یاماها، برند خوشنام صنعت موتورسیکلت است که هرگاه نام آن به‌میان می‌آید، محصولات اسپرت و سریع این برند پر آوازه، به ذهن تداعی می‌شود. پرچمدار اسپرت‌بایک این کمپانی صاحب‌نام ژاپنی با نام YZF-R1 شناخته می‌شود. همچنین یاماها در زمینه طراحی موتورسیکلت‌های اسپرت، صاحب‌سبک و پیش‌رو است. نسخه‌ میانی و کوچولوی خانواده قوی و اسپرت یاماها که با پسوند R معرفی می‌شود، با نام R15 شناخته می‌شود. این موتورسیکلت در کلاس اسپرت‌بایک‌های 150 سی‌سی سرآمد و منحصربه‌فرد است.

در اتو اکسپوی تهران فرصتی پیش آمد تا این اسپرت‌بایک جذاب سامورایی را ملاقات کنیم.

نگاهی به استایل جذاب و اسپرت R15

یاماها R15 یک اسپرت‌بایک جذاب و زیبای ژاپنی است که در کلاس خود بی‌نظیر است. این اسپرت‌بایک در بازارهایی مانند مالزی با نام YZF-R15 شناخته می‌شود و از نظر طراحی هیچ تفاوتی با R15 ندارد. وقتی برای نخستین‌بار این اسپرت‌بایک را از نزدیک ملاقات می‌کنید، حس شتاب و هیجان زیادی در شما به‌وجود می‌آید.

با نگاهی به پروفیل این اسپرت‌بایک، شاهد حجم خاصی روی باک هستیم که با فلاپ‌های یکپارچه آیرودینامیکی جلو و فلاپ‌های تیز عقب و دماغه‌ای با انحنای بیشتر، کاراکتر جذاب و نافذی برای این اسپرت‌بایک ایجاد شده است. همچنین رینگ‌های 17 اینچی آلیاژی پنج پره هم‌رنگ بدنه در افزایش این جذابیت اثرگذار است. با نگاهی به‌چهره این اسپرت‌بایک چابک سامورایی، شاهد طراحی جذاب، مدرن و اسپرت هستیم. دماغه این موتورسیکلت با انحنای خاصی، رو به‌جلو طراحی شده و در طرفین آن، دو حجم تورفته دوزنقه‌ای‌شکل وجود دارد.

در بخش زیرین این احجام، LED هایی به‌شکل L طراحی شده که در کنار بخش تورفته لوزی‌شکل میانی (که یک چراغ اصلی هالوژنی در آن تعبیه شده)، جلب‌توجه می‌کند. خطوط تیز روی دماغه و نوع طراحی چراغ‌ها سبب شده است با یک اسپرت‌بایک کاملا پرفورمنسی مواجه شویم. در نمای عقب، چراغ لوزی‌شکل مزین به LED با فلاپ‌های تیز طرفین و فاصله نسبتا زیاد گلگیر عقب با تایر حس دینامیک و هیجان بیشتری را به‌بیننده القا می‌کند.

برای کلاستر، یک صفحه‌نمایشگر 5.5 اینچی TFT در نظر گرفته شده است تا اطلاعات مربوط به‌سرعت، دور موتور، میزان مصرف سوخت، مقدار سوخت موجود در باک، مسافت پیمایش شده، دمای موتور و تمام علائم مربوط به‌بخش کنترلی موتور، از طریق آن برای راکب این اسپرت‌بایک نمایش داده شود.

سطح ارگونومی بالا

اسپرت‌بایک‌ها به‌دلیل کاربری‌شان، از میزان راحتی نسبتا پایینی برخوردارند؛ اما مهندسان کمپانی یاماها در YZF-R15 و نسخه مورد بررسی ما یعنی R15 موقعیت قرارگیری فرمان نسبت به‌راکب را طوری طراحی کرده‌اند که بالاترین سطح راحتی ایجاد شده است. به‌بیان دیگر، زاویه قرارگیری راکب نسبت به‌فرمان 26 درجه و فاصله راکب تا فرمان 98 میلی‌متر است. این اعداد نشان می‌دهد که راکب در زمان رانندگی از بالاترین سطح راحتی برخوردار است و در زمان سوار یا پیاده شدن، به‌راحتی می‌تواند این کار را انجام دهد.

رقبای چینی و هندی این اسپرت‌بایک، از زاویه راکب تا فرمان 24.5 درجه‌ای برخوردارند. همچنین تغییرات ایجادشده در طراحی فرمان و نحوه قرارگیری راکب در پشت فرمان این اسپرت‌بایک جسور و سرکش یاماها احساس راحتی زیادی را به‌سرنشین منتقل می‌کند. سطح زین (نشیمنگاه) نیز به صورت U شکل است و سرنشین دوم، در اتفاع پایین‌تری نسبت به‌سطح زین (نشیمنگاه) قرار گرفته است که این مهم به‌منظور تسلط بیشتر راکب بر رانندگی و همچنین بهبود پرفورمنس R15 است.

همان‌طور که می‌دانید، ارتفاع صندلی در طراحی اسپرت‌بایک بسیار مهم است و به‌همین دلیل ارتفاع صندلی نسبت به‌چرخ‌ها (سطح زمین) 815 میلی‌متر است.

این ارتفاع نسبتا کم سبب می‌شود در سرعت‌های بالاتر از 120 کیلومتر برساعت، قرارگیری راکب در پشت فرمان، کم‌ترین مقاومت را در برابر جریان هوا به‌وجود آورد تا توانایی حرکت در سرعت‌های بالاتر برای یاماها R15 بهبود یابد.

سازه بدنه سبک با مهندسی نوین یاماها

مهندسان کمپانی یاماها برای این‌که نسبت قدرت به‌وزن را در سطح ایده‌آلی قرار دهند، از متریال فولاد بهینه‌سازی‌شده سبک با چگالی کم‌تر و از متریال پلاستیک فشرده برای ساخت فریم جلو استفاده کرده‌اند. مهندسان مکانیک سازه شاسی R15، این فناوری را با نام دلتاباکس معرفی می‌کنند.

ساختار جدید دلتاباکس (Delta Box) سبب شده است سازه بدنه دوتکه باشد. به‌عبارت دیگر نخست سازه شاسی طراحی و ساخته می‌شود و پس از آن تمام قطعات از جمله باک، پیشرانه، سایر متعلقات مکانیکی و سیستم‌های الکترونیکی درون آن تعبیه می‌شوند. بر این اساس و با توجه به عدم‌محاسبه وزن راکب، سرنشین دوم و باک 11 لیتری پر از سوخت، مجموع وزن خالص یاماها R15 به 142 کیلوگرم می‌رسد.

با در نظر داشتن حداکثر توان خروجی از پیشرانه، نسبت قدرت به‌وزن این اسپرت‌بایک سامورایی 0.129 اسب‌بخار بر کیلوگرم است. این نسبت قدرت به‌وزن، برای یک اسپرت‌بایک 155 سی‌سی فوق‌العاده است. همین امر سبب شده است یاماها به‌برترین تولیدکننده موتورسیکلت در جهان بدل شود.

قلب تپنده 155 سی‌سی

آن‌چه دردانه اسپرت 155 سی‌سی یاماها را در این کلاس متمایز و بی‌همتا می‌کند، قلب تپنده R15 است که تمام دانش و دقت مهندسان قوای محرکه یاماها در آن خلاصه شده است. یک پیشرانه تک‌سیلندر چهارزمانه به‌حجم 155.1 سی‌سی در بطن این اسپرت‌بایک جا خوش کرده است.

در این پیشرانه سیستم سوپاپ‌بندی تک‌میل‌بادامک‌رو SOHC به‌همراه چهار عدد سوپاپ در بخش بالای موتور با تکنولوژی سیستم متغیرسازی عملکرد سوپاپ‌ها (سیستم تایمینگ متغیر هوشمند سوپاپ‌ها) به سبک یاماها تعبیه شده تا میزان راندمان موتور افزایش یابد. همچنین به‌لطف سیستم پاشش سوخت انژکتوری (تعبیه‌شده روی دریچه‌گاز) راندمان موتور بالا رفته است.

با توجه به این موضوع، حداکثر قدرت خروجی از این اسپرت‌بایک به 18.4 اسب‌بخار در 10هزار آرپی‌ام (دور در دقیقه) و حداکثر گشتاور خروجی آن به 14.2 نیوتون‌متر در 7500 آرپی‌ام می‌رسد. چنین قدرت و گشتاوری برای پیشرانه تک‌سیلندر 155 سی‌سی بی‌نظیر است.

از طرفی، تکنولوژی حاکم بر سیستم سوپاپ‌بندی و متریال ساخت آن فوق‌العاده است. برای دستیابی به‌این قدرت و گشتاور، مهندسان قوای محرکه یاماها، اتاق احتراق را کمی کوچک‌تر و فشرده‌تر کرده‌اند.

به‌بیان ساده‌تر، نسبت تراکم در این پیشرانه 11.6 به‌یک است که این عدد برای پیشرانه تک‌سیلندر درون‌سوز بنزینی خارق‌العاده است. از سوی دیگر قطر پیستون در سیلندر 58 میلی‌متر و کورس پیستون در سیلندر 58.7 میلی‌متر است. این دو عدد برای رسیدن به‌چنین قدرت و گشتاوری بسیار موثر است.

این ابعاد سبب می‌شود سیلندر کمی بزرگ‌تر شده و بر این اساس میزان سوخت و هوای ورودی به‌سیلندر افزایش یابد و درنهایت قدرت و گشتاور تولیدی نیز افزایش می‌یابد.

به‌منظور کاهش استهلاک قطعات موتور، یک واترپمپ کامپکت نسل جدید به‌همراه سیستم خنک‌کننده آب-هوا در نظر گرفته شده است. این سیستم دارای یک رادیاتور آب برای خنک ‌کردن آب در حال گردش در بلوک سیلندر و یک رادیاتور روغن برای خنک‌کاری روغن‌موتور و گیربکس است.

این طراحی منحصربه‌فرد سبب می‌شود پرفورمنس این اسپرت‌بایک در سطح ایده‌آلی قرار گیرد و قدرت و گشتاور تولیدی از پیشرانه 155 سی‌سی، به‌حرارت تبدیل نشده و هدر نمی‌رود.

از سوی دیگر برای سیستم انتقال قدرت، یک گیربکس 6 سرعته دنده‌ثابت در نظر گرفته شده است. منظور از عبارت دنده‌ثابت، کوتاه‌تر شدن فواصل چرخ‌دنده‌های درون گیربکس و نزدیک‌تر شدن دنده‌ها به‌یکدیگر است.

همین مکانیزم سبب شده است با توجه به‌ساختار کلاچ چندصفحه‌ای غوطه‌ور در روغن، فرآیند تعویض دنده بسیار سریع انجام شود. بر این اساس مهندسان یاماها از زنجیر نسل جدید با ساختار X تایپ استفاده کرده‌اند تا قدرت و گشتاور تولیدی از پیشرانه 155 سی‌سی، به‌چرخ عقب منتقل شود.

این طراحی زنجیر سبب کاهش نویز، نوسانات و ارتعاشات ایجادشده در اثر تعویض دنده می‌شود و این فرآیند، در کسری از ثانیه انجام می‌شود. این ساختار بی‌نظیر مشخصات فنی سبب شده است شتاب اولیه صفر تا 100 کیلومتر برساعت این اسپرت بایک، تنها 9.65 ثانیه باشد که یک شتاب بی‌نظیر برای دردانه اسپرت 155 سی‌سی یاماهاست.

کیفیت سواری و عملکرد هندلینگ

تست درایو یاماها R15 توسط نویسنده این مطلب، نشان داد که سواری آن بسیار دلچسب و نرم است. برای رسیدن به این سطح از راحتی، دو دامپر (کمک‌فنر) 58 میلی‌متری هیدرولیکی اجاست (قابل تنظیم) یا همان تلسکوپی در محور جلو تعبیه شده است.

در محور عقب نیز از ساختار مونوشوک با تک‌دامپر (کمک‌فنر) هیدروپنوماتیکی به‌قطر 113 میلی‌متری استفاده شده است تا سواری با این اسپرت‌بایک، دلچسب و باکیفیت باشد.

همچنین در این اسپرت بایک، تایر تیوب‌لس 70/140 با رینگ 17 اینچی آلیاژی در عقب و تایر تیوب‌لس 70/110 با رینگ 17 اینچی آلیاژی در جلو تعبیه شده است تا سواری نرم و باکیفیتی را به‌راکب و سرنشین هدیه کند.

به‌دلیل سایز مناسب تایرها و نصب یک سیستم ضد لغزش در محور استوانه‌‎ای فرمان، عملکرد هندلینگ این اسپرت‌بایک بسیار عالی است. مجموعه این عوامل، قابلیت مانورپذیری سر پیچ‌ها و هنگام دور زدن را بسیار بهبود بخشیده است.

ویژگی‌های خاص یاماها R15

از مهم‌ترین ویژگی‌های خاص یاماها R15 می‌توان به سیستم دو چرخ دیسکی مجهز به‌دیسک‌های سوراخ‌دار خنک‌شونده با مکانیزم دو دیسک در محور جلو به‌قطر 282 میلی‌متر و تک‌دیسک 220 میلی‌متر در عقب اشاره کرد.

همچنین در محور جلو کالیپر دوپیستونه نیم-شناور تعبیه شده و برای محور عقب، کالیپر تک‌پیستون نیم-شناور در نظر گرفته شده است.

با در نظر گرفتن عدم وجود سیستم ترمز ABS روی این اسپرت‌بایک 155 سی‌سی، باید گفت به‌لطف استفاده از نیروی هیدرولیکی دوگانه در محور جلو و عملکرد عالی ترمز، نیازی به‌ترمز ABS احساس نمی‌شود.

هرچند که این سیستم ترمز با توجه به‌وزن خالص و قدرت پیشرانه نصب شده است. نمایشگر 5.5 اینچی TFT، سیستم استارت دکمه‌ای، ساسات الکترونیکی، سیستم اگزوز اسپرت که صدای مهیجی به‌وجود می‌آورد، وجود هدرز و عایق حرارتی و سیستم تعلیق قابل تنظیم در محور جلو و عقب، از آپشن‌های جدید یاماها R15 است.