نوسازی ناوگان تجاری کشور گرچه همیشه مدنظر دولت‌ها و سازمان‌ها بوده، اما در سال‌های اخیر، اهمیت این اقدام بیش‌از پیش نمایان شده است. اهدافی ازجمله کاهش آلاینده‌ها و کنترل مصرف سوخت، ازجمله فاکتورهای اصلی تصمیم‌گیری درخصوص نوسازی ناوگان تجاری کشور است. با این‌حال، در سال‌های اخیر اقدام چندان درخوری در این خصوص انجام نشده و هنوز آن‌طور که باید، مدل‌های جدید و به‌روز نتوانسته‌اند جایگزین مدل‌های قدیمی و مستهلک شوند. این در حالی است که با تمام تلاش‌ها برای از رده‌خارج کردن مدل‌های فرسوده و بهبود وضعیت ناوگان، شاهد آن هستیم که همچنان محصولات قدیمی توسط تولیدکنندگان داخلی به بازار عرضه می‌شوند و همین باعث شده است ناوگان حتی به شرط نوسازی هم از استانداردهای روز دنیا عقب بماند. در همین خصوص، مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت از جایگزینی خودروها و بن‌سازه‌های قدیمی تجاری و باری تا ۲ سال آینده خبر داده است.
برنامه ۲ساله وزارت صمت برای توقف تولید تجاری‌ها و باری‌های قدیمی
مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت به‌تازگی اعلام کرده است براساس طرح تحول در صنعت خودرو تا ۲ سال آینده بن‌سازه‌های جدید جایگزین خودروها و بن سازه‌های قدیمی تجاری و باری می‌شوند.
عبداله توکلی‌لاهیجانی افزود: «یکی از برنامه‌های تحولی در صنعت خودرو، تولید بن‌سازه‌های جدید و حذف خودروهای قدیمی است. علت این‌که خودروهای تجاری قدیمی همچنان تولید می‌شوند، داخلی‌سازی قطعات مهم این خودروها در سال‌های گذشته است. ما الان نیاز داریم تا این داخلی‌سازی را برای محصولات جدید انجام دهیم، اما این اقدام نیاز به تولید در مقیاس بالا دارد تا توجیه اقتصادی داشته باشد.»
وی ادامه داد: «در حوزه تولید خودروهای تجاری و باری، مقیاس اقتصادی تولید، عامل توجیه سرمایه‌گذاری برای محصولات جدید است. برای همین لازم است تولیدکننده‌های مختلف با مشارکت و هم‌افزایی به سمت محصولات جدید حرکت کنند.»
توکلی گفت: «ما باید در حوزه‌های مرتبط با پیشرانه، گیربکس و اجزای کلیدی به سمت هم افزایی بین شرکت‌ها حرکت کنیم، برای ایجاد این هم‌افزایی هم آیین‌نامه‌هایی را تدوین کرده‌ایم تا خودروسازان را برای رسیدن به یک بن‌سازه مشترک تشویق کنیم.»
صرفه‌جویی ۴میلیارد دلاری در سال با ورود مدل‌های جدید به ناوگان
از مهم‌ترین اهداف نوسازی ناوگان تجاری، کاهش مصرف سوخت در کشور است که تنها جایگزینی مدل‌های به‌روز با مدل‌های قدیمی اتفاق می‌افتد. درحالی‌که بسیاری از کشورهای مختلف به سمت استفاده از مدل‌های الکتریکی گام برمی‌دارند، ارتقای مدل‌های از سطوح آلایندگی پایین به سمت استانداردهای آلایندگی ۵ و ۶، تنها گام کوچکی است که می‌توان برای کاهش مصرف سوخت در کشور برداشت. پیش از این اعلام شده بود که درآمد ارزی از محل نوسازی مصرف سوخت سالانه ۴میلیارد دلار است.
در همین راستا، سرپرست ستاد مدیریت حمل‌و نقل و سوخت کشور سال گذشته اعلام کرده بود که درخصوص ناوگان سنگین باری و مسافری درون و برون شهری اگر صرفا ۴ موضوع فوق را به‌عنوان آیتم‌های فرسودگی در نظر بگیریم، ۷۰درصد ناوگان سنگین ما مشمول فرسودگی است؛ به این معنا که اگر مصرف سوخت بهینه و میزان آلایندگی حداقل شود و نیز ایمنی و بهره‌وری به حداکثر وضع موجود برسد، ۷۰درصد ناوگانی که در حوزه سنگین باری، مسافری، درون و برون‌شهری و نفت گازسوز، مشمول این فرآیند نوسازی خواهند شد.
علیرضا احمدی‌فینی یادآور شد: «میانگین صرفه‌جویی در مصرف سوخت که از بهینه‌سازی ۷۰درصد ناوگان غیربهینه حاصل می‌شود حدود ۲۰درصد از کل مصرف سوخت ماست. بنابراین روزانه نزدیک به ۱۰میلیون لیتر بهینه‌سازی مصرف سوخت اتفاق می‌افتد که سالانه به ۴میلیارد لیتر می‌رسد.»
دستیابی به ۴ فاکتور با جایگزینی مدل‌های جدید با فرسوده‌ها
بحث کاهش مصرف سوخت تنها یکی از نتایج مهم به‌روزرسانی ناوگان باری کشور است. این در حالی است که در کنار آن، ایمنی ناوگان با استفاده از سیستم‌های کمک‌راننده نیز افزایش یافته و بهره‌وری آن هم بالا خواهد رفت.
همچنین مبحث کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی به خصوص در کلانشهرها و همچنین مساله ارتقای بهره‌وری ناوگان نیز با نوسازی و ورود مدل‌های جدید به این ناوگان حاصل می‌شود؛ براساس آمارهای ارائه شده با توجه به آن‌که حدود ۷۰درصد از ناوگان تجاری کشور فرسوده هستند، درحال‌حاضر تنها ۳۰درصد ناوگان سنگین از نظر مصرف سوخت، میزان آلایندگی، بهره‌وری و ایمنی بهینه محسوب می‌شوند.
هم‌اکنون حدود ۹۰۰هزار دستگاه در ناوگان باری و مسافری شهری و برون‌شهری کشور از سوخت دیزلی استفاده می‌کنند که روزانه حدود ۵۱میلیون لیتر میانگین مصرف آن‌هاست.
بنابراین چنانچه پای محصولات به‌روز به کشور باز شود و توان بهینه‌سازی ناوگان افزایش یابد، می‌توان در انتظار افزایش بهره‌وری ناوگان، افزایش ایمنی جاده‌ها، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی بود که تنها ۴ فاکتور اساسی هستند که با ورود مدل‌های استاندارد به کشور به دست می‌آیند.
