فناوری سیستم خودران یا رانندگی خودکار از سال ۲۰۱۰ میلادی به‌بعد، توسط کمپانی تسلاموتورز در محصولاتش فراگیر شد. پس از آن کمپانی‌های مطرح، یکی پس از دیگری با مجهز کردن محصولات خود به این فناوری های-تک سعی داشتند در این زمینه از بقیه رقبا سبقت بگیرند. پیشرفت در این فناوری به کارزاری بدل شد که در ادامه آن، این روزها شاهد معرفی بالاترین و هوشمندترین نسخه این فناوری موسوم به‌خودران سطح پنج هستیم. در این میان کمپانی مرسدس‌بنز نیز پیشرفت‌های قابل توجه و بسیار ارزشمندی داشته و محصولات لوکس خود را به‌این تکنولوژی تجهیز کرده است. اما این فناوری نیز مانند سایر تکنولوژی‌های جدید مرتبط با خودرو، از ایراداتی برخوردار است.
حامد حامدی، دانشجوی مهندسی کامپیوتر ۲۲ سالهای است که اخیرا مدعی شده باگ سیستم خودران محصولات کمپانی مرسدس‌بنز را برطرف کرده است. وی این‌طور بیان می‌کند که با اطلاع‌رسانی این موضوع به‌کمپانی مرسدس‌بنز، تاییدیه‌های اولیه را از سوی این خودروساز دریافت کرده و این کمپانی در حال بررسی بیشتر محصولاتش است. با این دانشجوی مهندسی ساکن مشهد، گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه بخش‌هایی از آن را می‌خوانید.
علاقه شما به سیستم‌های مرتبط با خودرو از کجا آغاز شد؟
مدت‌هاست که در زمینه باگ ریپورتینگ فعالیت می‌کنم. در سال ۲۰۱۸ این استعداد و علاقه را برای نخستین‌بار روی محصولات گوشی‌های هوشمند اَپل یعنی آیفون آزمایش کردم و با کشف باگ‌هایی درباره سیستم بیومتریک، درباره دنیای باگ‌ها و فناوری‌های نوین، تجربه‌هایی کسب کردم و با پیشرفت و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و استفاده از هوش مصنوعی توانستم وارد عرصه باگ ریپورتینگ در صنعت‌خودرو شوم.
چطور شد به‌فعالیت در زمینه سیستم‌های خودران علاقه‌مند شدید؟
سیستم‌های خودران را در ابتدای کار در شبکه‌های مجازی دنبال می‌کردم و آن‌جا بود که متوجه شدم چنین سیستمی روی خودروهای جدید نصب شده است. همان‌طور که می‌دانید اساس عملکرد سیستم خودران مبتنی بر سنسورهای راداری و دوربین‌هاست که به‌وسیله آن‌ها، خودرو را کنترل می‌کنند. باتوجه به‌این موضوع و با استفاده از اطلاعاتی که در سالهای اخیر کسب کردم، توانستم یک باگ فوق‌العاده حیاتی و امنیتی مهم را در زمینه سیستم خودران در محصولات مرسدس‌بنز پیدا کنم.
باتوجه به‌گفته‌های شما درباره وجود باگ در سیستم خودران مرسدس‌بنز، این باگ دقیقا در چه بخشی از سیستم خودران محصولات این خودروساز مطرح وجود دارد؟
اگر خیلی ساده بخواهم اشاره کنم، باید بگویم این باگ به‌سنسورها و دوربین‌هایی مربوط می‌شود که رفتار راننده را ارزیابی و آنالیز می‌کنند. خودرویی مانند مرسدس‌بنز E۳۵۰ دارای سیستم فوق هوشمندی در این زمینه است که میزان هوشیاری راننده و ضربان قلب او را پایش کرده و در مواقع اضطراری به‌راننده هشدار دهد. این سیستم در اتوپایلت بسیار مهم است و با توجه به‌مکانیزمی که در این سیستم وجود دارد، ممکن است همراه با خطراتی هم باشد. در این زمینه من توانستم شرایطی فراهم کنم که خودرو بدون راننده به‌مسیر خود ادامه بدهد. درمجموع می‌توان گفت سیستم اتوپایلوت در حال حاضر خطاهای زیادی دارد که همین امر می‌تواند تبعات جدی برای سرنشینان و راننده خودرو داشته باشد. این چالش بزرگ را از طریق ایمیل به‌بخش امنیت مرسدس‌بنز اعلام کردم. این اطلاع‌رسانی سبب شد مهندسان کمپانی مرسدس‌بنز روی کراس‌اوور لوکس‌شان یعنی EQS تست‌هایی انجام دهند و به‌این نتیجه برسند که این مساله به‌عنوان باگ فانکشنال (کاربردی) وجود دارد و درنهایت این مساله را تایید کردند.
این چالش یا باگ در سیستم خودران مرسدس‌بنز از سوی موسسه‌های مطرحی چون سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه ایالات‌متحده NHTSA یا موسسه بیمه ایمنی بزرگراه IIHS مطرح شده است؟
این باگ‌ها که بسیار مهم و امنیتی هستند از طریق دو موسسه معروف و معتبری که نام بردید گزارش شده است. من این موضوع را با مستندات و جزئیات بسیاری که در گزارش خود آورده‌ام، تشریح کرده‌ام. کارشناسان به‌صورت جدی در اکثر نقاط جهان با شرایط متفاوت در حال بررسی این موضوع هستند.
راه‌حل پیشنهادی شما برای بهبود این چالش چه بود؟
برای رفع یا بهبود این باگ کمپانی مرسدس‌بنز می‌تواند از دوربین‌هایی استفاده کند که افکت‌های سه بعدی (۳D) را تشخیص دهند؛ یعنی همان مکانیزمی که در دوربین‌های دید در شب برای مشاهده اجسام استفاده می‌کنیم و همچنین استفاده از سنسورهای مادون قرمز برای تشخیص چشم‌های یک انسان واقعی در این‌جا کاربرد دارد. با استفاده از این موارد، به‌درستی می‌توان چهره انسان را تشخیص داد و اجسامی که انسان نیستند را به‌طور کامل پایش کرد و کنترل خودرو در حالت اتوپایلوت به‌جسمی که دست‌ساز است، داده نشود. بنابراین با استفاده از دوربین‌های دید در شب و سنسور مادون قرمز به‌همراه میکروتیک پروگرام شده و افکت‌های طولی، سه بعدی و افکت‌های زوم برای بهبود تشخیص چهره انسان، به‌راحتی می‌توان مکانیزم‌های این سیستم را بهبود بخشید.
با توجه به‌تجاربی که در این زمینه به‌دست آورده‌اید، یک سیستم خودران هوشمند باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
سیستم‌های خودران هوشمند باید به‌گونه‌ای دقیق باشند که بتوانند حضور یک انسان از یک نمونه آزمایشگاهی را تشخیص دهند. با توجه به‌بررسی‌های صورت‌گرفته در مرسدس‌بنزهای S کلاس افراد اغلب در زمان استفاده از اتوپایلوت به‌جای دست راننده، یک جسم دیگر را روی فرمان خودرو قرار می‌دهند. این‌جاست که سنسورها باید به‌گونه‌ای باشند که بتوانند چهره انسان را با در نظر گرفتن فرم سه بعدی آن، تشخیص دهند.
این امر با استفاده از پارامترهای لایو (مثل حرکت چشمان انسان) و تشخیص حالت چهره باید به‌درستی پایش شود تا عملکرد این سیستم بهبود پیدا کند. یک مساله دیگر مربوط به‌کمربند ایمنی خودرو است که لازم است سنسورها بسته بودن آن روی بدن یک انسان را بررسی و به‌درستی ارزیابی کنند.
در این میان باید سیستم دقیقی وجود داشته باشد که بسته شدن کمربند را به‌صورت واقعی ارزیابی کند. از سوی دیگر صندلی‌های مرسدس‌بنز دارای سنسورهایی است که در صورت قرار دادن یک جسم، این سیستم به‌گونه‌ای ارزیابی می‌کند که گویی یک انسان روی صندلی قرار گرفته و این به‌خودی خود منجر به‌کاهش ایمنی می‌شود. بر این اساس دوربین‌ها و سنسورها باید به‌گونه‌ای حساس باشند که تفاوت انسان و اجسام دیگر را به‌درستی تشخیص دهند.
آیا چنین چالشی در محصولات سایر خودروسازان مطرح جهان همچون ولوو، آئودی و ب‌ام‌و نیز وجود دارد؟
این باگ در محصولات دیگر کمپانی‌های مطرح نیز وجود دارد. از آن‌جا که استاندارد طراحی این سیستم بر اساس استاندارد آلمانی‌ها بوده و تمام خودروسازان از این نوع سیستم در محصولات خود استفاده می‌کنند، این باگ را روی محصولات دیگر خودروسازانی که نام بردید نیز مشاهده کردم. بر این اساس ضعف در عملکرد این سیستم‌ها می‌تواند خطرات جدی برای سرنشینان و راننده به‌همراه داشته باشد. درنهایت برای رفع چنین مشکلاتی باید در این عرصه بررسی‌های بسیار گسترده‌ای صورت گیرد.
با توجه به پیشرفت و توسعه سیستم خودران کمپانی تسلاموتورز، چنین چالشی در محصولات این کمپانی نیز وجود دارد؟
براساس بررسی‌هایی که NHTSA (سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه ایالات‌متحده) درمورد سیستم اتوپایلوت خودروهای تسلا انجام داده، مشخص شده است محصولات کمپانی تسلاموتورز در این زمینه با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در سیستم خودران خودروهای آلمانی ایمنی به‌خوبی لحاظ شده؛ اما در سیستم اتوپایلوت تسلا بیشتر تمرکز روی این مساله بوده که حتی راننده‌ای روی صندلی حضور نداشته باشد! همین مساله سبب شده است خطرات بیشتری پدید آید و تصادفات بیشتری از سوی محصولات تسلاموتورز در این عرصه وجود داشته باشد. با ایجاد کوچک‌ترین اتصال و ایراد در بخش موتور محصولات الکتریکی تسلا، آسیب‌ها و خسارت‌های بزرگی به‌سیستم اتوپایلوت وارد می‌شود.
همچنین این موضوع سبب می‌شود خطر آتش‌سوزی در محصولات تسلاموتورز دوچندان شود. به‌صورت کلی یک سیستم خودران در صورتی می‌تواند کارآمد باشد که خودرو مربوطه بتواند با پایش دقیق خطوط مسیر حرکت به‌درستی هدایت شود. یکی از رایج‌ترین خطاهای مربوطه در سیستم اتوپایلوت تسلاموتورز، خطاهایی است که در پایش دقیق خطوط جاده‌ها به‌وجود می‌آید و رانندگی در این وضعیت چندان ایمن نیست و ممکن است خطرات و آسیب‌های جدی متوجه سرنشینان شود.
آیا تاکنون گزارش باگ سیستم خودران مرسدس‌بنز را به‌موسسه‌های مطرحی مانند NHTSA و IIHS ارائه کرده‌اید؟
این موضوع را در قالب تصادف با یک دستگاه خودرو مرسدس‌بنز EQS سدان ۲۰۲۲ برای سازمان NHTSA (سازمان ملی ایمنی بزرگراه ایالات‌متحده) توضیح دادم. در این تصادف سنسورها و سیستم‌های مربوط به‌اتوپایلوت مشکلاتی را برای سرنشینان و راننده به‌وجود آوردند. کارشناسان این سازمان به‌صورت جدی درحال بررسی این موضوع هستند و یک کارشناس برای این بررسی انتخاب شده و قرار است گزارش‌های مربوطه را برای تحقیقات و بازدیدهای بیشتر در نظر گرفته بگیرد.
با این حال پرونده بنده در حال بررسی است؛ اما تاکنون نتیجه خاصی از سوی این سازمان دریافت نکردم و در حال حاضر منتظر پاسخ کارشناسان این سازمان هستم.
برای آینده کاری خود چه برنامه‌هایی دارید؟ آیا فعالیت در زمینه بررسی سیستم‌های خودران را ادامه می‌دهید؟
فعالیت‌های من سبب می‌شود این‌گونه عیب‌یابی‌ها در آینده روی عملکرد سایر خودروسازان نیز اثرگذار باشد. من با بودجه شخصی و بدون وجود اسپانسر، هزینه‌های لابراتور، خودرو، فیلم‌برادری و سایر جزئیات را پرداخت کردم و همین امر سبب شد کارم را با آزمون و خطا پیش ببرم. من با بودجه شخصی این مسیر را طی کردم تا به‌عنوان یک شهروند ایرانی، بتوانم افتخاری برای کشورم کسب کنم. امیدوارم در آینده هم بتوانم همچنان فعالیت خود را در این زمینه ادامه دهم.
۲۱:۴۰ - ۱۴۰۲/۰۹/۳۰
