به گزارش «اخبار خودرو»،بسیاری از ما هنگام مسافرت بین‌شهری در جاده‌های کشور، جسد حیوانات را دیده‌ایم. برخورد با حیوانات در جاده‌ها پیامدهای منفی گوناگونی دارد ازجمله جراحت و مرگ حیوانات، خطر برای سرنشینان خودروها، نابودی گونه‌های در معرض خطر، تلف شدن دام‌ها یا حیوانات خانگی، آسیب به خودروها، ایجاد مناظر با بار روانی منفی (به‌خصوص در مناطقی که پذیرای توریست هستند.) باتوجه به این موارد، توجه به پدیده مرگ حیوانات به‌ویژه در ایران که به‌دلیل وسعت و تنوع جغرافیایی میزبان بسیاری از گونه‌های حیوانات است، در برنامه‌های راه‌وشهرسازی ضروری به نظر می‌رسد. در این خصوص یافته‌ها نشان می‌دهند بیش‌از نیمی از مرگ‌ومیر یوزپلنگ آسیایی به‌طور مستقیم با تصادفات جاده‌ای ارتباط داشته است. در این خصوص، در جاده پارک ملی گلستان ۳۹درصد از تلفات جاده‌ای حیات‌وحش کشور و ۷۸درصد تلفات جاده‌ای پلنگ‌ها اتفاق می‌افتد.
جاده‌ها؛ قاتل حیوانات!
در بسیاری از کشورها امکان تصادف با حیوانات وجود دارد. به‌عنوان‌مثال در کشور کانادا سالانه نزدیک به 9900تصادف با حیوانات در آلبرتا گزارش می‌شود. در ایران نیز رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست گلستان گفته است امسال ۵۷ حیوان وحشی از گونه‌های مختلف به دلیل تصادف جاده‌ای در این استان تلف شدند و بیشترین مرگ گونه‌های حیات‌وحش با ۲۳ مورد مربوط به شغال و گراز است. در این باره چندی قبل محمود شکیبا، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست گلستان اظهار کرد: «در این‌مدت 2قلاده خرس قهوه‌ای، پلنگ و تعدادی مار، جوجه تیغی، عقاب، جغد جنگلی، سهره جنگلی، تشی، روباه، گربه‌جنگلی و توکای سیاه به‌دلیل برخورد با خودروهای درحال عبور از جاده‌های گلستان تلف شدند.» وی آمار تلفات جانوری گلستان در مدت مشابه سال گذشته را ۱۰۴ مورد اعلام کرد. رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان افزود: «بیش‌از ۹۰درصد تلفات گونه‌های جانوری مربوط به حیات‌وحش پارک ملی گلستان است که در حین عبور از جاده میان‌گذر، با خودروهای در حال تردد برخورد می‌کنند.» شکیبا ادامه داد: «عبور جاده از زیستگاه اصلی حیات وحش در پارک ملی گلستان باعث بروز تلفات جانوری می‌شود. مهم‌ترین راهکار مقابله با آن تغییر مسیر جاده اصلی تهران - شمال به محدوده خارج از این پارک ملی و استفاده از جاده فعلی برای تردد گردشگران و طبیعت‌گردان است.» وی تاکید بر تردد با سرعت کم در جاده میان‌گذر پارک ملی گلستان و احداث روگذر را از دیگر راهکارهای موثر به‌منظور جلوگیری از تلفات جانوری ناشی از سوانح رانندگی برشمرد. رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان همچنین آخرین تلفات جانوری را مربوط به یک قلاده پلنگ دانست و گفت: «لاشه این حیوان چندی قبل توسط مردم محلی در منطقه جنگلی دره شمالی خدراولیا شهرستان کلاله در شرق استان کشف شد.»
فنس‌کشی اطراف جاده، راهی برای نجات حیوانات
در این میان خبرها حاکی از آن است چند روز قبل یک توله‌یوز آسیایی در محور میامی-عباس‌آباد، در اثر سانحه تصادف کشته شد. در این باره کامبیز برادرانی، پژوهشگر حیات‌وحش و فعال محیط‌زیست اظهار کرد: «این هشتمین یوزی است که در یک‌دهه اخیر در کشور بر اثر تصادف از بین رفته است.» وی با بیان اینکه این یوز تلف‌شده، نابالغ بوده است، افزود: «براساس شناسایی خال‌ها توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی، احتمالا این جانور از نمونه‌های شناسایی‌شده منطقه توران نبوده است.» این پژوهشگر حیات‌وحش تصریح کرد: «طبق گزارش‌ها، محل تصادف از سمت تهران به مشهد، بعد از میامی و در فاصله 15 کیلومتری فنسی است که برای کنترل تصادفات جاده‌ای یوزها در این محل کشیده شده است.» برادرانی عنوان کرد: «فنس‌کشی‌ها مسیرهایی را که یوز از آن عبور می‌کند و وارد جاده می‌شود، مسدود کرده و در واقع یوز را به روگذرها (پل) و زیرگذرهایی که وجود دارد، هدایت می‌کند. این همان کاری است که در همه دنیا برای جلوگیری از تلفات جاده‌ای حیات وحش پیشنهاد می‌شود.» وی اضافه کرد: «البته در برخی کشورها دیوار را مناسب‌تر می‌دانند؛ چرا که برخی حیوانات توانایی دیدن فنس را ندارند و ممکن است با آن برخورد کنند و متخصصان حیات‌وحش و محیط‌زیست طبیعی به همین خاطر احداث دیوار را پیشنهاد می‌کنند، البته دیوارکشی نیز باعث تخریب منظره جاده می‌شود.» این فعال محیط‌زیست افزود: «به عنوان پیشنهاد بینابینی می‌توان در طراحی فنس به شکلی عمل کرد که با استفاده از رنگ‌هایی جلب‌توجه کند و مانع برخورد حیوانات با آن شود.» برادرانی با بیان اینکه محدوده فنس‌کشی‌شده موجود در محور میامی به کاهک و عباس‌آباد نیز ناقص است، عنوان کرد: «از کل این مسیر پرخطر، فقط 4کیلومتر در هر طرف جاده فنس‌کشی شده و بخش‌هایی از آن ناقص بوده، البته فنس‌های همین محدوده هم دزدیده شده‌اند.» وی با تاکید بر اینکه فنس‌کشی بدون حفاظت، در معرض خطر سرقت و فاقد روگذر و زیرگذر مناسب برای عبور و جابه‌جایی حیات وحش به دو طرف جاده فایده‌ای ندارد، بیان کرد: «بهتر است فنس‌های باقیمانده در حاشیه جاده در محدوده کریدور جمع‌آوری شوند و کل مسیر پرخطر کریدور با سیستم روشنایی قوی برای جابه‌جایی یوزها بین دو طرف جاده نورانی شود. همچنین اعمال محدویت سرعت با نصب دوربین‌های کنترل سرعت و ثبت میانگین سرعت در کل مسیر پرخطر کریدورهای عبوری یوزها به‌عنوان راهکار جایگزین در کوتاه‌مدت پیشنهاد می‌شود.» این پژوهشگر حیات‌وحش با بیان اینکه رانندگان فقط وقتی به دوربین کنترل سرعت نزدیک می‌شوند، سرعت مجاز را رعایت می‌کنند و بعد از عبور از دوربین با سرعت بالا به مسیر خود ادامه می‌دهند، بیان کرد: «به‌همین علت باید در کل مسیر 40کیلومتری پرخطر کریدور یوز آسیایی محدودیت سرعت اعمال شود.»
