به گزارش «اخبار خودرو»،این روزها تولیدکنندگان به‌واسطه اجرای برخی طرح‌ها با چند چالش مواجه شده‌اند. هرچند این چالش‌ها قرار است درنهایت به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده تمام شود، اما مشکلات ریزودرشت این طرح‌ها خود به معضلی برای هر دو طرف عرضه و تقاضا تبدیل شده است. بحث نصب کد رهگیری و شناسه کالا چند وقتی است که به‌صورت یک الزام درآمده؛ این طرح قرار است بازار را ضابطه‌مند کند و به آن سروسامان بدهد، اما ریزه‌کاری‌های بسیار آن باعث شده است پرونده‌های قضایی برای تولیدکنندگان تشکیل شود. به‌نظر می‌رسد باید پیش از اجباری شدن، این طرح ابتدا برای چند قلم کالا و به‌صورت پایلوت اجرا می‌شد و پس از گرفتن باگ‌ها و اشکالات آن به‌صورت سراسری و برای ۵۲ قلم قطعه به اجرا درمی‌آمد. چراکه بسیاری از قطعات در گذشته تولید شده، اما این شناسه‌ها را دریافت نکرده‌اند. مشکلات و چالش‌های مالیاتی نیز مساله دیگری است که با اجرای این طرح به وجود آمده، بحث دیگری که این روزها فروش شرکت‌های قطعه‌ساز در حوزه افترمارکت را به هم ریخته، بحث تقسیم‌بندی سود بین تولیدکننده و توزیع‌کننده است. تولیدکننده تا ۱۷درصد می‌تواند سود کسب کند و بنکدار و نماینده هم طبق قانون ۳درصد سود می‌تواند کسب کند. این سود پایین باعث شده است نمایندگان و بنکداران یا خریدی نداشته باشند یا میزان خرید را بسیار کاهش دهند و به دنبال خرید اعتباری و بلندمدت باشند.
در همین زمینه با محمدرضا نجفی‌منش، رئیس کمیسیون تسهیل کسب‌وکار اتاق تهران و رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور به گفت‌وگو پرداختیم. وی معتقد است؛ سود پایین درنظر گرفته‌شده برای بنکداران بر فروش تاثیرگذار بوده و امیدوار است این سود تا ۲۸درصد افزایش پیدا کند تا شرایط برای افراد فعال در بازار فراهم شود؛ چراکه محصول ممکن است تا به دست مشتری برسد چند دست بچرخد.
آیا درخصوص کد رهگیری و شناسه‌ها با وزارت صمت مذاکره شده است؟
کاری که وزارت صمت در این خصوص مدنظر دارد، در نهایت به نفع تولید داخل است. اما اکثر تولیدکنندگان گلایه‌هایی دارند که شامل دو بخش می‌شود. نخست آنکه گفته می‌شود کالا به‌صورت قاچاق وارد کشور شده و دوم آنکه می‌گویند کالا از کارگاه‌های بی‌نام‌ونشان و اصطلاحا زیرپله‌ای وارد بازار می‌شود. این کالاها وضعیت بازار تولیدکنندگان داخلی را به‌هم می‌ریزد. بدترین حالت این است که کالاهای بی‌نام‌ونشان با برندهای خارجی وارد بازار می‌شوند. این کالاها به اسم برندهای وارداتی است، اما در ایران ساخته شده‌اند و علامت استاندارد هم ندارند و در نهایت به زیان مصرف‌کننده هستند. البته کل مساله درنهایت خوب است و اگر عملیاتی شود و نتیجه بدهد، باعث خواهد شد کالاهای عملیاتی وارد بازار شوند.
حتی با بستن مرزها و جاده‌ها یا ورود به مغازه‌ها باز هم امکان کنترل این مساله وجود ندارد، اما این روش وزارت صمت امکان کنترل بازار را به‌وجود می‌آورد. با اجرای این طرح چهار مشخصه روی کالا دیده می‌شود. شناسه کالا مشخص می‌کند که این کالا در چه شرکتی تولید شده است. کد رهگیری برای هر کالا خاص است و تکرار نمی‌شود و می‌توان اصالت کالا را با کد رهگیری مسجل کرد. قیمت تولیدکننده و مصرف کننده هم روی کالا درج می‌شود. در این بخش نیز اشکالاتی وجود داشت که حل شد. اما کالای تولیدشده بلافاصله به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. از این رو سود نهایی برای تولیدکنندگان چندان راضی‌کننده نیست. باید این موضوع را هم مانند سود کالاهای عمومی حداقل به ۲۵ تا ۲۸درصد برسانند که انگیزه‌ای برای آن‌ها وجود داشته باشد.
درحال‌حاضر شرایط بازار باتوجه به سود پایین فروش به چه صورت است؟
نمی‌توان گفت بازار قفل شده است. درحال‌حاضر این طرح قرار است عملیاتی شود و تمام موارد عنوان‌شده در آن پیش‌بینی است. به نظر من بازار قفل نخواهد شد، اما اگر به آن‌ها کمک کنیم انگیزه بیشتری خواهند داشت که نحوه عرضه رسمی‌تر باشد و نه زیرزمینی. نمی‌توان تمام انبارها وکالاها و مجموعه‌ها را کنترل کرد و بهترین حالت این است که برای ورود این تولیدکنندگان انگیزه ایجاد کرد. یکی از این انگیزه‌ها تعیین سود مناسب است. می‌توان ابتدا با سود کم شروع شود و به تدریج افزایش یابد. دولت می‌گوید چرا باید اختلاف بین کارخانه و مصرف‌کننده ۲۷ یا ۲۸درصد باشد و این اختلاف باید به ۱۸درصد برسد. این گفته از نظر کلامی درست است، اما در اجرا به مشکل می‌خورد.
آیا این اختلاف سود باعث افزایش کالای تقلبی در بازار نمی‌شود؟
با توجه به این‌که امکان مشاهده شناسه کالا و استعلام کد رهگیری براساس الزامات جدید وجود دارد، کالای تقلبی سریع مشخص می‌شود. پس هر کالایی که این مشخصه‌ها را نداشته باشد، حکم کالای تقلبی و قاچاق را دارد.
به نظر شما مصرف‌کنندگان از این کد به‌عنوان عامل شناسایی اصالت قطعه استقبال کرده و از آن استفاده می‌کنند یا به آن اهمیتی نمی‌دهند؟
مصرف‌کننده به دو موضوع اهمیت می‌دهد؛ نخست آنکه درخصوص درست بودن قیمت کالا استعلام بگیرد. ازسوی‌دیگر، باتوجه به آنکه قصد دارد قطعه را برای خودرو گران‌قیمت استفاده کند، اصالت کالا را مهم می‌داند. این موضوع باید فرهنگ‌سازی شود تا مصرف‌کنندگان از این کدها استفاده بهینه کنند. اگر از این کدها استفاده نشود، بازدهی کافی را نخواهد داشت. البته برخی تولیدکنندگان تمایلی ندارند که قیمت تولید آن‌ها را برای رقبای خارجی‌شان مشخص شود. چراکه ممکن است برخی تولیدکنندگان مانند چینی‌ها، کالایی مشابه با قیمتی پایین‌تر را تولید کنند. این نگرانی پربیراه نیست. اما از یک‌سو کالای مشابه تولید داخل اجازه واردات ندارد و از سوی دیگر؛ در صورت ورود قاچاق با این طرح به دام می‌افتد. پس این طرح باید عملیاتی و تست شود.
فیزیک و کلیت این طرح به نفع تولید داخل است، به‌ویژه زمانی که رقیب خارجی بی‌نام‌ونشان وجود دارد. اگر این طرح انجام شود و توزیع‌کننده بداند که چنین کالایی به‌عنوان کالای قاچاق شناخته می‌شود، کمک‌کننده خواهد بود. ممکن است کالاهایی هم از قبل در فروشگاه‌ها وجود داشته باشند که خریداران می‌توانند این کالاها را از شرکت تولیدکننده استعلام بگیرند. در صورت تایید این کالا کد نیز تایید می‌شود و به کالا تعلق می‌گیرد.
