خودروسازان برای تولید خودرو تاسیس نشده‌اند بلکه به دنبال سود خود هستند. به همین ‌دلیل شرکت‌های خودروسازی علاقه‌ای به تولید خودروهای برقی ارزان ندارند. این را کوین تاینان، تحلیلگر خودرو می‌گوید. شاید موضوع بیش از حد ساده به نظر برسد اما تا حد زیادی درست است.

هدف‌گذاری روی حاشیه سود بالا

تاینان، مدیر تحقیقات گروه پریزیدیو است که بر نمایندگی‌های خودرویی تمرکز دارد و از چند دهه تجربه کار در شرکت‌هایی همچون بلومبرگ برخوردار است. منظور او این نیست که خودروسازان علاقه‌ای به خودروهای ارزان‌ ندارند. تاینان می‌گوید: علاقه خودروسازان با مشتریانی شروع می‌شود که در نهایت محصولات گران‌تر و با حاشیه سود بالاتر را می‌خرند.

یکی از رازهای عجیب صنعت خودرو این است که در مقیاس بزرگ، ساخت یک خودرو بزرگ‌تر و گران‌تر هزینه زیادی در مقایسه با خودرو کوچک‌تر و ارزان‌تر ندارد؛ اما خودروساز می‌تواند بابت خودرو بزرگ‌تر هزینه بیشتری را از مشتری طلب کند و سود بیشتری به جیب بزند. این موضوع به ویژه در سال‌های اخیر یکی از دلایل اصلی تولید کراس‌اوورها، شاسی‌بلندها و وانت پیکاپ‌های بزرگ‌تر و گران‌تر بوده است.

تاینان ادامه می‌دهد: «به شورولت کروز نگاه کنید. کروز در سال فروش ۲۰۰ هزار دستگاهی داشت و با قیمت حدود ۲۰هزار دلار عرضه می‌شد. اما چرا کروز تولید نمی‌شود؟ اگر فروش یک محصول هدف نهایی باشد پس این خودروها محصولات فوق‌العاده‌ای هستند؛ اما هدف شرکت‌ها فروش محصولات سودده است که قضیه را کاملا متفاوت می‌کند؛ به همین دلیل همه به دنبال خرید وانت‌های بزرگ هستند چراکه چنین خودروهایی عرضه می‌شوند و سودده هم هستند.»

علاقه‌ به بازگشت خودروهای بزرگ

به گفته تاینان، خودروهای ارزان‌ همچون فورد فوکوس و فیستا احتمالا برای این خودروساز سودده نبوده‌اند. این تحلیلگر حوزه خودرو امیدوار نیست که خودروسازان یک خودرو برقی ۲۵هزار دلاری با توان پیمایش ۳۲۰ کیلومتر را تولید کنند؛ اما بلومبرگ خبر داده فورد به دنبال تولید محصولی با این محدوده قیمتی است هرچند چنین چیزی یک ماموریت سخت به شمار می‌رود به‌خصوص اینکه می‌بینیم زنجیره تامین محدود باعث شده است سوددهی خودروهای برقی در هاله‌ای از ابهام باشد. تاینان تاکید می‌کند: فکر نمی‌کنم کسی در آمریکا با ساخت خودرو ۲۵هزار دلاری به سوددهی برسد.

این اتفاق رخ نمی‌دهد. تاینان تنها کارشناسی نیست که این ادعاها را مطرح می‌کند گرت نلسون، تحلیلگر CFRA نیز می‌گوید: «به بازار خودروهای برقی با قیمت پایین‌تر و تولید بالاتر نگاه کنید. این خودروها در حال ضرردهی هستند.»

نلسون می‌گوید هیچ خودرو برقی ۲۵ هزار دلاری بدون یارانه دولتی سودده نخواهد بود. تاینان هم تاکید می‌کند برخی شرکت‌ها همچون هوندا خودروهای ارزان‌ را با ضرر عرضه خواهند کرد تا مشتریان جوان‌تر را جذب خود کنند، مشتریانی که تا چند دهه وفادار باقی خواهند ماند اما شرکت‌های بزرگ آمریکایی تا حد زیادی این روش را رها کرده‌اند.

تاینان به این نکته اشاره دارد: جنرال‌موتورز، فورد و استلانتیس را در نظر بگیرید، متوسط قیمت خرده‌فروشی آن‌ها به محدوده ۵۰هزار دلار می‌رسد.

من می‌گویم شرکت‌های خودروسازی در همین نقطه ۵۰هزار دلاری می‌توانند سودده باشند. او تصریح می‌کند: جنرال موتورز نمی‌خواهد کروز ۲۵هزار دلاری، مالیبو ۳۲هزار دلاری و ایمپالا ۳۸هزار دلاری را بفروشد. آن‌ها ترجیح می‌دهند شما سیلورادو ۶۰هزار دلاری را بخرید و برای همیشه قسط بدهید. تاینان ادامه می‌دهد: آنچه آن‌ها (شرکت‌های خودروسازی) می‌گویند این است که نمی‌خواهیم به شما ۵ خودرو بدون سود را به این امید بفروشیم که ۱۲سال بعد به بخشی از سبد محصولات سودده ما بپیوندید. ما این کار را انجام نمی‌دهیم.

خبری از ارزانی نخواهد بود

به گفته تاینان، شرایط لیزینگ و فروش بسیار ارزان کنونی نشانه‌ای از روند یادشده است و نشان می‌دهد خودروها ارزان‌تر نخواهند شد. حتی با مشوق‌های سنگین دولتی هم اکثر خودروسازان محصولات برقی خود را با ضرر قابل‌توجهی به فروش می‌رسانند. این امر می‌تواند با گذشت زمان و افزایش ظرفیت تولید بهبود یابد اما تاینان شک دارد چنین تلاش‌هایی قیمت خودروها را کاهش دهند. شرایط اقساطی بسیار خوب کنونی نشانه‌ای از تولید بیش‌از حد است نه نشان از کاهش قیمت‌ها.

او می‌گوید: خودروسازان به هر یک سنت صرف شده در تولید خودرو هم اهمیت می‌دهندو اگر بتوانند قیمت‌ها را هم کاهش دهند دیگر به تولید با ظرفیت بالا علاقه‌ای نشان نمی‌دهند. آن‌ها به سود چسبیده‌اند. فروش خودروهای بیشتر به معنی فراخوان بیشتر، تعمیر بیشتر تحت پوشش گارانتی، تامین زیرساخت‌های حمل‌ونقل و سردردهای زیاد است. به عقیده تاینان، خودروسازان همچنان به تمرکز روی خودروهای گران‌ و با حاشیه سود بالا ادامه خواهند داد.

اما جیم فارلی، مدیرعامل فورد با این اظهارات موافق نیست و می‌گوید: ما معتقدیم خودروهای کوچک‌تر و ارزان‌تر راه فراگیر شدن خودروهای برقی است. چرا؟ چون قضیه خودروهای برقی با درون‌سوزها کاملا متفاوت است. در صنعت تولید خودروهای درون‌سوز که ۱۲۰سال تجربه‌اش را داریم، خودرو هر چقدر بزرگ‌تر باشد حاشیه سودش بیشتر است اما در خودروهای برقی دقیقا برعکس است. خودرو برقی بزرگ‌تر به معنی باتری بزرگ‌تر و فشار بیشتر روی حاشیه سود خواهد بود زیرا مشتریان پول بیشتری بابت باتری‌های بزرگ‌تر نخواهند پرداخت.

متریال‌های سودآور

یک پیشرانه ۸سیلندر شاید نیازمند فلز بیشتری در مقایسه با پیشرانه ۴سیلندر توربو باشد اما ساخت پیشرانه ۴سیلندر سخت‌تر است و حتی هزینه بیشتری هم داشته باشد. خودروهای کوچک‌تر نیازمند قطعات سیستم تعلیق پیچیده‌تر، مهندسی بهتر سیستم‌های خنک کاری، ساختارهای تصادف قوی و... هستند. از نظر هزینه‌های طراحی و توسعه نیز تفاوتی بین مدل‌های کوچک و بزرگ وجود ندارد؛ به همین خاطر است که فورد با تولید خودروهای بزرگ‌تر سود بیشتری به دست می‌آورد.