعی با عرضه خودرو در بورس کالا موافق هستند، اما از حالا نگران پول خودروهایی هستند که مجلسی‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اند. در همین زمینه با احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن تولیدکنندگان خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت خودروسازان در بحث تولید و فروش طی ماه‌های اخیر به چه صورت بوده است؟
براساس آمار تولید هرچند پس‌رفت نداشته‌ایم اما رشد آن‌چنانی هم نداشته‌ایم. ما همچنان از قیمت‌های دستوری آسیب می‌بینیم و زیان انباشته توان مالی را کاهش داده است. وقتی توان مالی وجود ندارد، نمی‌توان به قطعه‌ساز پولی پرداخت کرد. بسیاری از قطعه‌سازان هم توان مالی اندکی دارند و نمی‌توانند تولید داشته باشد. نتیجه این روند، وجود 140هزار دستگاه خودرو ناقص در کارخانه‌ها شده است. البته طی تعطیلات تابستانی خودروسازان توانستند بخشی از این خودروها را تجاری‌سازی کنند. اما به‌هرحال توان مالی و نقدینگی پایین باعث شده است خودروسازان نتوانند وضعیت تولید را بهبود ببخشند. در گروه ایران‌خودرو هر خودرو با 30میلیون تومان زیان تولید می‌شود. این وضعیت مانند آن است که در داشبورد هر خودرو 30میلیون تومان هم قرار دهیم. چنین روندی باعث شده است تولید تحت‌شعاع قرار بگیرد. در حوزه تولید خودروهای سواری در تیرماه سال 1400 حدود 79هزار دستگاه تولید داشته‌ایم، درصورتی‌که این میزان در تیرماه سال 99 بیش از 94هزار دستگاه خودرو بوده است. بنابراین شاهد کاهش حدود 16درصدی تولید خودروهای سواری بوده‌ایم. هرچند به شکل تجمیعی ما رشد تولید را از ابتدای سال داشته‌ایم. در 4ماهه نخست سال 1400 بیش‌از 296هزار دستگاه خودرو سواری تولید شده است. این رقم در سال 99 حدود 292هزار دستگاه خودرو بوده است. یعنی در این بخش 1.2 درصد رشد داشته‌ایم.
عنوان شده است طی ماه‌های اخیر تعداد خودروهای فاکتورشده از سوی خودروسازان بسیار اندک بوده، وضعیت خودروهایی که ازسوی ایران‌خودرو و سایپا فاکتور می‌شوند، به چه شکل است؟
مسلم است این خودرو ابتدا باید تجاری و سپس به مردم تحویل شود. این در حالی است که خودرو از صدها قطعه تشکیل می‌شود و درصورتی‌که یکی از اقلام آن وجود نداشته باشد، نمی‌توان به مشتری تحویل داد. به‌هرحال در تیرماه با کاهش تولید مواجه بودیم و به همین نسبت اگر کمتر تولید کنیم کمتر هم خودرو تحویل داده می‌شود.
با روی کار آمدن دولت جدید بحث عرضه خودرو در بورس کالا دوباره و این بار به شکل جدی‌تری مطرح شده است. با توجه به همسویی مجلس و دولت به نظر می‌رسد عرضه خودرو در بورس اتفاق خواهد افتاد. این مساله از چه منظر می‌تواند به نفع خودروسازان نباشد؟
همواره بر تجربه‌ای که در گذشته داشتیم، تاکید کرده‌ام. بنابراین همچنان معتقدم باید به روش گذشته عمل کنیم. اما در مورد عرضه خودرو در بورس کالا چند جلسه در کمیسیون صنایع‌ومعادن مجلس حضور داشتیم و به طراحان این طرح معایب آن را گوشزد کردیم. نمی‌شود خودرویی در بازار سرمایه به قیمت 300میلیون تومان به فروش برسد و از این رقم مثلا 50میلیون تومان را به حمل‌ونقل عمومی و مقداری را به بخش‌های دیگر اختصاص دهیم.
این کار ناشدنی است. قانون تجارت این مساله را زیر سوال می‌برد و خودروساز به‌عنوان یک بنگاه تولیدی باید پول کالای خود را بردارد و سرمایه توسعه خود کند. ما در انجمن خودروسازان 27 عضو داریم. حالا صنعت خودرو انحصاری است یا فولاد مبارکه؟ فولاد مبارکه تنها شرکت تولیدکننده ورق در ایران است. چگونه می‌شود که فولاد مبارکه همه محصولاتش را در بورس عرضه می‌کند و پول آن را هم برمی‌دارد، اما آقایان می‌خواهند بخشی از پولی را که بابت فروش خودرو به دست می‌آید، در جاهای دیگری هزینه کنند. پیشنهاد ما این بود خودرو به مدت یک‌سال و به‌صورت آزمایشی در بورس عرضه شود. ضمن این‌که منافع این عرضه نیز به خودروساز اخصاص پیدا کند.
این روزها بحث کیفیت خودروها بسیار مطرح است. چرا مردم از کیفیت خودروها رضایت ندارند؟
درحال‌حاضر خودروسازان با زیان تولید می‌کنند. چراکه رشد بهای مواداولیه تولید بیش از افزایش قیمتی است که شورای رقابت به خودروسازان اختصاص می‌دهد. همین افزایش قیمت مواد اولیه برای قطعه‌ساز هم وجود دارد. قطعه‌ساز به خودروساز مراجعه کرده و تقاضای افزایش 30درصدی می‌کند. اما خودروساز می‌گوید فقط همان 10درصد شورای رقابت را می‌تواند اضافه کند.
در این شرایط، چه توقعی باید از کیفیت قطعات قطعه‌سازان و خودروها داشته باشیم؟ آن‌هم درحالی‌که 86درصد خودرو را قطعات آن تشکیل داده‌اند. قطعه‌ساز باید سود به دست بیاورد که بخواهد روی کیفیت کار کرده و ماشین‌آلات خود را نو کند. خیلی از قطعه‌سازان با ماشین‌آلات 30 سال پیش کار می‌کنند. همان‌موقع هم قطعه‌سازان ماشین‌آلات دست‌دوم را خریداری کردند. اصولا با این شرایط قطعه‌سازان هم پولی ندارند که بخواهند بر توسعه و خرید ماشین‌آلات سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین با همان ماشین‌آلات قدیمی قطعات را بیرون می‌دهند و مردم از کیفیت ناراضی هستند.
قطعه‌سازان مدعی هستند قطعات را با کیفیت بسیار خوبی تولید می‌کنند و در اختیار خودروسازان قرار می‌دهند. پس پایین بودن کیفیت خودرو و نارضایتی مردم چگونه ایجاد می‌شود؟
شما باید این سوال را از قطعه‌سازان بپرسید که وقتی خودرو کیفیت ندارد، چگونه مشکل از قطعه نیست؟ همان‌طور که گفته شد؛ 86درصد خودرو را قطعات آن تشکیل می‌دهد. البته می‌دانیم شرایط تولید برای قطعه‌سازان مناسب نیست.
قطعا وقتی از قطعه‌سازان سوال کنید آیا خودروساز با سود کافی به شما پول پرداخت می‌کند، جوابشان منفی است و می‌گویند خودروسازان به ما افزایش قیمت نمی‌دهند و ما ضرر می‌کنیم. خطوط تولید قطعه‌سازان نیازمند سرمایه‌گذاری و نوسازی تجهیزات است. اما اگر قیمت قطعات توسط خودروساز اصلاح نشده و سودی از تولید عاید قطعه‌ساز نشود، تولید زنجیره تامی خودروسازان نیز یا متوقف می‌شود یا این‌که با کاهش کیفیت همراه خواهد شد که این درنهایت به زیان مصرف‌کننده است.
