خودروسازان و قطعه‌سازان طی سال جاری با مشکلات بزرگی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. بر این اساس کمبود نقدینگی روند کلی تولید را تحت‌تاثیر قرارداده و با این وجود تولید در برخی واحدهای قطعه‌سازی نسبت به‌گذشته روند افزایشی داشته است. آذین‌تنه با وجود این‌که مانند بسیاری از شرکت‌های دیگر تحت‌تاثیر شدید کمبود نقدینگی بوده اما توانسته تیراژ تولید خود را برای محصولات ایران‌خودرو در مقایسه با سال گذشته تا ۳۰ درصد افزایش دهد. این روند نشان می‌دهد که با وجود مشکلات بسیار اما همچنان تولید در جریان است و اگر مشکلات روزمره از پیش پای تولید برداشته شود، ظرفیت افزایش تولید بسیار بالا خواهد بود. این شرکت همچنین در بازار خدمات پس از فروش نیز سهم مناسبی کسب کرده و امیدوار است این روند سبب جایگزینی محصولات اصلی با محصولات تقلبی موجود در بازار شود. این شرکت همچنین برای سال آینده قرار است خط‌تولید جدیدی به‌مجموعه اضافه کند و جذب نیرو نیز خواهد داشت.
در بخش دوم گفتوگو با مصطفی نکونظر، مدیرعامل شرکت آذین‌تنه به بررسی اقدامات این شرکت در سال جاری و همچنین برنامه شرکت برای سال آینده پرداختیم.
چه حجمی از افترمارکت را در اختیار دارید؟
در سال‌های دور، تمام تمرکز خود را برای خودروساز گذاشته بودیم و حضور فعالی در بازار نداشتیم. حدود سه، چهار سالی است که این بخش را هم جزو اهداف شرکت قرار دادیم تا افترمارکت و خدمات پس از فروش را در بازار افزایش دهیم. در این راستا توانستیم افزایش چشمگیری برای افترمارکت داشته‌ایم و درحال حاضر حدود ۲۰ درصد از فعالیت شرکت مختص افترمارکت شده است.
با آن‌که افترمارکت بازار وسیعی است، اما بسیاری از قطعه‌سازان علاقه‌ای به‌فعالیت در این بازار نداشتند. سهم شما در افترمارکت چقدر است و آیا فعالیت شما در این بخش شامل تمام خودروها می‌شود؟
حضور ما در افترمارکت برای تمام محصولات شرکت و با برند آذین‌تنه است. در سال‌های گذشته متاسفانه بعضی از فروشگاه‌ها از برند آذین‌تنه سوءاستفاده می‌کردند که با اقدامات قانونی جلو فعالیت آن‌ها گرفته شد و قطعات بی‌کیفیتی که با نام آذین‌تنه عرضه می‌شد، جمع‌آوری شد و امیدواریم این موضوع تکرار نشود. البته با توجه به‌این‌که توجه بازار روی برند معطوف شده و از این طریق محصولات بی‌کیفیت نیز به‌فروش می‌رسد، هر لحظه ممکن است این اتفاق تکرار شود.
فروش محصولات آذین‌تنه در بازار از طریق نمایندگی انجام می‌شود؟
شرکتی به‌نام شرکت پازک (پارس آذین قطعه) نمایندگی آذین‌تنه را در اختیار دارد و محصولات ما را با برند آذین‌تنه در تمام ایران توزیع می‌کند و عامل فروش در مناطق مختلف دارد. مشتریان با مراجعه به‌این شرکت می‌توانند محصول اصلی را خریداری کرده و درگیر نمونه‌های تقلبی نشوند.
کاهش تولید ۹ درصدی ایران خودرو در ماه‌های اخیر روی تولید شرکت تاثیر گذاشته است؟
افزایش تولید هم داشته‌ایم. اگر خودروسازان کاهش تولید داشته‌اند، درواقع سهم آذین‌تنه در مقایسه با دیگران افزایش یافته است و ما شاهد افزایش تولید محصولات شرکت بوده‌ایم.
یکی از مشکلات فعلی واحدهای تولیدی در قطعه‌سازی، جذب و نگهداری نیرو است. آذین‌تنه در این خصوص چه شرایطی را تجربه کرده و چه اقداماتی انجام داده است؟
سال گذشته توانستیم نیروی بیشتری جذب کنیم. تا آن‌جا که وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای ما ایجاب می‌کند، سعی می‌کنیم با ارائه امکانات بیشتر و پاداش‌های دوره‌ای، کارانه‌ها و موارد رفاهی، با سبد کالا، پرسنل شرکت را راضی نگه داریم و از خروج آن‌ها جلوگیری کنیم و کارگران رضایت داشته باشند.
اگر قیمت خودرو آزاد شود، چه تاثیری روی روند مالی شرکت آذین‌تنه خواهد داشت و چقدر برای کارگران مفید خواهد بود؟
اگر قیمت آزاد شود، شاید روی قیمت محصولات آذین‌تنه تاثیری نداشته باشد. ما یک محاسبه قیمت تمام‌شده داشته‌ایم و براساس آن با خودروساز کار می‌کنیم. آزادسازی قیمت‌ها ضمن کاهش خسارت خودروسازان، می‌تواند قطعه‌سازان را نیز به‌لحاظ مالی هرچه بیشتر تامین کند و بنابراین مشکلات زنجیره‌تامین خودبه‌خود کاهش می‌یابد. البته این مساله روی قیمت واحد محصول تاثیر خاصی نخواهد داشت. لازم به‌ذکر است امروز بابت هر دستگاه خودرویی که خودروساز تولید می‌کند، چند ده میلیون‌تومان خسارت به آن وارد می‌شود و باید فرمول این روند اصلاح شود.
برنامه توسعه‌ای آذین‌تنه و برنامه‌های شما در آینده به‌شکل کوتاه‌مدت چیست؟
قرار است سیستم‌های الکترونیک به‌مجموعه شرکت اضافه شود که کارهای مقدماتی، قراردادها و انتقال دانش فنی آن انجام شده است. انتظار داریم تولید محصول در سال ۱۴۰۳ انجام شود. درحال راه‌اندازی سالن مربوط به‌آن هستیم و کارهای افزایش سالن برای این توسعه در نظر گرفته شده است. یک سوله نیز در کنار شرکت خریداری شده و قرار است ابتدای سال تحویل داده شود.
پیش‌بینی شما درخصوص افزایش تعداد نیروها برای خط‌تولید جدید چیست؟
حدود ۵۰ نفر به‌نیروهای شرکت اضافه خواهیم کرد.
آیا بحث برقی‌سازی صنعت‌خودرو سبب حذف برخی قطعه‌سازان از چرخه تامین خواهد شد یا آن‌ها را مجبور به‌تغییر روند کاری خواهد کرد؟
برقی‌سازی درواقع یکی از الزاماتی است که در دنیا نیز انجام می‌شود و برخی خودروسازان بزرگ دنیا مانند آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها، اهدافی را برای مقطع زمانی مشخصی در نظر دارند تا خودروهای درون‌سوز تولید نکنند و به‌سمت تولید خودروهای برقی بروند.
این برنامه برای ایران هم با تاخیر مشخصی الزامی است و باید انجام شود. چراکه خودروهای درون‌سوز از نظر اقتصادی، آلودگی هوا و هزینه‌ها حرفی برای گفتن ندارند. در ایران نیز این موضوع هرچه بیشتر دنبال خواهد شد؛ اما زمان آن مشخص نیست. اگر انجام شود، قطعه‌سازان نیز باید خود را با این شرایط تطبیق دهند.
حتما خیلی از فعالیت‌ها و قطعات حذف خواهد شد. چراکه اگر یک موتور احتراقی حذف شود، صدها قطعه از جمله میل‌سوپاپ، پیستون، رینگ‌پیستون، واشرسرسیلندر، سرسیلندر و... حذف می‌شود. حتی گیربکس خودروها نیز تغییر می‌کند.
از سوی دیگر روند انتقال نیرو نیز تغییر می‌کند و بسیاری از قطعات وابسته به‌آن هم تغییر خواهد کرد. درواقع در آینده با ورود مدل‌های مختلف پیشرانه‌های الکتریکی، خودروها از این قطعات بی‌نیاز خواهند شد. درعین حال خودروهای برقی نیازی به‌محفظه موتور ندارند؛ بنابراین کاپوت جلو و صندوق‌عقب فضای بار خواهند بود. همین‌طور بسیاری از ادوات از جمله باک و گیج بنزین حذف خواهد شد.
آذین‌تنه دورنمایی برای ورود یا تامین قطعات خودروهای برقی برای آینده دارد؟
فعالیت ما باید با نوع سیستم ترمز خودروهای برقی مطابقت داشته باشد. البته خودروهای برقی در حال حاضر سیستم ترمزی شبیه به‌مدل‌های احتراقی دارند. اما در آینده ممکن است این شرایط تغییر کند؛ چراکه پیشرفت تکنولوژی روزافزون است. منبع تولید فشار، هیدرولیک، لنت‌ها و دیسک نیز مانند خودروهای احتراقی است.
برخی، قطعه‌سازان را مقصر پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی می‌دانند و معتقدند به‌دلیل کیفیت پایین مواداولیه این اتفاق می‌افتد. نظر شما در این خصوص چیست؟
قطعا بی‌ربط نیست. به‌اعتقاد من خودروساز باید قطعه باکیفیت و کنترل‌شده تحویل بگیرد. ممکن است قطعه‌ساز به‌دلایلی از جمله کمبود امکانات یا مشکلات مالی قطعه‌ای با کیفیت پایین تولید کند؛ اما خودروساز باید زمان تحویل قطعه، با تضمین و تعهد و کنترل کافی قطعه را تحویل بگیرد. بر این اساس کیفیت سیستم ترمز به‌عنوان قطعه ایمنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در مورد قطعات دیگر نیز این یک ارتباط دوطرفه بین قطعه‌ساز و خودروساز است.
وضعیت آذین‌تنه درمقایسه با یک دهه گذشته به چه صورت درآمده و وضعیت اقتصادی تا چه اندازه روی فعالیت این شرکت تاثیر گذاشته است؟
توسعه خوبی را در یک دهه اخیر در آذین‌تنه شاهد بوده‌ایم. درواقع به‌شکل فیزیکی سوله‌ای به‌شرکت اضافه کرده‌ایم و امکانات ماشین‌کاری به شرکت وارد شده است. همچنین دربخش محصول نیز شاهد توسعه خوبی بوده‌ایم. یکی از محصولات مرتبط با مدل تارا است که به‌شرکت اضافه شد و انحصارا در آذین‌تنه تولید می‌شود. همچنین ری‌را و محصولات سایپا نیز مورد توجه شرکت قرار گرفته است. همچنین امیدواریم در سال‌های آتی تامین سیستم ترمز محصولات دیگری از سایپا مانند شاهین نیز به‌خط تولید شرکت اضافه شود.
برخی مدل‌های چینی تیراژ بالایی برای تولید دارند و برخی هم قرار است با افزایش داخلی‌سازی، در کشور تولید شوند. آیا برای تامین سیستم ترمز این محصولات هم برنامه‌ای دارید؟
با بخش‌خصوصی هم مذاکراتی انجام داده‌ایم که هنوز به‌نتیجه نرسیده است.
با توجه به این‌که هنوز با شرکای خارجی همکاری دارید، آیا قرار است با چینی‌ها هم جوینت‌ونچر داشته باشید؟
درحال انتقال دانش فنی از شرکت‌های چینی هستیم و این مساله حتی در برخی موارد انجام شده است. در بخش ESD با نظارت و دانش فنی شرکت‌های چینی، کار انجام می‌شود.
پیش‌بینی شما از آذین‌تنه در سال آینده چطور خواهد بود و آیا روند افزایش تولید ادامه خواهد داشت؟
اهداف شرکت براساس افزایش تولید است و اگر این افزایش اتفاق نیفتد، شرکت میرا خواهد شد. بنابراین هم میزان مشارکت ما با خودروسازان باید افزایش پیدا کند و هم باید برای خودروهای جدید مانند چینی‌ها برنامه داشته باشیم. در این بخش هم عمدتا با کرمان‌موتور در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم تولید داخلی داشته باشیم.
برنامه شما برای تامین سیستم خودروهای تجاری چیست؟
قبلا همکاری‌هایی در این بخش انجام می‌شد که در حال حاضر بسیار کمرنگ شده است.
در حال حاضر فروش این خودروها در بازار افزایش یافته است. برنامه‌ای برای حضور در افترمارکت خودروهای سنگین ندارید؟
در یک دوره تیراژ تولید خودروهای سنگین کم شد. درگذشته برای خودروهای ایران‌خودرودیزل در بخش کامیون‌های سنگین و سبک ۶۰۸، ۸۰۸ و بنز سیستم ترمز تامین می‌کردیم. الان تنوع محصولات سنگین هم بیشتر شده و تیراژ هر کدام کم شده است؛ درواقع برای ما به‌صرفه نبود.
به‌نظر شما این سیاست درست که تنوع افزایش یابد و امکان داخلی‌سازی نداشته باشیم؟
نمی‌توانم نظری در این خصوص بدهم؛ اما به‌طور کلی مصرف‌کنندگان نیاز به‌تنوع دارند. به‌عنوان مثال در سال‌های قبل یک مدل کامیون برای مصارف مختلف تولید می‌کردیم؛ اما امروز مدل‌های زیادی برای کارها و سلایق مختلف وارد بازار شده است که نمی‌توان به‌آن ایرادی گرفت. اگر این خودروها تیراژ قابل قبولی داشته باشند، می‌توان برای داخلی‌سازی آن‌ها نیز فکری کرد.
میزهایی که برای افزایش عمق داخلی‌سازی برگزار شدند، چطور بود؟
این میزها مفید بودند و هنوز هم کار ادامه دارد. میزها برای شروع خوب است؛ اما برای ادامه باید فعالیت کرد و به‌نظر من فعالیت شرکت‌ها در این بخش به‌طور کلی چشمگیر است.
در نمایشگاه خودرو تهران، اکثر محصولات چینی بودند. این شرایط برای قطعه‌سازان یک تهدید محسوب می‌شود یا فرصتی برای افزایش تولید است؟
متاسفانه شرکت‌های چینی که در ایران کار مونتاژ انجام می‌دهند، انگیزه چندانی برای داخلی‌سازی ندارند و این از نظر خود چینی‌ها بسیار منطقی است و به‌دنبال فروش قطعه هستند. از طرف دیگر تیراژ تولید خودروهای چینی با توجه به‌تنوع آن‌ها بسیار پایین است. درواقع تنوع این محصولات بالاست و از هر مدل تعداد محدودی عرضه می‌کنند. بنابراین به‌صرفه نیست که روی قطعات آن‌ها داخلی‌سازی انجام شود. از سوی دیگر شرکت‌های خودروساز ایران‌خودرو و سایپا، تیراژ تولید خوبی دارند و هر کدام از آن‌ها جایگاه خود را دارند.
بنابراین کلاس قیمتی خودروهای داخلی با مدل‌های چینی متفاوت است. پیش از این خودروهای چینی با نرخ‌های ارزان در کشور عرضه می‌شدند تا بتوانند بازار خود را به‌دست آورند؛ اما حال با ردیف قیمت بالای یک میلیارد تومان عرضه می‌شوند. این موضوع دو کلاس مصرفی را ایجاد می‌کند. بنابراین خودروهای داخلی کماکان می‌توانند تولید شوند و بازار خود را داشته باشند.
صنعت خودروهای داخلی به‌جز تارا و ری‌را شاهد حضور مدل‌های جدیدی نبوده است. جایگزینی این خودروها با مدل‌های چینی و واگذاری بازار به‌چینی‌ها در نهایت به‌ضرر قطعه‌سازان است؟
اگر قرار باشد خودروهای چینی جایگزین مدل‌های داخلی شود، قطعه‌سازی آن‌ها هم برای داخلی‌سازی توجیه پیدا می‌کند.
