سیستم ایزوفیکس (isofix) یک استاندارد جهانی برای اتصال صندلی کودک است و از سال ۲۰۱۱ تقریبا در تمامی خودروها به‌کار گرفته می‌شود.

نشستن خردسالان روی صندلی خودرو، چه عقب و چه جلو، بسیار خطرناک است، زیرا جثه آنها نسبت به اندازه صندلی کوچک‌تر است و این تفاوت موجب می‌شود کمربند ایمنی کاملا آنها را در برنگیرد و از آنها در مقابل حوادث محافظت نکند.

برای حل این مشکل باید از صندلی‌هایی که مخصوص کودکان برای ایمنی کودک استفاده شود. این صندلی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کودک را کاملا در برمی‌گیرند زیرا کمربندهایی دارند که متناسب با جثه کودک است و او را پوشش می‌دهد.

درواقع ایزوفیکس یک سیستم نصب استاندارد صندلی خودرو کودک طبق استاندارد بین‌المللی است و براساس آن صندلی خودرو کودک یا پایه آن باید به‌طور خودکار روی دو گیره فلزی یا همان نقاط ثابت‌کننده در وسیله‌نقلیه قفل شود، در این حالت نیازی به استفاده از کمربند ایمنی خودرو برای بستن صندلی کودک نیست. براساس این استاندارد جهانی، نصب ایزوفیکس روی صندلی‌ها اجباری است و کمپانی‌های معتبر و صاحب‌نام ملزم به تجهیز صندلی‌های خودروهایشان هستند.

حساسیت بین‌المللی

استفاده از صندلی کودک در خودروها یکی از قوانین راهنمایی‌ورانندگی است و در بسیاری از کشورهای جهان اجرا می‌شود. قوانین و شرایط استفاده از صندلی کودک در خودروها در کشورهای مختلف متفاوت است. در برخی کشورها تنها نوزادان و شیرخواران مشمول این قوانین هستند اما در دیگر کشورها استفاده از صندلی کودک شامل افراد زیر ۱۷ سال است.

به‌طورکلی بیشتر کشورها استفاده از این وسیله‌ایمنی را برای سرنشینان زیر ۱۲ سال عملیاتی کرده‌اند و نسبت به این موضوع بسیار حساس هستند و با متخلفان به شدت برخورد می‌کنند.

معمولا این صندلی‌ها توسط مالکان خریداری و در خودرو نصب می‌شوند. شرکت‌های خودروساز نیز عموما در روند طراحی خودرو اقدام به محاسبه و جانمایی اتصالات صندلی‌ و همچنین انطباق عملکرد کمربندهای ایمنی خودرو در صورت نصب این صندلی‌ها می‌کنند. ضمن اینکه در ارزشیابی تست‌های ایمنی به این موضوع نیز توجه خاصی می‌شود و نمره بالایی به آن تعلق می‌گیرد.

هشدار کارشناسان

کارشناسان انتظامی در این خصوص هشدار می‌دهند کودکان زیر ۱۲سال نباید روی صندلی جلو بنشینند زیرا کمربند ایمنی برای نگهداشتن افراد بزرگسال طراحی شده است و به‌هیچ‌عنوان بازدارندگی مناسبی برای کودکان ندارد.

بررسی‌های کارشناسی پلیس نشان می‌دهد کودکان به‌دلیل اینکه سیستم عضلانی ضعیف و شکننده‌تری نسبت به بزرگسالان دارند، زمانی که در صندلی جلو بنشینند، کمربند بر آن‌ها اثری ندارد و با کوچک‌ترین ترمز ناگهانی پرتاب می‌شوند و سر و اندام آنان با متعلقات جلوی خودرو برخورد می‌کند.

کودکان در چنین مواقعی درکی از خطر ندارند و به‌دلیل اندام کوچک‌ واکنش‌ مناسبی نخواهند داشت، از این رو بیشترین آسیب‌ها و صدمات ازجمله شکستگی دنده‌ها و جمجمه در این حوادث افزایش می‌یابد.

بسیاری از خودروها دارای سیستم ایربگ و سنسور کیسه هوا در جلوی داشبورد هستند و اگر کیسه هوا با ترمز ناگهانی باز شود، باعث آسیب به کودک می‌شود، چون براساس جثه و آناتومی کودکان طراحی نشده‌اند.

براساس گزارش WHO (سازمان بهداشت جهانی) ایران جزو معدود کشورهایی است که قانون صندلی کودک ندارد. البته وقتی صحبت از صندلی می‌شود در حقیقت ضوابط حضور کودک در خودرو مطرح بوده که این ضوابط برای سنین مختلف متفاوت است.

قانونی شدن الزام استفاده از صندلی کودک در خودرو خانواده‌ها را ملزم می‌کند طبق دستورالعمل اجرایی این لایحه که بعد از تصویب تهیه می‌شود، شرایطی را فراهم کنند تا امنیت کودکان در خودرو حفظ شود. این مهم با تعبیه صندلی‌ مخصوص کودکان براساس سن، جثه و قد کودک متناسب با کمربند تحقق می‌یابد.

تصویب قانون ضوابط حضور کودک در خودرو درواقع مکمل قانون الزام بستن کمربند ایمنی در خودرو است اما به دلیل این نقیصه، عملا برای ایمنی کودکان که آسیب‌پذیرترین گروه هستند و قادر به دفاع از خود در بروز حادثه نیستند؛ تاکنون تمهیدی اندیشیده نشده است. ازسوی‌دیگر متاسفانه بسیاری از والدین نیز به دلیل نبود قانون و عدم توجه کافی رسانه‌ها به فرهنگ‌سازی، این موضوع را به شوخی می‌گیرند و به این خطر دامن می‌زنند.

اجرای قانون؟

در آبان سال ۱۳۹۷ قانونی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید بر اساس آن استفاده از صندلی مخصوص کودکان را اجباری می‌کرد. با اینکه سه سال از تصویب این قانون می‌گذرد اما فرمانده پلیس راهور ناجا می‌گوید این مصوبه هنوز برای اجرا به پلیس ابلاغ نشده است.

وی درباره این مساله گفت: «این مساله هنوز فراگیر نشده است اما باید همگانی شود، چون این امر در حفظ حقوق کودکان در سطح جامعه بسیار اهمیت دارد. البته این قانون هنوز به ما ابلاغ نشده است. هر زمان که برای اجرا به پلیس ابلاغ شود، جنبه اجباری خواهد داشت اما درحال حاضر این قانون جنبه توصیه‌ای دارد.»

البته باید توجه داشت ۷درصد جانباختگان حوادث رانندگی در کشور را کودکان و خردسالان تشکیل می‌دهند. همین آمار به‌خوبی نشان می‌دهد استفاده از این صندلی‌ها چقدر در کاهش این آمار موثر است؛ به عبارتی این قانون در راستای حقوق کودکان و حقوق شهروندی آنهاست.

فرمانده پلیس راهور ناجا درباره شرط سنی استفاده از این صندلی‌ها افزود: «کودکان کمتر از ۱۰سال باید از این صندلی استفاده کنند البته سن دقیق اعلام خواهد شد، چون با توجه به سن کودک، شکل و نحوه استفاده از این صندلی نیز مهم است.»

وی درباره شرایط نصب این صندلی‌ در خودرو توضیح داد: «ما حتی با خودروسازان مکاتبه کردیم و از آنان خواستیم پیش‌بینی محلی برای نصب و استقرار این صندلی‌ها را داشته باشند.»