در دورانی که تحریم‌ها بر صنایع داخلی سایه افکنده است و ناوگان خودروهای تجاری امکان نوسازی را از دست داده‌اند، مصوبات داخلی و تغییر در قوانین کشور نیز باعث شده است تا خودروسازان بیش‌از همیشه تحت‌فشار باشند. از یک‌سو، شرایط سخت تامین قطعه و هزینه‌های بالای تولید و ازسوی‌دیگر قوانینی که هر روز کار را برای تولیدکنندگان سخت‌تر می‌کند، باعث شده است تا صنعت تجاری‌سازی کشور با مشکلات عدیده‌ای همراه شود.
در همین زمینه، استانداردهای ۸۵گانه و اجبار به تولید خودروهای دیزلی یورو۵ منجر به آن شد که بیش از ۶هزار دستگاه از خودروهای تولیدشده با استاندارد یورو۴ به همراه فیلتر دوده در کارخانه‌های داخلی دپو شده و امکان شماره‌گذاری را از دست دادند. با این‌حال، به‌تازگی هیات‌وزیران به پیشنهاد وزارت صمت و سازمان حفاظت محیط‌زیست مصوبه‌ای را ابلاغ کرده که براساس آن شماره‌گذاری این خودروها بلامانع شده است.
بیش از ۶هزار خودرو دیزلی یورو۴ شماره‌گذاری می‌شود
مصوبه هیات وزیران درباره بلامانع بودن شماره‌گذاری تعداد ۶۶۳۶ دستگاه خودرو دیزلی با استاندارد یورو۴ به همراه صافی (فیلتر) جاذب دوده منطبق با مشخصات خریدار و شماره شاسی خودروها ابلاغ شد.
براساس این مصوبه که هیات‌وزیران در جلسه ۱۶ آبان‌ماه سال جاری و به پیشنهاد مشترک وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط‌زیست و به استناد اصل یکصد و سی‌وهشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد؛ «با توجه به این‌که تعدادی از خودروهای دیزلی تولید داخل مطابق استاندارد یورو۴ پیش‌تر به مشتریان فروخته شده است و در صورت اعمال ضوابط مربوط به استانداردهای مصوب، فرآیند شماره‌گذاری این خودروها متوقف شده و موجبات نارضایتی خریداران را فراهم خواهد آورد، صرفا شماره‌گذاری تعداد ۶۶۳۶ دستگاه خودرو دیزلی با استاندارد یورو۴ به همراه صافی (فیلتر) جاذب دوده که باعث کاهش آلایندگی و نزدیکی به استانداردهای مصوب خواهد شد، تا پایان سال ۱۴۰۳ بلامانع است.»
پایان دپو خودروهای یورو۴ در ایران‌خودرودیزل
ایران‌خودرودیزل نیز هم‌زمان با ابلاغ مصوبه جدید هیات‌وزیران اعلام کرد: «با مرتفع شدن مشکلات مربوط به صدور مجوز شماره‌گذاری محصولات، روند تولید و تحویل محصولات ایران‌خودرودیزل در ماه‌های پایانی سال شتاب خواهد گرفت.»
براساس اعلام این شرکت، «ایران‌خودرودیزل در ابتدای سال جاری مجوز تولید و شماره‌گذاری هفت محصول تولیدی را نداشت و برای تولید سایر محصولات نیز با مشکلات ارزی متعددی مواجه بود که این عوامل منجر به کاهش تیراژ تولید و درنتیجه تاخیر در تحویل محصول به مشتریان شد.
با تعریف پروژه‌های متعدد برای برون‌رفت از وضعیت موجود، ایران‌خودرودیزل علاوه بر تولید و تحویل محصولات به مشتریان، خودروهای تولیدی خود را تا پایان سال به استانداردهای ۸۵گانه مجهز می‌کند.
بر این اساس، شرکت ایران‌خودرو دیزل در ابتدای سال ۵،۵۰۱ دستگاه تعهد فروش داشت که این امر، ضمن تحمیل هزینه‌های قابل‌توجه به سازمان بابت توقف محصولات در کف کارخانه، پرداخت جریمه تاخیر به مشتریان و سایر موضوعات مترتب، موجب نارضایتی مشتریان نیز شد.
در این راستا و با پیگیری و اقدامات انجام‌شده، تعهدات شرکت به ۲،۳۷۶ دستگاه در مهرماه کاهش یافت که این امر حاکی از بهبود ۵۷درصدی عملکرد ایران‌خودرودیزل در ایفای تعهدات خود است و تا پایان سال تمام تعهدات ایفا خواهد شد.
علاوه‌بر مشکلات ارزی خودروسازان، در آغاز سال جاری و عدم تخصیص ارز ازسوی نهادهای ذی‌ربط و همچنین مشکلات ناشی‌از عدم انتقال ارز مربوط به صادرکنندگان در سال گذشته، با پیگیری‌های گسترده و اقدامات حقوقی، بخشی از تامین ارز محقق شده است و با پرداخت صورت گرفته به شرکای تجاری، قطعات CKD درحال‌حمل به کشور هستند و به‌زودی وارد خطوط تولید خواهند شد.
براساس این گزارش، باتوجه به مساعدت نهادهای ذی‌ربط و صدور مجوز تولید و شماره‌گذاری محصولات یورو۴ ایران‌خودرو دیزل توسط هیات‌دولت در آبان‌ماه، این امکان ایجاد شد تا این شرکت در مدت زمان مشخصی نسبت به تولید و تحویل این محصولات اقدام کند که این امر، ضمن افزایش تیراژ تولید در ماه‌های پایانی سال، سرعت در تحویل محصولات به مشتریان را نیز در پی خواهد داشت.
هم‌زمان با این امر، برنامه‌ریزی لازم برای آغاز تولید محصولات با استانداردهای ۸۵گانه و محیط‌زیست نیز صورت گرفته است و از انتهای سال جاری، محصولات این شرکت با مجوز سازمان‌های استاندارد و حفاظت محیط‌زیست تولید و عرضه خواهند شد.
با تمام مشکلاتی که در نیمه‌سال جاری وجود داشت، ایران‌خودرودیزل در توسعه محصول نیز توانست موفق عمل کند و برنامه‌های توسعه‌ای را در رده‌های مختلف محصولات دنبال کند و بر این اساس، محصولاتی چون کامیونت ۴,۸تنی SM۲، پیکاپ دیزلی اتوماتیک و همچنین ون مسافری توآنو در نمایشگاه‌های تهران، تبریز و اصفهان در معرض دید عموم قرار گرفتند که گزارش‌ها از استقبال گسترده بازدیدکنندگان از محصولات یادشده حکایت دارد. براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، این خودروها تا پایان سال وارد خط تولید خواهند شد.»
توقف تولید محصولات دیزلی یورو۴
ازسوی‌دیگر، براساس مصوبه جدید هیات‌وزیران، ثبت‌سفارش واردات قطعات و تجهیزات موردنیاز برای خودروهای با استاندارد کمتر از یورو۵ و تولید خودروهای کمتر از استاندارد یادشده ممنوع است.
در این مصوبه، سازمان ملی استاندارد ایران مکلف شده است در مبادی ورودی کشور از واردات قطعات و تجهیزات خودروهای سنگین با استاندارد کمتر از یورو۵ جلوگیری به عمل آورد. این بخش از مصوبه به معنای پایان تولید خودروهای یورو۴ در کشور خواهد بود.
اما مشکل اصلی تولید خودروهای یورو۵ به نبود زیرساخت‌ها در کشور برمی‌گردد؛ زیرساخت‌هایی چون سوخت مناسب این خودروها که بیشترین مشکلات را برای آن‌ها به همراه دارد و نیاز این خودروها را به تعمیر و نگهداری افزایش می‌دهد.
اصرار قانون‌گذار به حذف خودروهای یورو۴ از سایت‌های تولیدی، می‌تواند مدل‌های نسبتا ارزان‌تر را از بازار داخلی حذف کند و منجر به ورود مدل‌های گران‌تر شود. در شرایطی که توان خرید متقاضیان این خودروها بسیار پایین است، این گام می‌توان باعث تشدید فرسودگی ناوگان داخلی شود.
