طی روزهای اخیر بحث توصیههای کارشناسی در خصوص نخریدن خودرو داغ است که دلیل آن پیشبینی کاهش قیمت خودرو عنوان میشود. در مورد شکلگیری چنین بحثهایی در فضای کارشناسی بازار، باید گفت نوسانهای لحظهای نرخ ارز و کاهش ارزش برخی محصولات در بازار به این نظریههای اقتصادی دامن میزند. بهویژه آنکه خریداران خودرو نیز به این کالای مصرفی، نگاه سرمایهای دارند و متوقع حفظ ارزش پول خود هستند. در چنین شرایطی، یک انتظار همگانی نیز برای گشایشهای بینالمللی با تاثیرات مثبت بر اقتصاد کشور ایجاد شده است.
محمد بیاتیان، نماینده و عضو سابق کمیسیون صنایع مجلس و کارشناس اقتصادی در گفتوگو با «دنیای خودرو» با اشاره به دلایل برونمرزی نوسانات ارزی و تاثیرات آن بر بازار خودرو گفت: «سیاستگذاری کلان کشوری بر پایه تبادل و معاشرت با دیگر کشورهای گذاشته شده است، اما متاسفانه با برهمخوردن نظم در یک پیمان بینالمللی و خارجشدن آمریکا از برنامه جامعه اقدام مشترک، اعمال تحریمهای تخصصی صنعت خودرو را شاهد بودیم. این تغییر موضع از سوی غرب شرایط را برای ادامه فعالیتهای چندجانبه با شرکای خودروسازان سخت کرد و متاسفانه این فشارها دومینووار به صنایع بالادستی و پاییندستی این صنعت انتقال داده شده است. هماکنون نیز باتوجه به احتمال گشایشها در سیاست خارجی بسیاری از فعالان این حوزه معتقدند هزینه تامین مواداولیه تولید کاهش خواهد یافت و بهتبع آن محصولات با نرخ مناسبتری به دست مصرفکننده نهایی خواهد رسید. بر این اساس، پیشنهادهایی درخصوص احتیاط برای حضور در بازارهای خرید ارائه میشود.»
آیا حمایتهای دولتی میتواند شرایط را برای عبور از تنگنای فعلی برای خودروسازان مهیا کند؟
اکثر دولتهای گذشته و دستگاههای تصمیمگیرنده به صنعت خودرو کشور توجه ویژهای داشتند و برعکس ابتدای دهه 90 شاهد مقاومت منفی مردم برای نخریدن خودرو نیز نیستیم. اما بهمعنای واقعی، از لحاظ حضور خریداران و فروشندگان، بازار در شرایط مناسبی قرار ندارد. البته اتفاقات روزهای اخیر بازار خودرو را نمیتوان به شبکههای اجتماعی نسبت داد، بلکه این بازار نیز مانند بازار مسکن وارد رکود شده است و مردم منتظر اتفاقات جدید در این بازار هستند، بهویژه بعد از برگشت آمریکا به توافق پاریس مردم منتظرند ببینند بعد از آن در مورد برجام چه تصمیمی گرفته خواهد شد و بازار به کدامسو پیش میرود؛ همین موضوع ریسک خرید خودرو را در میان مردم بالا برده است.
موضوع اختلاف بر سر قیمتگذاری محصولات خودروسازان در مجلس و دولت مدتی است خبرساز شده، به نظر شما بهترین راهکار برای ارزشگذاری خودروهای تولید داخل چیست؟
در موضوع نرخگذاری محصولات خودروسازان به نظر میرسد اگر قیمت خودرو بهجای شورای رقابت تحتعنوان قیمت تکلیفی، در حاشیه بازار تعیین شود، این موضوع درواقعیشدن نرخها اثر دارد و مشکلات قیمتی برای خودرو کاهش مییابد.
برای ارتقای کیفیت محصولات خودروسازان بزرگ کشور برنامههایی از سوی آنان مطرح شده، به نظر شما آیا حرکت آنها از نظر مصرفکنندگان نهایی قابل قبول است؟
متاسفانه دخالتهای دولتی و دستوری در این امر تاثیرگذار است. زیرا تا وقتی محصولات خودروسازان مشتری دارد، خودروسازان به فکر ارتقای کیفیت محصولات خود نیستند. تازمانیکه خودرو براساس عرضه و تقاضا قیمتگذاری نشود، نمیتوان انتظار داشت کیفیت خودرو تقویت شود.
باتوجه نامگذاری سال 99 به «سال جهش تولید» از سوی مقام معظم رهبری، دستاورد شرکتهای خودروسازی در روزهای پایانی این سال تا چه میزان قابل دفاع است؟
معتقد هستم اقتصاد مقاومتی نسخه شفابخش و حلال مشکلات اقتصادی کشور بوده است. نمیتوانیم صنعت بزرگ و تاثیرگذاری مانند خودروسازی را به حال خود رها کنیم تا وارد حاشیه شود.
آسیب به صنعت خودرو، آسیب به اشتغال و تولید ملی است. بنابراین حالا که احتمال گشایش و ایجاد تعامل ایران با کشورهای دیگر بیشتر شدهاست، باید به دنبال ارتباط با خودروسازیهای معتبر جهان و واردات تکنولوژی و استفاده از دانش آنها برای ارتقای کیفیت خودرو تولید داخل باشیم. با بهره از این فرصت میتوان از نارضایتی مردم درخصوص کیفیت خودروهای تولیدی کاست.
ارتباط با خوروسازیهای معتبر به معنی واردات از چین یا کشورهایی که در این صنعت سابقه بسیار کمتری از ما دارند نیست، بلکه صرفا مجالی برای بهرهگیری از تکنولوژی کشورهای پیشرفته در تولید خودرو است.
تزریق پول از طریق اوراق گام و وامهای بانکی به صنعت خودرو را چه میزان در کاهش مشکلات این صنعت موثر میدانید؟
ارتقای کیفیت خودرو نیاز به زمان و تامین نقدینگی زنجیره تامین قطعات خطوط تولید خودروسازی دارد. کمبود نقدینگی و مشکلات مالی خودروسازان مانع آن میشود که تولیدکنندگان سرمایهای را صرف بهبود کیفیت کنند. دخالتهای سیاسی و اعمال سلیقه موجب افزایش هزینهها در تولید میشود و هزینه افزایشیافته تولید درنهایت از مردم گرفته میشود. بنابراین راهکارهایی وجود دارد تا هم هزینه تولید خودرو کم شود، هم کیفیت آن افزایش یابد.
پیشنهاد و راهکارشما به تصمیمگیران و مدیران فعال در این صنعت برای کاهش هزینههای تولید و افزایش بهرهوری در صنعت خودرو چیست؟
کهنهبودن تجهیزات تولید و برخی استانداردهای کیفیت خودرو نیز در نبود نظارت لازم برای ارائه محصولات باکیفیت بیتاثیر نیست. استاندارد تولید خودرو در کشور ضعیف و پایینتر از استاندارد جهانی است.
برای افزایش کیفیت چارهای جز ارتقای دانش بومی و توجه هرچه بیشتر به میزهای داخلیسازی نداریم. بنابراین بهجای سیاسیکاری در بازار خودرو باید شرایطی را فراهم کنیم تا با افزایش کیفیت و واقعی بودن قیمت، مردم به خرید خودرو ملی ترغیب شوند تا تولید ملی آسیب نبیند و مردم نیز از خرید تولید داخلی رضایت داشته باشند.
حرکت خودروسازان بزرگ به سمت تولید خودروهایی همچون تارا و شاهین یکی از نمودهای اتکا به تولیدکنندگان قطعات و مجموعهسازان متبحر داخلی است که باید تبدیل به یک روش کسبوکار در صنعت خودرو شود.