خودروهای برقی به‌عنوان آینده صنعت خودرو روزبه‌روز در حال توسعه هستند. این خودروها درعین‌حال، نیازهای جدیدی را نیز در این صنعت ایجاد کرده‌اند؛ نیازهایی که به زیرساخت‌های جدیدی نیز احتیاج دارند. از توسعه ایستگاه‌های شارژ گرفته تا توسعه زیرساخت‌های تست و بررسی این خودروها که به‌سرعت درحال انجام است. کشورهای توسعه‌یافته، سرمایه‌گذاری سنگینی برای توسعه زیرساخت‌های خودروهای برقی انجام داده‌اند. در ایران نیز توسعه خودروهای برقی یکی دو سالی است که به‌صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است. هرچند خودروسازان بزرگ طی سال‌های گذشته اقداماتی در این خصوص انجام داده‌اند، اما طی مدت اخیر روند توسعه، سرعت بیشتری گرفته است. این مساله باعث شده است شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران درپی ایجاد زیرساخت‌هایی برای آزمون خودروهای برقی باشد.

در همین زمینه با علی مولانا، مدیر مرکز آزمون خودرو و محیط زیست شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

همیشه این نگرانی در مورد خودروهای برقی وجود دارد که به لحاظ قوانین و مقررات و زیرساخت‌های فنی، برخی ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط نتوانند پشتیبانی لازم را انجام دهند. شرکت استاندارد چه گام‌هایی در این خصوص برداشته است؟

با توجه به پیشرفت روزافزون خودروهای برقی در دنیا به‌ویژه در اتحادیه اروپا، از سال ۲۰۳۰ تردد خودروهای برقی در سطح بسیاری از شهرهای توسعه‌یافته ممنوع خواهد شد. بنابراین کشور ما هم باید گام‌هایی در این خصوص بردارد و به این سمت برود که تولید خودروهای برقی را افزایش دهد. زمانی که یک خودرو تولید می‌شود، در آن حوزه باید تمام جوانب و آزمون‌های آن خودروها به دلایل ایمنی و کیفی اجرایی شود تا سازمان‌های متولی بتوانند با آن شیوه‌نامه‌ها و براساس نتایج آزمون‌ها، خودروها را مورد تایید قرار دهند و به شماره‌گذاری برسند.

شرکت ISQI هم طبق روال تلاش کرده است آزمون‌های خودروهای برقی را هم در دستور کار خود قرار دهد. استانداردی که درحال‌حاضر لازم است و برای خودروهای برقی باید اجرایی شود، R۱۰۰ است که استاندارد ملی ۲۱۴۷۱ را هم دارد. بر این اساس دو فاز آزمون‌های خودرو انجام می‌شود.

این دو موضوع اساسی را شرکت در دستور کار قرار داده و اقدامات بسیاری را برای تجهیز کردن مرکز آزمون اجرایی کرده است. آزمون‌هایی که براساس سطح خودرو قرار است انجام شود، آزمون‌های عملکردی که شامل آزمون حفاظ تماس مستقیم و مقاومت عایقی می‌شود که درحال‌حاضر شرکت ISQI در انتظار ممیزی براساس استاندارد ۱۷۰۲۵ است و امیدواریم به‌زودی این ممیزی صورت بگیرد و مثل تمام آزمون‌های دیگری که ما استاندارد ایزو۱۷۰۲۵ را برای آن‌ها کسب کرده‌ایم، بتوانیم برای این آزمون هم گواهینامه مذکور را دریافت کنیم.

بخش دیگری از استاندارد R۱۰۰ مرتبط با آزمون‌های ایمنی برای باتری خودروهای برقی است. استانداردها و آزمون‌های مختلفی در این بخش شامل شوک مکانیکی، شوک حرارتی، آزمون وایبریشن، آزمون شارژ و دشارژ و مقاومت در برابر آتش انجام می‌شود که این آزمون‌ها در برنامه راه‌اندازی قرار گرفته است. از تمام کشورهای صاحب این تکنولوژی استعلاماتی گرفته و بررسی‌ها انجام شده است.

با توجه به شرایط موجود، تجهیز کردن آزمایشگاه از کشورهای اروپایی سخت و مشکل است. معمولا به دلیل روابطی که با کشورهای توسعه‌یافته کمرنگ شده، مجبوریم به سمت شرکت‌های چینی برویم و تجهیزات موردنیاز را از این کشور تامین کنیم.

تا امروز چه زیرساخت‌هایی برای این کار توسط شرکت بازرسی و کیفیت فراهم شده است؟

در آزمون‌های سطح خودرو تقریبا آمادگی انجام آزمون را داریم. بخشی از این تجهیزات، مربوط به خودروهای سنگین است که بستر آن در این آزمایشگاه آماده بوده، برای آزمون‌های باتری‌پک، تمام فاز مطالعاتی انجام شده است و در حال انعقاد قرارداد هستیم و امیدواریم به‌زودی برای آزمون‌های سطح قطعه هم تجهیزت را خریداری کنیم تا نصب و راه‌اندازی شود. موضوع حائزاهمیت، هزینه‌ها و قیمت این تجهیزات است که نیازمند حمایت‌های دولتی است. سازمان‌هایی که می‌توانند تسهیلاتی را به این منظور اختصاص دهند، لازم است ورود کنند تا ما هم از این تسهیلات استفاده کرده و تجهیزات را تامین و راه‌اندازی کنیم.

چشم‌انداز شما برای تکمیل زیرساخت‌های خودروهای برقی چیست؟

به‌هرحال ما شرایطی داریم که نمی‌توانیم متوقف شویم. با توجه به پیشرفت تکنولوژی خودروهای برقی در دنیا، ایران هم باید بالطبع این روند را دنبال کند. با توجه به این‌که کلانشهرهای ایران هم معضل آلودگی هوا دارند، باید به‌زودی به سمت تولید خودروهای برقی برویم.

طبیعتا باید مرکز آزمون هم ایجاد شود. برقی هم که برای شارژ باتری‌پک و تردد خودروهای برقی لازم است، باید ایجاد شود. این موضوع حائز اهمیت است که بتوانیم این برق را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنیم.

اگر قرار باشد باز از سوخت فسیلی برای نیروگاه‌ها استفاده کنیم، باز مساله آلودگی هوا باقی خواهد ماند. باید دولت طبق برنامه‌ریزی منسجم با الگوبرداری از کشورهای توسعه‌یافته، این مسیر را طی کند تا ما هم صاحب این تکنولوژی شویم.

بزرگ‌ترین نگرانی شما درخصوص خودروهای برقی چیست که این خودروها را نیازمند آزمون‌های سختگیرانه می‌کند؟

چون بحث آلودگی هوا را داریم، این نگرانی وجود دارد که تولید برق باز از طریق انرژی‌های فسیلی انجام شود. از سوی دیگر، با توجه به سابقه باتری‌پک‌ها و آتش‌سوزی‌های خودروهای برقی در کشورهای پیشرو، باید از نظر ایمنی، استانداردهای ساخت و تولید باتری‌پک را رعایت کنیم که این اتفاق در کشور ما رخ ندهد. یعنی باتری‌های خودروهای برقی هم که تولید می‌کنیم، دچار حریق نشود و استفاده از خودروهای برقی در کشور ما نیز از هر نظر ایمن باشد.

آیا روی خودروهای برقی هم که تا امروز وارد کشور شده‌اند، تست و آزمونی انجام داده‌اید؟ مدل‌های وارداتی هم از فیلتر شما رد می‌شوند یا سازمان استاندارد بحث ایمنی و تولید آن‌ها را تایید می‌کند؟

درحال‌حاضر، شاهد آزمون‌های آزمایشی بر روی خودروهای برقی به‌ویژه خودروهای PHEV هستیم که هم بحث احتراقی دارند و هم بحث برق. بنابراین بحث مصرف انرژی خودروهای PHEV هم براساس آزمون R۳ انجام می‌شود و هم براساس آزمون R۱۰۱ به‌منظور بررسی مصرف انرژی.

این آزمون‌ها را انجام می‌دهیم و بعد از این، آزمایشگاه ما هم به آزمون‌های ایمنی باتری‌پک مجهز خواهد شد. شاید تا آن زمان آزمایشگاه‌های دیگر هم تجهیز شوند، اما یکی از مراکز آزمون، شرکت ISQI می‌تواند باشد که براساس نظارت‌ها و تایید صلاحیتی که از طرف سازمان ملی استاندارد صورت می‌گیرد می‌تواند این شرکت هم آزمون‌گر باشد.

سازمان استاندارد از چه طریق سطح ایمنی و کیفی این خودروهای را تایید خواهد کرد؟

زمانی که در کشور آزمایشگاهی به این منظور وجود نداشته باشد یا از آزمایشگاه‌های معتبر خارج کشور استفاده می‌کنند یا برخی استانداردها و آزمون‌ها را براساس مدارک و مستنداتی که از خودروساز و واردکننده دریافت می‌کنند، مورد تایید قرار می‌دهند.

آیا قرار است خودروهای برقی براساس استاندارد مدونی، ارزیابی شوند؟

استاندارد خودروهای برقی تدوین شده است و همان‌طور که اشاره شد، یکی از آن‌ها استاندارد R۱۰۰ است. این استاندارد، نسخه ملی ۲۱۴۷۱ وجود دارد و در حال اجراست و توسط سازمان ملی استاندراد و بازرسان مربوطه مورد پایش قرار می‌گیرد و تمام واردکنندگان و تولیدکنندگان خودروهای برقی هم باید براساس این استاندارد آزمایش شوند و مدارک و مستندات آن‌ها هم مورد تایید قرار گیرد.

برای تولید خودروهای برقی چه باتری و شارژری را از لحاظ استانداردی پیشنهاد می‌دهید؟

کشور ما معضلاتی دارد که ما را به این سمت سوق می‌دهد. با توجه به این‌که سوخت فسیلی ما چه در تولید و چه در توزیع با مشکلاتی مواجه است، خواص سوخت استاندارد ندارد و باید به این سمت برویم که از خودروها برقی استفاده کنیم. از سوی دیگر، با معضل آلودگی کلانشهرها مواجه هستیم و برای مقابله با آن باید به سمت خودروهای الکتریکی برویم.

اما اگر قرار باشد برق مورد نیاز این خودروها را از طریق نیروگاه‌هایی با سوخت فسیلی تولید کنیم، نمی‌توانیم چیزی را عوض کرده و تنها آلودگی را به نقطه دیگری منتقل می‌کنیم. این دغدغه وجود دارد که سوخت نیروگاه‌ها از انرژی‌های تجدیدپذیر باشد که شرایط کشور ما مهیاست و بستر آن به صورت بالقوه فراهم است.

پس باید بتوانیم برق و اضافه باری که برای این خودروها نیاز داریم از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کنیم. همچنین با توجه به ویژگی شهرها، مصرف و شارژ خودروهای برقی باید تمام‌عیار باشد تا از پس شرایط خیابان‌ها و جاده‌های مختلف بربیاید و تردد کافی و موردنظر مردم و میانگین پیمایش روزانه را تامین کند.

با توجه به این‌که کشورها ما به‌ویژه کلانشهرها فلت نیست و شهرهای کوهپیمایی داریم، باید مصرف انرژی این خودروها باید به‌گونه‌ای باشد که تردد یک راننده در طول روز را تامین کند.