بحث توسعه خودروهای برقی و زیرساخت‌های آن به‌ویژه ایستگاه‌های شارژ درواقع با آغاز سکان‌داری عباس علی‌آبادی (مدیرعامل سابق گروه مپنا) در وزارت صمت جدی‌تر شد. این درحالی است که پیش از این، در بخش خودروهای سواری الکتریکال جز واردات محدود برخی خودروهای ژاپنی و کره‌ای دوگانه هیبرید-بنزینی (موتور برقی خودشارژ با کمک موتور احتراقی)، سابقه‌ای وجود نداشت. این خودروها محدود به سه مدل تویوتا هیبرید (کمری، پریوس، C-HR) و هیوندای سوناتا هیبرید و تعداد بسیار اندک از یک نمونه خودرو پلاگین-هیبرید (برقی-بنزینی با قابلیت شارژگیری از منبع خارجی) یعنی میتسوبیشی اوتلندر PHEV بود.

وزیر صمت علاوه‌بر پیگیری تولید خودروهای برقی داخلی، اولویت واردات را نیز خودروهای الکتریکال دانسته است. بر این اساس، در کوتاه‌مدت و تا دوسال آینده، ‎اولویت اصلی کشور در بخش واردات خودرو به‌صورت CBU (محصول نهایی) و CKD (قطعات منفصله)، تامین خودروهای برقی خواهد بود.

در همین راستا، برخی شرکت‌های خودرویی در پی واردات خودروهایی هستند که قابلیت اتصال به‌منبع شارژ خارجی را داشته باشد. اما از سوی دیگر،‌ به‌دلیل فقدان زیرساخت شارژ، جز یکی‌، دو خودرو تمام‌برقی، بقیه خودروهای وارداتیِ الکتریکال، پلاگین-هیبرید یا هیبرید هستند.

ساختار فنی خودروهای HEV

خودروهای هیبرید با ساختارهای فنی متنوعی تولید می‌شوند؛ اما وجه اساسی همه آن‌ها وجود دو منبع تامین انرژی در خودرو است که به‌صورت مکمل یکدیگر انرژی حرکتی خودرو را تامین می‌کنند.

در اغلب خودروهای هیبرید جدید، حالت پیش‌فرض خودرو به‌ویژه در رانندگی شهری استفاده از نیروی الکتریکی است که از یک باتری با توان و ولتاژ بالا به‌واسطه یک یا چند موتور الکتریکی به‌چرخ‌ها منتقل می‌شود و موتور بنزینی خودرو برای شارژ مجدد باتری به‌صورت اتوماتیک در زمان مورد نیاز فعال می‌شود. اما در صورت ضرورت امکان انتقال مستقیم نیروی موتور بنزینی به‌چرخ‌ها نیز وجود دارد. به‌عبارت دیگر این خودروها می‌توانند در حالت‌های تمام‌الکتریکی، سری (متوالی) یا موازی کار کنند. درمجموع، خودروهای هیبرید نسبت به‌خودروهای احتراق داخلی، مصرف سوخت بسیار کمتری دارند.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده، در این خودروها میزان مصرف سوخت فسیلی، حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد کمتر از خودروهای بنزینی معمولی است. گرچه این خودروها هزینه خرید بالاتری نسبت به‌خودروهای درون‌سوز دارند، اما این هزینه از محل صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های جانی و مالی ناشی از آلودگی هوا جبران می‌شود.

مزایای کلی خودروهای هیبرید

خودروهای هیبرید با ترکیب مزایای خودروهای الکتریکال و خودروهای درون‌سوز، هم مصرف سوخت‌های فسیلی و آلودگی هوا را کاهش می‌دهند، هم دغدغه عدم دسترسی به‌منبع شارژ الکتریکی را برای کشورهایی که هنوز زیرساخت‌های شارژ آن‌ها فراهم نیست، رفع می‌کنند. چراکه علاوه‌بر پیشرانه برقی، از موتور احتراق‌داخلی بهره‌مند هستند.

استفاده از خودروهای هیبرید که در مقایسه با خودروهای درون‌سوز، از سوخت فسیلی کمتری استفاده می‌کنند، سبب کاهش گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های هوا می‌شود. این خودروها همچنین برای دولت‌ها و شرکت‌ها فرصت لازم را ایجاد می‌کنند تا به‌دور از شتابزدگی و با انجام کار کارشناسی، شبکه شارژ خودروهای الکتریکی را طراحی و موقعیت‌یابی کرده و با تعیین و تامین منابع برق آن، جایگاه‌های شارژگیری را تعیین و ایجاد کنند.

همچنین به‌موازات ایجاد و توسعه این شبکه، می‌توان تدابیری نیز برای استفاده از منابع تجدیدپذیر برای تامین برق آن اندیشید تا هرچه بیشتر از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری شود.

از دیگر مزایای خودروهای هیبرید، کاهش آلودگی‌های صوتی به‌واسطه کاهش نویز و صدا در این نوع خودروهاست. حتی کم‌سروصداترین خودروهای درون‌سوز به‌دلیل داشتن موتور احتراق‌داخلی، صدای بسیار زیادی تولید می‌کنند که به‌ویژه در فضای شهری موجب ایجاد مزاحمت است. اما به‌همان اندازه که سهم خودروهای هیبرید از خودروهای موجود در سطح شهرها بیشتر می‌شود، آلودگی‌های صوتی نیز کاهش می‌یابد. زیرا این خودروها هنگام حرکت با پیشرانه الکتریکی خود، صدای بسیار کمی ایجاد می‌کنند که می‌تواند به‌بهبود کیفیت زندگی در محیط شهری کمک کند.

لامــــــــاری ایما HEV کراس‌اوور سبز آرین‌ پارس موتور

لاماری ایما HEV جدیدترین محصول شرکت آرین پارس موتور است که امسال معرفی شد و به‌زودی در کارخانه آرین پارس موتور در شهر خمین تولید خواهد شد. این کراس‌اوور، جدیدترین تیپ از مدل ایماست که قوای محرکه هیبرید دارد و ظاهر آن نیز با دو تیپ دیگر یعنی ایمای معمولی و ایما X متفاوت است. زیر کاپوت لاماری ایما HEV یک پیشرانه ۱.۵ لیتر توربوشارژ (TGDI) قرار دارد که در سیستم هیبرید به‌همراه یک پیشرانه برقی قوای محرکه را تشکیل داده‌اند.

خروجی ترکیبی سیستم هیبرید در این خودرو ۱۷۴ اسب‌بخار و ۳۰۰ نیوتون‌متر است. قدرت هم از طریق جعبه‌دنده DHT به‌چرخ‌های جلو منتقل می‌شود که جدیدترین تکنولوژی انتقال قدرت در خودروهای هیبرید است. در این خودرو با به‌کارگیری سیستم هیبرید، مصرف سوخت کاهش قابل توجهی پیدا می‌کند؛ تا جایی ‌که این کراس‌اوور در شرایط آزمایشی استاندارد به‌صورت میانگین ۴.۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کند که البته این رقم در شرایط واقعی بسته به‌نوع رانندگی، شرایط جاده و کیفیت سوخت بنزین می‌تواند متفاوت باشد.

در قسمت جلو ایما HEV، یک نوار کرومی به‌صورت عمودی به‌گوشه چراغ‌ها افزوده شده و طراحی سپر هم تغییر داشته و با طرح جدید اسپرت‌تر شده است. در قسمت عقب نیز در گوشه‌های چراغ‌ها یک خروجی تزئینی هوا اضافه شده که به اسپرت‌تر نشان دادن این کراس‌اوور کمک کرده است. همچنین در قسمت دیفیوزر به‌صورت هماهنگ با سپر جلو، قطعه‌ای همرنگ بدنه استفاده شده است تا ایما HEV از دو نسخه دیگر لاماری کاملا متمایز باشد.

طراحی صندلی‌ها، رودری‌ها، دسته‌دنده، قطعاتی از داشبورد و همچنین گرافیک کلاستر نیز در این خودرو تغییر داشته و تمام این‌ها سبب شده است کابین HEV از باقی نسخه‌ها بسیار اسپرت‌تر و متفاوت‌تر به‌نظر برسد. گفتنی است صندلی‌های ایما HEV به‌سبک خودروهای مسابقه‌ای طراحی شده‌اند و حالت باکت دارند.

در کراس‌اوور ایما HEV همان امکاناتی را می‌بینیم که در نسخه فول ایما ایکس دیده می‌شد. این خودرو به‌امکانات رفاهی نظیر سردکن صندلی راننده، گرم‌کن صندلی‌های جلو، ترمز پارک برقی، فرمان کمکی برقی، اتوهلد، سیستم کنترل حرکت در سراشیبی، درِ صندوق‌عقب برقی با سنسور پا، سقف پانوراما، صندلی‌های برقی جلو، دوربین ۳۶۰ درجه، تنظیم حالت رانندگی، کروزکنترل، دوربین ثبت وقایع، تهویه اتوماتیک، سامانه پاکسازی هوای کابین، نورپردازی روی داشبورد، استارت دکمه‌ای، سنسور نور، سنسور باران و... مجهز است. کراس‌اوور سبز آرین پارس موتور از نظر ایمنی هم امکانات کاملی دارد؛ ایما HEV مجهز به ۶ کیسه هوای ۱۰ نقطه‌ای، کنترل پایداری، سیستم کنترل حرکت در سربالایی، رادار خط‌خوان، رادار نقطه کور و اخطار برخورد از جلو است و همین امکانات سبب شده است شاسی‌بلند هیبرید آرین پارس موتور ۵ ستاره ایمنی چاینا انکپ را کسب کند.

مزایای خاص خودروهای هیبرید برای بازار ایران

همان‌طور که اشاره شد، خودروهای هیبرید با برخورداری از موتور درون‌سوز در کنار پیشرانه الکتریکی، دغدغه کم‌تعدادی جایگاه‌های شارژگیری در کشورهایی مانند ایران را که هنوز زیرساخت‌های شارژ آن‌ها فراهم نیست، رفع می‌کنند.

علاوه‌بر این، باید در نظر داشت واردات خودروهای تمام‌الکتریکی به‌بازار ایران (که استقبال از آن‌ها محدود به‌عده‌ای علاقه‌مند به‌تجربه ‌کردن فناوری‌های نو خواهد بود)، نه‌تنها کمکی به‌تنظیم بازار خودرو نمی‌کند، بلکه با توجه به‌نبود زیرساخت‌های شارژ ممکن است به‌جای فرهنگ‌سازی برای خودروهای برقی، به فضاسازی منفی علیه آن‌ها بینجامد.

از این رو منطقی‌تر است که پس از ممنوعیت ۶ ‌ساله واردات خودرو، اگر هم قرار به اولویت‌بخشی به‌واردات خودروهای الکتریکال است، این خودروها از نوع هیبرید (HEV) یا پلاگین-هیبرید (PHEV) باشند تا هم گامی در مسیر فرهنگ‌سازی برای توسعه خودروهای برقی برداشته شود، هم اقبال به‌آن‌ها بیشتر باشد تا بتوانند به‌نوعی پاسخگوی نیاز بازار به‌خودروهای خارجی باشند.