در گذشته، عابرپیاده به عنوان عنصر اصلی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری موردتوجه قرار می‌گرفت و مقیاس انسانی در بیشتر زمینه‌ها حرف اول را می‌زد؛ اما اکنون رشد شهرنشینی و ازدیاد وسایل نقلیه در کشور باعث از بین رفتن مقیاس انسانی در سطح شهر، نابودی فضاهای شهری و ارتباطات چهره‌به‌چهره، رشد تراکم در مراکز شهری و افزایش میزان تصادفات در شبکه معابر، ازبین رفتن ایمنی و امنیت عابران‌پیاده و کاهش ارزش عابرپیاده شده است. حل این مشکل شاید بتواند به بهبود کیفیت شهری و انگیزه شهروندان برای زندگی در تهران کمک و آنها را به پیاده‌روی تشویق کند.
هسته مرکزی برخی شهرها، راسته میوه‌فروشان!
خیابان‌های کامل به معابر شهری گفته می‌شود که از بخش‌های مختلف ازجمله مسیرهای دوچرخه‌سواری، پیاده‌روها و تقاطع‌های حمل‌ونقل عمومی تشکیل شده‌اند و در نتیجه ترافیک امن و رضایت‌بخشی را برای همه کاربران به صورت ترکیبی فراهم می‌کنند. پیاده‌رو ، مسیری است که در امتداد خیابان و برای عبور عابران ساخته می‌شود.
این راه را در همه جای دنیا، استاندارد و مستقل از خیابان ایجاد می‌کنند تا تردد شهروندان به راحتی و با حفاظت و امنیت همراه باشد. اما در شهر پرجمعیتی مانند تهران، شاهد خیابان‌هایی هستیم که پیاده‌روهای استاندارد ندارند.
همچنین فعالیت برخی رستوران‌ها و کافه‌ها در پیاده‌رو، دست‌فروشی، سد معبر به نفع ساخت و ساز، بستن داربست و انباری کاسبان و غیره اجاره عبور و مرور راحت و امن را از عابرپیاده گرفته است.
احداث پیاده‌رو استاندارد و حفظ و نگهداری آن بر عهده مدیران شهری و شهرداری است. امید است این حق شهروندان با تدوین ضوابط و معیارهای گسترده و استاندارد در نظر گرفته شود تا شاهد پویایی و سرزندگی بیشتر شهرهای بزرگ ازجمله تهران باشیم.
به‌گفته کارشناسان، پیاده‌راه‌سازی گزینه‌ای مناسب برای افزایش نشاط اجتماعی در بافت‌های شهری بوده که لازم است مفاد طرح‌های تدوینی در این خصوص، علاوه‌بر مسائل فنی و زیرساختی، ابعاد اجتماعی را نیز در برگیرد، چرا که هدف از اجرای طرح‌های موسوم به پیاده‌مداری شهر، تسهیل زندگی مردم و ایجاد نشاط برای آنهاست نه دشواری در زندگی روزمره. در همین رابطه چند روز قبل معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مرکزی، از وضعیت هسته مرکزی شهر اراک و تبدیل آن به راسته میوه‌فروشان انتقاد کرد.
محسن خیرمند در جلسه کمیته فنی شورای ترافیک استان مرکزی در خصوص پیاده‌راه امیرکبیر و وضعیت آن تصریح کرد: «پیاده‌مداری شهر، یکی از مولفه های اساسی در افزایش نشاط اجتماعی است اما به شرطی‌که اثر معکوس نداشته باشد. برای این منظور صنوف مستقر در مسیر پیاده‌راه لزوما باید در دسته مشاغلی باشند که برای عابران دارای جاذبه بوده؛ به عنوان مثال استقرار صنوف فروش میوه و تره‌بار که باید در سطح شهر پراکندگی داشته باشند، در مسیر پیاده‌روی، توجیهی ندارد.
مشکلات ایمنی رفیوژها
روز گذشته، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران در تذکر پیش از دستور یک‌صدونود و سومین جلسه شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به وضع احداث رفیوژ معابر (گذرگاهی در وسط معابر سواره رو که ممکن است به فضای سبز هم اختصاص داده شود) گفت: وضعیت رفیوژهای شهر مناسب نیست. بیش از یک سال است که رقابتی در سطح مناطق ایجاد شده که بدون مطالعات ترافیکی و دلایل منطقی در حوزه‌های زیست‌محیطی، ترافیکی و فنی اقدام به احداث رفیوژ در وسط خیابان‌های شهر می‌کنند.
سیدجعفر تشکری‌هاشمی ادامه داد: در اکثر نقاط شهر، به وفور این موضوع را می‌بینیم و این رفیوژها به عنوان یک عارضه و مساله جدی ترافیکی مطرح شده‌اند. امروز راجع‌به مشکلی صحبت می‌کنیم که با دلایل متعدد، خسارت جبران‌ناپذیری را به شهر وارد می‌کنند. تشکری‌هاشمی با بیان اینکه احداث رفیوژ در وسط خیابان، منجر به کاهش عرض خیابان می‌شود، ادامه داد: وقتی عرض یک خط عبوری را کم می‌کنیم یعنی بی‌انضباطی ترافیکی، تاخیر در ترافیک و تصادفات جانبی و برخورد خودروها از بغل را ایجاد کرده‌ایم.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران اظهار کرد: علاوه‌بر موارد گفته‌شده برای احداث رفیوژها میلیاردها تومان هزینه می‌شود اما علاوه‌بر هزینه زیاد، ریفیوژها مشکلات ایمنی بسیاری را نیز ایجاد می‌کنند. وقتی عنصر مزاحم وسط معبر گذاشته می‌شود خطر تصادف با عابر پیاده تشدید خواهد شد. وی با اشاره به مشکلات کاشت درختان وسط رفیوژهای گفت: علاوه‌بر این وقتی درخت در وسط رفیوژها کاشته می‌شود باید آبیاری شود؛ اما آبیاری با تانکرها منجر به تصادفات و مرگ‌ومیر کارگران فضای سبز و آبیاری قطره‌ای نیز منجر به تخریب آسفالت می‌شود.
تشکری‌هاشمی تصریح کرد: در پیاده‌روها نیز با مشکلات متعددی مواجه هستیم. وجود نهرهای آب یا بوی بد آب‌های راکد مانده در برخی از آنها آنها باعث آزار عابران می‌شود. همچنین موانع فیزیکی و اختلاف سطح، تاریکی پیاده‌روها و بسیاری عوامل مزاحم موردتوجه جدی شهرداران نیستند؛ یعنی جایی که باید موردتوجه شهرداران باشد، مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران گفت: همین موضوعات منجر به آزار شهروندان ازیک‌سو و عوامل مزاحم در پیاده‌راه‌ها ازسوی‌دیگر موجب شده‌اند تا شهروندان برای عبورومرور به خیابان‌ها بیایند، بنابراین از شهردار تقاضا دارم هرچه سریع‌تر احداث رفیوژها را که باعث دور ریختن سرمایه ها می‌شود، بگیرد. شهرهای انسان‌محور به این موضوعات توجه دارند و پیاده‌روهای جذاب و ایمن‌سازی شده برای عابران ایجاد کرده‌اند. امیدوارم دستورات جدی برای توقف این اتفاقات صادر شود.
