اگر در زمان خرید لوازم یدکی خودروی خارجی خود با افزایش قیمت‌ها نسبت به خریدهای قبلی مواجه شده و از فروشنده دلیل آن را بپرسید، احتمالا یکی از اولین پاسخ‌های او، گرانی دلار است. در سال‌های گذشته، نوسان نرخ ارز نه‌تنها بازار خرید و فروش خودرو را متلاطم کرده؛ بلکه بر بازار لوازم یدکی نیز تاثیر گذاشته است. به‌عنوان مثال، بررسی‌ها نشان می‌دهند که قیمت لوازم یدکی mvm یک خودروی مونتاژی در سال گذشته نزدیک به دو برابر شده است. اما قیمت دلار، دقیقا چرا و چطور بر قیمت قطعات یدکی خودروهای خارجی تاثیر می‌گذارد. در ادامه به این سوال با در نظر گرفتن قطعات یدکی mvm به‌عنوان یک نمونه پاسخ می‌دهیم.
تاثیرات مستقیم نوسان دلار بر قیمت لوازم یدکی mvm
خودروهای خارجی در ایران به دو دسته زیر قابل تقسیم هستند:
- خودروهایی که قطعات آنها وارد شده و در ایران مونتاژ می‌شوند.
- خودروهایی که مستقیما از تولیدکننده توسط واردکننده خریداری شده و وارد می‌شوند.
در این میان، خودروهای دسته اول، بیشترین سهم بازار خودروهای خارجی حاضر در جاده‌های ایران را به خود اختصاص می‌دهند. MVM، آریزو، فوتون و KMC نمونه‌هایی از آنها هستند. قطعات این خودروها نیز یا مستقیما و به شکل کامل از تولیدکننده خارجی خریداری شده و وارد می‌شود یا به قسمت‌های کوچکتری تقسیم شده و در کشور مونتاژ می‌شوند. در هر صورت، تاثیر مستقیم نوسان قیمت دلار بر قیمت لوازم یدکی MVM و مشابه آن مشخص است.
واردکننده، هزینه‌های خود را به دلار یا دیگر ارزهای خارجی به تولیدکننده خارجی پرداخت می‌کند. از طرف دیگر، با افزایش قیمت دلار، هزینه‌های جانبی مربوط به واردات، مانند حمل و نقل توسط شرکت‌های بین‌المللی، هزینه‌های گمرکی و غیره نیز افزایش می‌یابد که تاثیر آن برای مصرف‌کننده نهایی در ایران ملموس است.
تاثیر قیمت دلار بر کدام قطعات بیشتر است؟
تاثیر نوسان قیمت دلار بر برخی لوازم یدکی MVM و دیگر خودروهای خارجی بیشتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که موتور و قطعات جانبی آن، جعبه‌دنده و دیفرانسیل، قطعات مربوط به سیستم تعلیق و انتقال قدرت، سیستم تهویه و در درجه بعدی، قطعات جانبی غیرضروری از نوسان قیمت دلار تاثیرپذیری بیشتری دارند. دلیل این موضوع را می‌توان در هزینه‌های بیشتر واردات این قطعات و تقاضای بیشتر برای آنها جستجو کرد. از طرفی، واردات قطعات غیرضروری که عمدتا در تیونینگ خودرو کاربرد دارند، هزینه‌های واردات و گمرکی بیشتری را نیز متوجه واردکننده می‌سازند.
همچنین به میزان تقاضا برای خودروی مورد نظر در کشور و به عبارت دیگر، حجم تولید آن، تاثیرپذیری قیمت قطعات از قیمت دلار نیز بیشتر خواهد بود. به‌عنوان مثال، هنگام خرید لوازم یدکی mvm tiggo 5 ممکن است متوجه شوید که قیمت آنها افزایش بیشتری نسبت به قطعات برخی مدل‌های کم‌طرفدار دیگر داشته است.
تاثیرپذیری قیمت لوازم یدکی مشابه ایرانی از دلار
در سال‌های اخیر، برخی تولیدکننده‌های ایرانی و شرکت‌های مونتاژکننده، اقدام به شبیه‌سازی محصولات خارجی کرده‌اند. فارغ از اینکه کیفیت قطعات تولیدی آنها چگونه خواهد بود، منطقی است که قیمت لوازم یدکی MVM تولیدشده توسط یک تولیدکننده ایرانی کمتر از مشابه خارجی آن باشد.
اما نکته مهم این است که معمولا اصلی‌ترین، پراستهلاک‌ترین و گران‌ترین لوازم یدکی MVM و خودروهای مشابه، همچنان از منابع خارجی تامین می‌شوند. در حقیقت، شرکت‌های ایرانی هنوز توان تولید قطعات پیچیده‌تر این خودروها در داخل کشور را ندارند. لازم به ذکر است که حتی بسیاری از قطعات خودروهای ایرانی خارجی هستند.
بااین‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهند که حتی قیمت لوازم یدکی ایرانی نیز از تاثیر دلار مصون نیست. هرچند این موضوع در نگاه اول منطقی به نظر نمی‌رسد، اما تولیدکننده‌های ایرانی معتقدند که افزایش قیمت دلار بر تورم تاثیر می‌گذارد و تورم نیز تولیدکننده و واردکننده را به یک اندازه تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تاثیرات غیرمستقیم نوسان دلار بر قیمت لوازم یدکی MVM
اما تاثیر منفی نوسان قیمت دلار بر قیمت لوازم یدکی خودروهای خارجی تنها به عوامل مستقیم محدود نیست. این اتفاق، به طرق غیرمستقیم دیگری نیز سبب رشد قیمت لوازم یدکی MVM و دیگر خودروهای خارجی می‌شود. مهم‌ترین آنها را در ادامه بررسی می‌کنیم.
تاثیر قیمت دلار بر هزینه های مونتاژ
همانطورکه گفتیم، لوازم یدکی MVM و بسیاری دیگر از خودروهای چینی و خارجی در ایران مونتاژ شده و خودروی نهایی اصطلاحا اسمبل می‌شود. آنچه مسلم است افزایش قیمت دلار مستقیما بر هزینه‌های اجرایی کارخانه‌های مونتاژ تاثیر می‌گذارد. مهم‌ترین آنها را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- افزایش هزینه‌های مصرف انرژی مانند گاز و برق
- افزایش هزینه‌های نقل و انتقال قطعات در داخل کشور
- افزایش هزینه دستمزد کارگران و کارمندان به دلیل رشد تورم
- تاثیر منفی افزایش قیمت دلار بر بازار بورس و در نتیجه کاهش ارزش سهام شرکت‌های بخش خودرو
افزایش هزینه های فروشنده لوازم یدکی خودرو
هنگام خرید لوازم یدکی MVM، بخشی از هزینه‌ای که می‌پردازید مربوط به هزینه‌ها و سود فروشنده است. فروشنده قطعات یدکی خودرو نیز یک بنگاه اقتصادی است که هزینه‌های خودش را دارد. این هزینه‌ها نیز به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر نوسان قیمت دلار هستند.. به‌عنوان مثال با افزایش قیمت دلار، هزینه اجاره بهای بنگاه نیز به دلایل تورمی افزایش می‌یابد. حتی فروشنده‌های آنلاین نیز باید هزینه بیشتری برای نگهداری سایت خود بپردازند. به این موارد باید دستمزد کارمندان، هزینه‌های جاری و ... که همگی متاثر از تاثیرات تورمی افزایش قیمت دلار هستند را بیفزایید.
کاهش سرعت واردات و مونتاژ با افزایش نرخ دلار
یکی از عواملی که معمولا تاثیر آن بر قیمت لوازم یدکی MVM، آریزو، KMC و غیره نادیده گرفته می‌شود، واردات به‌موقع و سرعت مونتاژ آنها در کشور است. به‌خصوص با افزایش‌های ناگهانی قیمت دلار، واردکننده‌ها معمولا یا خود سرعت واردات‌شان را تا بازگشت مجدد قیمت و حداقل تثبیت آن به تعویق انداخته یا اینکه به‌طور ناخواسته، تحت تاثیر عواملی قرار می‌گیرند که سرعت تجارت آنها را کاهش می‌دهند.
همین موضوع در مورد مونتاژکننده نیز صدق می‌کند. شوک ناشی از افزایش قیمت دلار، معمولا برنامه‌های شرکت‌ها را دچار اختلال کرده و سرعت خط تولید آنها را کاهش می‌دهد. این عوامل، سبب می‌شوند که چرخه عرضه و تقاضا برای قطعات یدکی MVM و مشابه آن به هم خورده و تقاضا از عرضه پیشی بگیرد.
تاثیر سرعت تولید قطعه، بسته به وفور خودروی مربوطه در کشور متفاوت است. به طور مثال، تجربه نشان می‌دهد تاثیرپذیری لوازم یدکی MVM X33 به‌عنوان یک خودروی پرطرفدار و پرتیراژ از این عامل غیرمستقیم افزایش نرخ دلار، شدید است.
تاثیرات روانی افزایش نرخ دلار بر قیمت لوازم یدکی
افزایش قیمت دلار در همه صنایع تاثیرات روانی نیز به دنبال دارد. عمده آنها، مربوط به ترس ناشی از افزایش شدید قیمت‌ها و به‌طورکلی تورم هستند. درنتیجه از واردکننده‌ها و عوامل دست‌اندرکار مونتاژ گرفته، تا توزیع‌کننده، فروشنده و مصرف‌کننده نهایی تلاش می‌کنند ضرر خود را با خریدهای بیشتر و سریع‌تر و ترجیحا با قیمت پایین‌تر به حداقل برسانند. حاصل این روند نیز افزایش تقاضا برای لوازم یدکی MVM و دیگر خودروهای پرطرفدار خارجی است، درحالی‌که بخش عرضه هنوز توانایی رسیده به هماهنگی لازم با بازار را ندارد.
احتکار لوازم یدکی با افزایش قیمت دلار
یک اقدام غیرقانونی و غیراخلاقی از سوی برخی توزیع کننده‌ها و فروشنده‌های قطعات یدکی MVM با افزایش قیمت دلار، احتکار محصولات موجود است. آنها به امید فروش موجودی خود به قیمت بهتر در آینده آنها را در انبار خود نگه می‌دارند. این موضوع باز هم کفه عرضه و تقاضا را به نفع تقاضا مختل کرده و موجب نگرانی از بابت کمبود قطعه در کشور می‌شود. به همین دلیل است که در برهه‌هایی که با افزایش قیمت دلار مواجه هستیم، هنگام خرید لوازم یدکی MVM بیش از هر زمان دیگری با کمبود موجودی فروشنده‌ها روبه‌رو می‌شوید.
راهکارهایی برای خرید مناسب لوازم یدکی
حال سوال این است که با نوسان مداوم قیمت دلار، چطور از مضرات آن به‌خصوص هنگام خرید لوازم یدکی MVM یا هر خودروی خارجی دیگری در امان بمانیم. هرچند به‌عنوان مصرف‌کننده نهایی شما نیز دیر یا زود باید هزینه بیشتری برای قطعات یدکی MVM خود پرداخت کنید، توجه به نکات زیر می‌تواند به خریدهای منصفانه‌تر در چنین برهه‌هایی کمک کند:
- خرید لوازم یدکی MVM از فروشگاه‌های باسابقه، معتبر و متخصص در فروش لوازم یدکی خودروهای خارجی
- خرید برندهای معتبر خارجی با بهترین کیفیت و کاهش احتمال نیاز مجدد به قطعه در آینده نزدیک
- خرید از فروشنده‌هایی که مستقیما با واردکننده در ارتباط بوده و یا خود واردکننده هستند
- مقایسه قیمت لوازم یدکی MVM در فروشگاه‌های مختلف با در نظر گرفتن فاکتور کیفیت به‌عنوان اولین معیار.
- خرید لوازم یدکی با حداکثر خدمات پس از فروش و مدت‌زمان گارانتی با شرایط مناسب
- خرید لوازم یدکی با نزدیک‌ترین تاریخ تولید و دورترین تاریخ مصرف
لازم به ذکر است که فروشگاه‌های بزرگ و معتبر، معمولا قیمت‌گذاری‌های منصفانه‌تری نیز بر روی لوازم یدکی MVM و غیره داشته و احتمال احتکار نیز توسط آنها پایین است. آنها همچنین به دلیل قدرت اقتصادی بالاتر، امکان مانور بیشتری هم بر روی قیمت‌ها داشته و ممکن است تخفیف‌های بهتری نیز از آنها دریافت کنید.
سخن آخر؛ راهکارهای کلان برای کنترل قیمت لوازم یدکی
به‌طورکلی چهار راهکار پیش روی دولت برای مقابله با تاثیرات منفی نوسان قیمت دلار بر قیمت لوازم یدکی MVM و دیگر خودروهای خارجی وجود دارد. کمک به واحدهای تولیدی داخلی برای افزایش ظرفیت و کیفیت تولید، تنظیم دستوری قیمت‌ها در بازار، مقابله با محتکران و کمک به واردکننده‌ها می‌توانند به کنترل قیمت قطعات یدکی خودروهای خارجی با وجود نوسان قیمت ارزهای خارجی کمک کنند.
