واردات خودرو پس از گذشت روندی طولانی هفته جاری و با باز شدن ثبت‌نام برای شش خودرو وارداتی وارد مرحله تازه‌ای شد. واردات خودرو که قرار بود اقشار کم‌درآمد را هدف قرار دهد، حالا از دسترس بخش عمده‌ای از طبقه متوسط هم خارج شده است. قیمت پایه این خودروها از سوی شورای رقابت مشخص شده که بدون در نظر گرفتن مالیات و... همپای بسیاری از خودروهای چینی تولید داخلی است. پیش‌بینی می‌شود که قیمت تمام‌شده این خودروها بعد از پیوست عوارض، مالیات و گمرکی و... به بیش از ۲میلیارد رسیده و برخی از این خودروها احتمالا تا ۳میلیارد تومان خواهند رسید. این در حالی است که قرار بود با واردات این خودروها نیاز بازار مرتفع شود و خودروهای داخلی که در بازار به ارقام بسیار بالایی رسیده‌اند، تعدیل قیمت شوند. با این‌حال، سیاست فروش خودروهای وارداتی مانند بسیاری از کالاهای دیگر به سمت دستوری شدن حرکت کرد و در نهایت واردات محلی خواهد شد برای کسب درآمدهای دولتی. بررسی خودروهایی که وارد شده‌اند نشان می‌دهد با وجود این‌که نسبت به خودروهای چینی آپشن‌های کمی دارند، می‌توانند در کوتاه‌مدت سود مناسبی در اختیار مشتریان قرار دهند. اما به نظر می‌رسد در بلندمدت بازی را به خودروهای چینی خواهند باخت. درخصوص واردات خودرو و خودروهایی که قرار است به بازار وارد شوند، با بابک صدرایی، فعال و کارشناس حوزه خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.

قیمت شش خودرو وارداتی با مالیات، عوارض و... بالای ۲میلیارد و برخی حدود ۳میلیارد تمام خواهد شد. چه شد که قیمت‌ها دوباره افزایشی شد؟ آیا قرار نبود واردات ارزان تمام شود؟

نکته مهم این است که قیمت سامانه با عوارض و... نزدیک ۳میلیارد تمام می‌شود. اما نرخ بازار این خودروها روند افزایشی بیشتری خواهد داشت. یعنی خودرویی که در سامانه ۳میلیارد تمام می‌شود، در بازار احتمالا به حدود ۴میلیارد تومان هم می‌رسد. این موضوع نشان داد عملا پروژه واردات خودرو برخلاف آن‌چه ادعا می‌شد که قرار است برای قشر متوسط جامعه واردات انجام شود و بر کاهش قیمت‌ها تاثیرگذار باشد و خلأ بازار را پرکند، در جایی نشسته است که بازار در آن بخش خلأ ندارد. خلأ بازار بیشتر در بخش خودروهایی است که قیمتی کمتر از یک‌میلیارد تومان دارند. یعنی قسمتی از بازار که با خودروهای مونتاژی تامین می‌شود. اما واردات خودرو بعد از یک سال و نیم انتظار، به نحوی است که با قیمت‌های مهندسی‌شده بازار خودروسازان داخلی به‌ویژه دولتی‌ها به هم نخورد و با مشکل روبه‌رو نشود.

طولانی‌شدن روند واردات خودرو تا چه اندازه بر قیمت خودروها تاثیر گذاشته است؟

ابتدا تنها خبر واردات تاثیرگذار بود. بعد از آن، بازار کمی صبر کرد و براساس تحلیل اخبار واکنش نشان داد. اگر الان بگویند ‌چندهزار خودرو در گمرک مانده، قیمت خودرو کاهش پیدا می‌کند، اما به شرط آن‌که این خودروها ترخیص شود. بازار به این شکل عمل می کند، یعنی یک حالت انتظاری دارد و حالا می‌گوید اگر این انتظارات برآورده شود و قیمت متعادل بوده و تعداد زیاد باشد، تاثیر بیشتری خواهد داشت. اما اگر تعداد کم و قیمت بالا باشد، نه‌تنها تاثیر نمی‌گذارد، بلکه به برخی از سگمنت‌ها این فرصت را می‌دهد که با توجه نوسانات دولت و مسائل کشور تقاضای رشد قیمت بیشتری داشته باشد.

به نظر شما افرادی که این خودروها را خریداری می‌کنند، چند درصد سود به دست می‌آورند؟

باید دید چه تعداد خودرو در چه بازه زمانی تحویل داده می‌شود. این مساله بسیار مهم است. اگر در سری اول این خودروها، تعداد محدود باشد، یعنی به‌سختی خودرو تامین شده و تعداد زیادی وارد نشود، قطعا قیمت آن ها بالا می‌رود. باید به این موضوع توجه داشت که این خودروها حتی مدل‌های غیرچینی، چندان جذاب نیستند.

یعنی شامل خودروهای اقتصادی می‌شود که آپشن و قدرت موتور کمی داشته و کیفیت ساخت بالایی ندارند و بیشتر برای بازارهایی مانند هند تولید می‌شوند. اما با توجه به ممنوعیت چندساله واردات، خودروهای وارداتی با مدل ۲۰۲۳ یا ۲۰۲۴ در فاز نخست سود خوبی را نصیب مشتریانشان می‌کنند و قیمت‌ها را در کوتاه‌مدت، در بازار افزایش خواهند داد. اما با گذشت زمان، عطش بازار از بین می‌رود و خودروهایی که با آپشن‌های کم و موتورهای ضعیف وارد شده‌اند، قافیه را به چینی‌های پرقدرت و پرآپشن خواهند باخت. همچنان‌که خودروهایی مانند رنو ساندرو، مزدا۳، پژو۲۰۰۸ و سیتروئن سی۳ که در ابتدا سود خوبی را نصیب خریداران خود کردند،‌ دیگر آن جایگاه اولیه را در بازار ایران ندارند.

آیا این موضوع بر خودروهای هم‌رده محصولات وارداتی هم تاثیر می‌گذارد؟

باز هم بستگی به این دارد که چه تعداد خودرو وارد شود. اگر به یک باره ۱۵۰هزار دستگاه خودرو وارد شود، به لحاظ روانی در کوتاه‌مدت تاثیر می‌گذارد و در بلندمدت بستگی به عملکرد خودرو دارد. اما اگر تعدادشان کم باشد، تاثیر چندانی حتی روی خودروهای هم‌رده نیز نخواهند داشت.

مثلا ممکن است در برخی موارد استقبال را از خودروهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ فول‌آپشن صفرکیلومتر یا کم‌کارکرد بیشتر کند و این موضوع که آپشن این خودروها در حد اقناع نیست، توی ذوق مشتری بزند. به هر صورت، مشخص است که خودرو با تعداد انبوهی نخواهد آمد و دلیل اصلی آن نیز مشکلات مربوط به تامین ارز، صادرات و تحریم‌هاست و نمی‌توان انتظار داشت که به یک‌باره ۲۰۰هزار دستگاه خودرو به بازار وارد شود.

تعداد خودروها محدود بوده و خودروهایی است که چندان هیجان‌انگیز نیستند و نمی‌توانند سگمنت های مختلف بازار را رقم بزند. بر این اساس، این خودروها شاید نتوانند تاثیری را که انتظار داشتیم در درازمدت روی خودروهای وارداتی ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ داشته باشند. همان‌طور که اشاره شد، واردات ۲ تا ۳ هزار دستگاه خودرو ممکن است در فاز نخست به لحاظ روانی تاثیرگذار باشد، اما در بلندمدت این تاثیر را نخواهد داشت.

آیا ممکن است ورود این خودرو به بازار تاثیر منفی داشته باشد؟

شاید، اما نه درحال‌حاضر. البته اگر خودروها به تعداد بالا و از مدل‌های جذاب وارد نشود، قطعا تاثیر منفی خواهد داشت. از سوی دیگر، اگر کسی بخواهد خودرو وارداتی ژاپنی و کره‌ای خریداری کند، ارزیابی می‌کند که این خودروها آپشن‌های کمی دارد، موتور ضعیفی دارد و کیفیت ساخت چندانی هم ندارد، چون سفارش هند بوده است. بنابراین متقاضی به‌جای آن که یک سراتو کم‌آپشن ۲۰۲۳ خریداری کند، یک اپتیمای ۲۰۱۷ یا ۲۰۱۸ مشابه صفر را می‌خرد. در این زمان ممکن است تقاضا بالاتر برود و قیمت‌ها هم افزایش پیدا کند.