به گزارش «اخبار خودرو»،صنعت و بازار خودروهای تجاری در سنوات گذشته مشکلات بسیاری را تجربه کرده‌اند؛ مشکلاتی که این بخش را با نوسانات بسیاری همراه کرد. این مشکلات که از بازار، قیمت، کیفیت تا واردات و تولید را درگیر کرده، باعث شده است در این سال‌ها بازار خودروهای تجاری به رکود باورنکردنی وارد شود. رکودی که توانسته این صنعت 50 ساله کشور را در نابسامانی فرو ببرد. گرچه برخی فعالان این صنعت بر این باورند که از اواخر سال گذشته بازار تجاری‌ها شرایط بهتری را تجربه می‌کند اما باید این موضوع را در نظر گرفت افزایش قیمت‌ها در سال‌های اخیر به شدت بر بازار این خودروها تاثیر گذاشته و روند منفی را در آمار فروش این خودروها اعمال کرده است.
نگاهی به بازار خودروهای تجاری در دهه اخیر
بررسی بازار خودروهای تجاری در یک یا دو دهه اخیر نشان از افت بیش از حد در زمینه تولید و خرید و فروش خودروهای تجاری داشته است. بین سال‌های 88 تا 90 تولید سالانه خودروهای تجاری به حدود230 هزار دستگاه (با احتساب تولید وانت به عنوان یکی از تجاری‌های سبک) می‌رسید. هرچند این تولید در برخی سال‌ها با افت و در برخی سال‌های دیگر با رشد همراه بود، اما در سال‌های 94 و 95 و هم‌زمان با دستیابی به توافقات برجامی، این صنعت با شکوفایی همراه شد و امید آن می‌رفت که دوباره جان تازه‌ای بگیرد. با این‌حال، با اجرای دوباره تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران، این صنعت با تجربه نیم قرن دچار مشکلات بسیار شد و شاهد مجدد افت تولید بود. تا آنجا که تولید خودروهای تجاری در یکی، دو سال گذشته به کمترین میزان خود نسبت به سال‌های قبل رسید. با آن که برخی از فعالان صنعت خودروهای تجاری بر این باورند که شرایط تولید و فروش در سال 1400 در مقایسه با سال‌های بعد از تحریم‌ها بهبود یافته است اما با وجود اعلام افزایش 3 درصدی تیراژ تولید خودروسازان، سال گذشته تنها در مجموع حدود ۹۴هزار دستگاه انواع خودروی تجاری سبک و سنگین در کشور طی سال گذشته تولید شده است که همچنان تفاوت مشخصی با سال‌های طلایی این صنعت دارد.

تاثیر مشکلات تحریم و تولید بر بازار تجاری‌ها

موضوع مهم اما این‌جاست مشکلات نه‌تنها بر تولید تاثیرگذار بوده‌اند بلکه فروش خودروهای تجاری را هم به شدت تنزل بخشیده است. موضوعاتی که به طور مستقیم روی تولید تجاری‌ها تاثیر منفی داشت، بیش از همه مربوط به تحریم‌ها و ترک بازار ایران از سوی تجاری‌سازان اروپایی بود. اما در بخش فروش این خودروها باید اشاره‌ای به افزایش نرخ ارز و درپی آن قیمت خودروهای تجاری موجود در بازار کرد. ازسوی‌دیگر برخی محدودیت‌های داخلی از جمله عدم واردات کامیون و اتوبوس به صورت CBU باعث شد موجودی محصولات پرتقاضا در بازار داخلی به کمترین میزان خود رسیده و روی قیمت این خودروها و در پی آن حجم فروش خودروسازان تاثیر بسزایی بگذارد. تا آنجا که بزرگ‌ترین تجاری‌ساز دولتی کشور طی چهار ماه سال جاری تنها 2690 دستگاه انواع محصولات تجاری خود را به فروش برساند.

کاهش فروش تجاری‌ها درپی انتظار متقاضیان

اما فروش خودروهای تجاری در این سال‌ها تنها به دلیل جهش چندباره قیمت‌ها با افت همراه نبوده بلکه موضوعات دیگری نیز بر این وضعیت تاثیر داشته‌اند. از جمله آنکه دولت‌ها و سازمان‌های ذیربط با اعلام برنامه‌هایی برای نوسازی ناوگان، اکثر متقاضیان این خودروها را از خرید منصرف کرده و در انتظار خودروهای ارزان‌تر و برخوردار از تسهیلات نگه داشتند؛ در این میان می‌توان به واردات مدل‌های کارکرده اروپایی اشاره کرد که هنوز آن‌طور که مورد انتظار است، نتوانسته‌اند به نوسازی ناوگان و تامین تقاضای بازار داخلی بینجامد. تقریبا می‌توان گفت تمام این طرح‌ها طی سال‌های اخیر نافرجام باقی ماندند و تنها باعث شدند تا بخش اعظمی از متقاضیان خودروهای تجاری، نسبت به خرید به موقع خودروها منصرف شده و وقفه ایجادشده سبب شد با جهش قیمتی اکثر این خریداران با کاهش توان خرید مواجه شوند که در کنار تاثیرپذیری قیمت تجاری‌ها از افزایش نرخ ارز، افت فروش محصولات تجاری را به همراه داشته است.
امید متقاضیان تجاری‌ها به بازگشت اروپایی‌ها
از سوی دیگر نبود مدل‌های پرتقاضا به ویژه اروپایی‌ها در بازار، فروش تجاری‌ها را با کاهش شدید همراه کرد. می‌توان دلیل آن را در نبود مدل‌های رقابتی در بازار و عدم تمایل بسیاری از خریداران نسبت‌به سرمایه‌گذاری روی مدل‌های آسیایی عنوان کرد. هرچند بارها اعلام شده است اکثر فعالان صنعت حمل‌ونقل در کشور علاقه بسیاری به مدل‌های اروپایی دارند و آن‌ها را با جاده‌های ایران سازگارتر می‌دانند. شاید بتوان گفت اکثر این متقاضیان در این سال‌ها به امید امضای دوباره برجام و بازگشت اروپایی‌ها به بازار داخلی دست نگه داشته و تمایل دارند برای خرید مدل‌های روز خودروسازان اروپایی، هزینه کنند. تمام مشکلات این بخش دست‌دردست یکدیگر داده و افت فروش را به همراه داشتند. حالا هم اگر برای این صنعت بزرگ کشور چاره‌اندیشی نشود، احتمال آنکه حتی بزرگان این صنعت هم با تولید خداحافظی کنند و بازار را تحت‌تاثیر قراردهند، بسیار است.