صنعت روانکارها یکی از صنایع مهم بازار سرمایه به‌شمار می‌روند و در گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای در بورس دسته‌بندی می‌شوند. این صنعت چشم‌انداز روبه‌رشدی در بازارهای جهانی دارد و شرکت‌های این گروه در صورت افزایش توان صادراتی می‌توانند درآمدهای خود را افزایش دهند. اما به‌رغم چشم‌انداز مثبتی که پیش روی این صنعت وجود دارد آن طور که آمارها نشان می‌دهند در چند سال گذشته به ویژه از سال ۱۳۹۹ به بعد، بهای فروش محصولات شرکت‌های این گروه تناسبی با افزایش قیمت لوب‌کات، به عنوان ماده اولیه نداشته که البته این موضوع ناشی‌از قیمت‌گذاری محصولات این شرکت‌هاست.

این موضووع باعث شده است شکاف افزایش قیمت فروش با رشد نرخ مواد اولیه از سال ۱۴۰۰ به بعد با سرعت زیادی همراه باشد. در سال ۱۴۰۰ نرخ فروش این صنعت ۲۰۷ درصد رشدکرد اما قیمت لوب‌کات ۴۹۴درصد افزایش یافته است.

این شکاف قیمتی در سال ۱۴۰۳ به اوج رسید و در شرایطی که میزان افزایش نرخ فروش ۳۲۹ درصد بود اما میزان افزایش قیمت لوب‌کات به عنوان ماده اولیه ۸۳۶درصد بود که این موضوع شرکت‌های این گروه را تحت‌تاثیر قرار داده و به کاهش حاشیه سود این صنعت منجر شده است.

صورت‌های مالی ۹ماهه ۴ شرکت نفت ایرانول، نفت سپاهان، نفت‌پارس و نفت بهران نشان می‌دهند حاشیه سود خالص این صنعت که در ۹ماه سال مالی گذشته ۱۷درصد بوده؛ با ۳واحد کاهش به ۱۴درصد رسیده است. حاشیه سود نفت پارس از ۱۹ به ۱۲درصد رسیده است.

حاشیه سود نفت بهران هم از ۱۵ به ۱۱درصد و ایرانول نیز از ۱۵ به ۱۲درصد کاهش یافته؛ با این حال حاشیه سود نفت سپاهان در حد ۱۹ درصد باقی مانده است. این کاهش حاشیه سود در شرایطی اتفاق افتاده که داده‌های موجود نشان می‌دهند جمع کل سود خالص این گروه در ۹ ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با ۱۳درصد افزایش به ۹هزار و ۶۰۶ میلیارد تومان رسیده است.

دلیل اصلی کاهش حاشیه سود صنعت روانکار، افزایش نیافتن قیمت محصولات شرکت‌های این گروه متناسب با افزایش بهای مواد اولیه بوده است. طبق این اطلاعات تحت تاثیر تحولات ایجادشده در بازار نفت و افزایش نرخ ارز نیمایی، اسپرد (Spread) دلاری (تفاوت میان قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش) محصولات صنعت روانکار که با لوب‌کات تولید می‌شود، به ازای هر مترمکعب به زیر ۵۰۰دلار رسیده که این میزان پایین‌ترین رقم در ۳سال گذشته است.

در این دوره با توجه به فرمول قیمت‌گذاری لوب‌کات (بر مبنای نفت کوره ۱۸۰ فوب خلیج‌فارس) اسپرد محصولات نهایی صنعت روانکار به حدود ۱۰۰۰ دلار در هر مترمکعب رسید. در این دوره با توجه به فرمول قیمت‌گذاری لوب کات (بر مبنای نفت کوره ۱۸۰ فوب خلیج‌فارس) اسپرد محصولات نهایی صنعت روانکار به حدود ۱۰۰۰ دلار در هر مترمکعب رسید. پس از این دوره بار دیگر در اواخر سال ۱۴۰۱ به دلیل رشد یکباره نرخ ارز نیمایی، اِسپرد محصولات نهایی صنعت روانکار کاهش یافت.

در این دوره یعنی تا اواخر تابستان ۱۴۰۲ قیمت‌گذاری لوب‌کات با دلار ۲۸ هزارو ۵۰۰ تومان انجام می‌شد اما پس از این دوره قیمت‌گذاری لوب‌کات به دلار مرکز مبادله ارز و طلا تغییر کرد.

با وجود این اتفاق، افزایش نیافتن نرخ محصولات نهایی شرکت‌های روانکار منجر به کاهش شدیدتر اسپرد صنعت روانکار شد به طوری که متوسط اسپرد محصولات نهایی در سال ۱۴۰۲ به ۷۵۰دلار در هر مترمکعب رسید.

این پایان کار نبود و در بهار ۱۴۰۳ نیز اسپرد این صنعت با رشد قیمت لوب‌کات و نرخ ارز با کاهش بیشتری مواجه شد و به کمتر از ۶۰۰ دلار رسید. در شرایط کنونی نیز افزایش قابل‌توجه نرخ ارز نیمایی و سپس تشکیل بازار ارز توافقی، به رشد قابل‌توجه قیمت تمام‌شده محصولات نهایی شرکت‌های این گروه منجر شده و افزایش نیافتن نرخ محصولات نهایی، حاشیه سود محصولات صنعت روانکار راتحت‌تاثیر قرار داده و موجب می‌شود تفاوت میان قیمت پیشنهادی خرید و نرخ پیشنهادی فروش محصولات با لوب‌کات به کف ۳سال اخیر و به ۵۰۰‌دلار برسد.