محبوبیت و کارآیی دوچرخه در برخی کشورها بیشتر از سایر نقاط بوده، یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش میزان ترافیک در خیابان‌ها و همچنین آلودگی هوا، دوچرخه‌سواری است. دوچرخه‌ها علاوه بر این فواید، موجب سلامت افراد نیز می‌شوند. در برخی کشورها، مسئولان شهری تدابیری برای تشویق مردم به دوچرخه‌سواری اندیشیده‌اند و مردم هم از این کار استقبال خوبی کرده‌اند. همچنین مطالعات نشان داده است که حتی تغییر ۱۰درصدی از خودرو سواری به دوچرخه‌سواری، می تواند ازدحام ترافیک را تا حدود ۴۰درصد کاهش دهد.
پرداخت کمک هزینه مسافت پیموده‌شده به دوچرخه‌سواران!
مردم هلند به‌طور متوسط ۲کیلومتر و ۶۰۰متر در هر روز دوچرخه‌سواری می‌کنند. یک مطالعه تازه نشان می‌دهد که اگر این الگو در سراسر جهان رعایت شود، انتشار سالانه کربن در جهان معادل ۶۸۶ میلیون تن کاهش می‌یابد که چیزی بالغ‌بر کل میزان کربنی است که بریتانیا در سال تولید می‌کند. دولت هلند برای رواج دوچرخه‌سواری، به دوچرخه‌سواران «کمک‌هزینه مسافت پیموده‌شده» می‌پردازد.
از سال ۲۰۰۶ میلادی در هلند مقرر شده است که صاحبان کسب‌وکارها به کارکنانی که با دوچرخه به‌سر کار می‌آیند به ازای هر کیلومتر ۰.۱۹ یورو پاداش دهند؛ البته دولت به شرکت‌ها این اجازه را می‌دهد که هزینه پرداخت‌شده را از صورت حساب مالیاتی خود کسر کنند. افرادی که به مدت پنج‌روز در هفته (معادل روزانه ۱۰کیلومتر) دوچرخه‌سواری کنند، می‌توانند حدود ۴۵۰یورو در سال از این طرح درآمد داشته باشند.
در شهر فلورانس در شمال ایتالیا نیز به‌تازگی طرحی معرفی شده است که از سوم ژوئن (۱۴خرداد) شروع می‌شود و به مدت یک‌سال ادامه خواهد داشت. در این طرح، کسانی که خودرو خود را کنار بگذارند و با دوچرخه به محل کار بروند، به ازای هر کیلومتر دوچرخه‌سواری در شهر ۰.۲یورو دریافت می‌کنند که سقف آن ۳۰یورو در ماه است.
شرکت‌کنندگان در این طرح باید در یک اپلیکیشن ثبت‌نام کنند. علاوه‌بر این، شهرداری فلورانس در نظر دارد هر ماه ۱۰۰ یورو به ۲۰۰کاربر که بیشترین امتیاز را در این اپلیکیشن کسب کنند، پاداش دهد. همچنین دولت ایتالیا به کارمندان بسته‌های تشویقی و بن‌های تخفیف برای خرید دوچرخه جدید ارائه می‌دهد.
ورود دوچرخه به ایران
اما تاریخچه ورود دوچرخه به ایران به دوره قاجار برمی‌گردد یعنی زمانی که کارکنان سفارت انگلیس از دوچرخه استفاده می‌کردند. دوچرخه قبل از جنگ جهانی‌دوم وارد ایران شد و پس از جنگ جهانی‌دوم، واردات دوچرخه به ایران افزایش یافت؛ البته تا قبل از آن دوچرخه گران بود و مردم هم درباره این وسیله‌نقلیه تازه‌وارد، باورهای نادرست و چه‌بسا خرافی داشتند.
پس از اینکه واردات دوچرخه به ایران بیشتر شد و قیمت آن کاهش یافت، مردم کم‌کم به‌استفاده از این وسیله روی آوردند، به‌خصوص در شهرهایی مانند اصفهان و یزد از این وسیله بیشتر استقبال شد و حتی در اصفهان در محدوده چهارباغ برای دوچرخه مسیر مجزا در نظر گرفته شد.
افزایش تعداد خودروها در شهرهای ایران (به‌خصوص اوایل دهه ۵۰ شمسی)، نبود ایمنی لازم برای تردد دوچرخه‌ها در معابر شهری و کم‌توجهی مسئولان به برنامه‌ریزی شهری سبب شد تعداد استفاده‌کنندگان از دوچرخه کاهش یابد، هرچند ابعاد توسعه زیرساخت‌های مسیر دوچرخه‌سواری نیاز به هزینه گزاف در مقایسه با سایر پروژه‌های شهری ندارد و تنها نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است.
استفاده دانش آموزان از دوچرخه برای تردد
چندی پیش عضو شورای شهر تهران گفت: چرا وقتی ۳۰۰میلیارد تومان برای یک پل هزینه می‌کنیم، ناراحت نمی‌شویم اما برای ایجاد زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و فرهنگ آن کاری انجام نمی‌دهیم و هزینه نمی‌کنیم؟
سیدجعفر تشکری‌هاشمی یادآور شد: در چند دهه گذشته، دوچرخه‌سواری در تهران و بسیاری از شهرهای کشور امری عادی به‌شمار می‌رفت؛ اما متاسفانه با عملکرد ناقص در حوزه فرهنگ‌سازی و غلبه خودرومحوری، شانس دوچرخه‌سواری را از شهروندان گرفتیم.
این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: باید واقعیت‌های شهر را دید و نگرانی‌های مردم را درک کرد، گاهی اوقات باید خودمان بانی تغییر و تحولات باشیم.
تشکری‌هاشمی با اشاره به عملکرد بد در تشخیص اینکه کدام خیابان‌ها باید خطوط دوچرخه‌سواری احداث شود، افزود: نیازی نیست در تمام خیابان‌های تهران این خطوط احداث شود، بلکه باید گزینه‌ها و راه‌حل‌های متنوع را پیش روی شهروندان قرار دهیم تا با مشارکت مردم بتوان بر پدیده‌های ناهنجار ترافیکی و آلودگی هوا غلبه کرد.
رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه باید آسیب‌شناسی شود نتیجه احداث خطوط دوچرخه‌سواری در تهران چه بوده است، در این باره گفت: متاسفانه هنوز بررسی نشده که آیا می‌توان این مد حمل‌ونقلی را ایجاد کرد یا خیر. از طرفی تا زمانی که شوق دوچرخه‌سواری را ایجاد نکنیم، نمی‌توانیم دوچرخه را یک مد حمل‌ونقلی بنامیم.
سیدمحمد آقامیری ادامه داد: می‌توانیم به دبیرستان‌ها دوچرخه بدهیم تا دانش‌آموزان برای تردد از مدرسه به خانه از آن استفاده کنند؛ با استفاده از مشوق‌های کوچک می‌توان دوچرخه را تبدیل به یک مد کرد.
وی افزود: باید بیشتر انرژی خود را برای ایجاد فرهنگ دوچرخه‌سواری بگذاریم. برای مثال در پارک‌های جنگلی دوچرخه بسیار بیشتر از سطح خیابان‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگر قرار است برنامه‌ای هم ایجاد شود باید از طریق تخصیص مشوق‌ها به نسل جوان باشد.
